Deficyt demokratyczny w Unii Europejskiej między retoryką i hermeneutyką
Main Article Content
Abstrakt
Wielowymiarowość i dynamika procesu integracji europejskiej generują niemal ciągły wymóg adaptacji i podwyższania jakości jego rozumienia. Nie inaczej wygląda sytuacja w odniesieniu do konkretnego oglądu tego procesu, który określany jest mianem deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej. Ta koncepcja na poziomie ogólnym składa się z dwóch wysoce niejednoznacznych etykiet: demokracja i Unia Europejska. Z jednej strony, pojęcie demokracji z prawie dwoma i pół tysiącami lat historii można łatwo przedstawić jako typowy „parasolowy termin” z dużą ilością silnych konotacji i brakiem jednoznacznej denotacji. Z drugiej strony, pojęcie Unii Europejskiej okazuje się niemniej kontrowersyjne. Najważniejszym źródłem niejasności w tym względzie jest fakt, że kategoria UE jest bezpośrednio związana z pojęciem supranarodowości – zasadniczą ideą funkcjonującą jako podstawa specyfiki procesu integracji europejskiej, którą można interpretować jako źródło stałych wyzwania o charakterze definicyjnym zarówno dla teoretyków, jak i praktyków tego procesu. Problemy z określeniem kluczowych aspektów procesu integracji europejskiej prowadzą do problemów o charakterze identyfikacyjnym. Innymi słowy, wyzwań definicyjne i identyfikacyjne pozostają w silnej wzajemnej zależności. W tym przypadku hermeneutyczny punkt widzenia pomaga uporządkować to złożone zagadnienie, proponując listę kwestii bezpośrednio związanych z wyzwaniem adekwatnej interpretacji tego zagadnienia. Dodatkowo, retoryczny wymiar tego wyzwania został uwzględniony w ramach zaproponowanego ujęcia.
Downloads
Article Details
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.
Bibliografia
- Amsterdamski S. (1999), Nauka. Technika. Etyka (En: Science, Technique. Ethics), in: Idee a urządzanie świata społecznego. Księga jubileuszowa dla Jerzego Szackiego, eds. E. Nowicka, M. Chałubiński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Bellamy R. (2006), Still in Deficit: Rights, Regulation, and Democracy in the EU, „European Law Journal”, vol. 12, no. 6.
- Berlin I. (2013), On the Pursuit of the Ideal, in: The Crooked Timber of Humanity. Chapters in the History of Ideas, ed. H. Hardy, Princeton University Press, Princeton.
- Bleicher J. (1980), Contemporary Philosophy: Hermeneutics as Method, Philosophy, and Critique, Routledge & Kegan Paul, London.
- Chryssochoou D. N. (2007), Democracy and the European Polity, in: European Union Politics, ed. M. Cini, Oxford University Press, New York.
- Ebeling G. (1959), Hermeneutik, in: Religion in Geschichte und Gegenwart, ed. K. Galling, vol. III, Tübingen.
- Føllesdal A., Hix S. (2006), Why There is a Democratic Deficit in the EU: A Response to Majone and Moravcsik, „Journal of Common Market Studies”, vol. 44, no. 3.
- Gadamer H.-G. (1976), On the Scope and Function of Hermeneutical Reflection (transl. by G. B. Hess, R. E. Palmer), in: Hans-Georg Gadamer, Philosophical Hermeneutics, ed. D. E. Linge, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.
- Gadamer H.-G. (1986), Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik, Gesammelte Werke, vol. I, (En: Truth and method), Mohr Siebeck, Tübingen. Gadamer H.-G. (1993), Nachwort zur 3. Auflage (1972), in: H.-G. Gadamer,
- Gesammelte Werke, vol. II Hermeneutik II (Wahrheit und Methode: Ergänzungen, Register), J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), 2, durchgesehene Auflage, Tübingen.
- Gadamer H.-G. (1993), Rhetorik, Hermeneutik und Ideologiekritik: Metakritische Erörterungen zu »Wahrheit und Methode«, in: H.-G. Gadamer, Gesammelte Werke, vol. II (Hermeneutik II (Wahrheit und Methode: Ergänzungen, Register)), J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), 2, durchgesehene Auflage, Tübingen.
- Gadamer H.-G. (1997), Rhetoric, Hermeneutics and Ideology-Critique, in: Rhetoric and Hermeneutics in Our Time: A Reader, eds. W. Jost, M. Hyde, Yale University Press, New Haven.
- Gadamer H.-G. (2003), Retoryka, hermeneutyka i krytyka ideologii. Metakrytyczne rozważania wokół »Prawdy i metody«, w: H.-G. Gadamer, Język i rozumienie, transl. P. Dehnel, B. Sierocka, Aletheia, Warszawa.
- Gadamer H.-G. (2006), Truth and Method, transl. J. Weinsheimer, D. G. Marshall, Continuum, London–New York.
- Grondin J. (1993), Introduction to philosophical hermeneutics, foreword by H.-G. Gadamer, transl. by J. Weinsheimer, Yale University Press, New Haven–London.
- Grondin J. (2001), Einführung in die Philosophische Hermeneutik, (2., überarbeitete Auflage), Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt.
- Grondin J. (2007), Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, transl. L. Łysień, Wydawnictwo WAM, Kraków.
- Hordecki B. (2017), Wokół politycznego wymiaru związków retoryki z logiką, in: Powinowactwa retoryki (En.: Around the political dimension of relations between rhetoric and logic, in: Affinities of rhetoric), ed. B. Sobczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filologia Polska nr 170, Poznań.
- Januszkiewicz M. (2017), Hermeneutyka i retoryka, in: Powinowactwa retoryki (En.: Hermeneutics and rhetoric, in: Affinities of rhetoric), ed. B. Sobczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filologia Polska nr 170, Poznań.
- Leśniewski N. (2004), Retoryka w hermeneutycznym ujęciu H.-G. Gadamera, in: Dziedzictwo Gadamera, ed. A. Przyłębski, Humaniora, Poznań.
- Lichański J. Z. (2017), Przedwczesna śmierć retoryki. Wokół pożyteczności retoryki dziś, in: Powinowactwa retoryki (En: The premature death of rhetoric. Around
- the usefulness of rhetoric today, in: Affinities of rhetoric), ed. B. Sobczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filologia Polska nr 170, Poznań.
- Majone G. (1998), Europe’s ‘Democratic Deficit’: the Question of Standards, „European Law Journal”, vol. 4, no. 1.
- Marcos A. (2010), Ciencia y acción. Una filosofía práctica de la ciencia, Fondo de Cultura Económica, México.
- Marcos A. (2012), Filozofia nauki. Nowe wymiary, transl. P. Roszak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
- Marquand D. (1979), Parliament for Europe, Cape, London.
- Mény Y. (2002), De la démocratie en Europe: Old Concepts and New Challenges, „Journal of Common Market Studies”, vol. 41, no. 1.
- Moravcsik A. (2002), In Defence of the ‘Democratic Deficit’: Reassessing Legitimacy in the European Union, „Journal of Common Market Studies”, vol. 40, no. 4.
- Ormiston G. L., Schrift A. D. (eds.) (1990), Hermeneutic Tradition: From Ast to Ricoeur, Suny Press.
- Pepin J. (1988), Hermeneutik, in: Reallexicon für Antike und Christentum, vol. XIV, Stuttgart.
- Schleiermacher F. (1977), Hermeneutik und Kritik, ed. M. Frank, Frankfurt am Main.
- Szymczyński T. R. (2011), Prezydencja w Unii Europejskiej. Teoretyczne i praktyczne aspekty z perspektywy podejścia Pierre’a Bourdieu (En.: Presidency in the European Union. Theoretical and practical aspects from the Pierre Bourdieu perspective), in: Priorytety prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej. Analiza politologiczna, eds. Z. Czachór, T. R. Szymczyński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Szymczyński T. R. (2013), Horyzonty sporu wokół istoty zjawiska deficytu demokratycznego w Unii Europejskiej (En.: Horizons of contention over the essence of the democratic deficit phenomenon in the European Union), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
- Szymczyński T. R. (2013), Pojęcie supranarodowości w polu integracji europejskiej z perspektywy hermeneutyki Hansa-Georga Gadamera (En.: The concept of supranationality within the field of the European integration from the hermeneutical perspective of Hans-Georg Gadamer), „Przegląd Politologiczny”, no. 4.
- Szymczyński T. R. (2017), Pytanie o miejsce retoryki w hermeneutyce filozoficznej Hansa-Georga Gadamera, in: Powinowactwa retoryki (En.: Considering the position of rhetoric within the philosophical hermeneutics of Hans-Georg Gadamer, in: Affinities of rhetoric), ed. B. Sobczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filologia Polska nr 170, Poznań.
- Zgółka T. (2017), Poprawność językowa w oczach retoryki, in: Powinowactwa retoryki (En.: Language correctness from a rhetoric point of view, in: Affinities of rhetoric), ed. B. Sobczak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Filologia Polska nr 170, Poznań.