Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie formalnych oraz nieformalnych wymiarów bezpieczeństwa regionalnego Azji Centralnej. Tekst wskazuje oraz empirycznie dokumentuje rozbieżność pomiędzy deklarowanymi oficjalnie a realizowanymi faktycznie funkcjami struktur integracji regionalnej, a więc WNP, OUBZ i SOW. Tekst rozważa kolejno następujące problemy. Po pierwsze, przebieg instytucjonalizacji regionalnej integracji w Azji Centralnej po upadku Związku Radzieckiego. Po drugie, wymiary formalnej i nieformalnej współpracy państw regionu. Po trzecie, zjawisko niebiurokratycznego zarządzania regionem. Po czwarte, reakcje WNP, OUBZ i SOW na zagrożenia terroryzmem, ekstremizmem i międzynarodową przestępczością zorganizowaną.
Bibliografia
ADBI (2014), Connecting Central Asia with Economic Centers, Asian Development Bank Institute, Tokyo.
Allison R. (2008), Virtual regionalism, regional structures and regime security in Central Asia, „Central Asian Survey”, vol. 27, nr 2.
Brążkiewicz D., Śliwa Z. (2011), Strategiczne interesy Rosji w Azji Centralnej, „Kwartalnik Bellona”, nr 4 (667).
Bryc A. (2011), Bezpieczeństwo w poradzieckim ładzie międzynarodowym, w: Bezpieczeństwo obszaru poradzieckiego, red. A. Bryc, A. Legucka, A. Włodkowska-Bagan, Warszawa.
CADGAT (2013a), Political Relations in Central Asia, „Central Asia Regional Data Review”, nr 7.
CADGAT (2013b), Tariffs and formal and informal trade barriers in Central Asia, „Central Asia Regional Data Review”, nr 10.
Cooley А., Laruelle М. (2013), The Changing Logic of Russian Strategy in Central Asia: From Privileged Sphere to Divide and Rule?, „PONARS Eurasia Policy Memo”, nr 261.
Czerniecka K. (2011), The state at its borders: the internal dimensions of Kyrgyzstan’s border security, „Central Asia Security Policy Brief”, nr 4.
Daniluk A. (2016), Integracja obszaru poradzieckiego jako element polityki bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, w: Polska – Rosja: polityka bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Kontynuacja i zmiana, pod red. M. Minkina, M. Kaszuba, Siedlce.
Dyner A., Legieć A., Rękawek K. (2015), Ready to Go? ISIS and Its Presumed Expansion into Central Asia, PISM Policy Paper no 19 (121).
Falkowski M. (2006), Polityka Rosji na Kaukazie Południowym i w Azji Centralnej, „Prace OSW”, nr 23.
Falkowski M., Lang J. (2014), Zakładnicy Moskwy, klienci Pekinu. Bezpieczeństwo w Azji Centralnej w dobie malejącej roli zachodu, „Prace OSW”, nr 51.
Fiedler R. (2017), Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na rozwój terroryzmu w Azji Centralnej, „Przegląd Strategiczny”, nr 10.
Górecki W. (2014), Coraz dalej od Moskwy. Rosja wobec Azji Centralnej, „Prace OSW”, nr 48.
Jackson N. J. (2010), The role of external factors in advancing non-liberal democratic forms of political rule: a case study of Russia’s influence on Central Asian regimes, „Contemporary Politics”, vol. 16, nr 1.
Jarosiewicz A., Strachota K. (2013), Chiny a Azja Centralna. Dorobek dwudziestolecia, „Prace OSW”, nr 45.
Laruelle M., Peyrouse S. (2012), Regional Organisations in Central Asia: Patterns of Interaction, Dilemmas of Efficiency, University of Central Asia’s Institute of Public Policy and Administration. Working Paper, nr 10.
Legucka A. (2015), System bezpieczeństwa obszaru poradzieckiego tworzony wokół OUBZ, w: Bezpieczeństwo Europy. Aspekty geopolityczne, red. T. Z. Leszczyński, Kraków.
Libman A. (2007), Regionalisation and regionalism in the post-Soviet space: Current status and implications for institutional development, „Europe-Asia Studies”, nr 58 (3).
Libman A. (2009), Models of economic integration – Russian and post-Soviet experience, IE RAS.
Musioł M. (2015), Kompleks bezpieczeństwa w regionie Azji Środkowej po 1991 r., Warszawa.
Omelicheva M. Y. (2017a), Eurasia’s CSTO and SCO. A Failure To Address the Trafficking/Terrorism Nexus, PONARS Eurasia Policy Memo, nr 455.
Omelicheva M. Y. (2017b), U.S. Security Assistance to Central Asia: Examining Limits, Exploring Opportunities, PONARS Eurasia Policy Memo, nr 487.
Peyrouse S. (2012), Drug Trafficking in Central Asia. A Poorly Considered Fight?, PONARS Eurasia Policy Memo, nr 218.
Śliwa Z. (2015), Kształtowanie bezpieczeństwa militarnego Azji Centralnej, Dęblin.
Strachota K. (2001), Nowy system „nie-bezpieczeństwa” regionalnego w Azji Centralnej, „Prace OSW”, nr 1.
Wiśniewska I. (2013), Integracja euroazjatycka. Rosyjska próba ekonomicznego scalenia obszaru poradzieckiego, „Prace OSW” nr 44.
Wyciszkiewicz E. (2008), Rosyjska polityka energetyczna w Basenie Morza Kaspijskiego, w: Geopolityka rurociągów: współzależność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim, pod red. E. Wyciszkiewicz, Warszawa.
Żęgota K. (2015), Kreowanie rzeczywistości alternatywnej. Dążenia integracyjne Rosji w przestrzeni poradzieckiej, w: Procesy integracyjne i dezintegracyjne na obszarze poradzieckim. Próba bilansu, pod red. T. Ambroziak, A. Czwołek, S. Gajewski, M. Nowak-Paralusz, Toruń 2015.
Бешимов А., Абдыкаимов О., Раджапов Б., Ташбеков Н. (2011), Приграничная торговля. Оценка пересечения границы между Кыргызстаном и Узбе-кистаном, Бишкек.
Джураев Э. (2015), ЕАЭС и внешняя политика Кыргызстана, „Central Asian Bureau for Analitical Reporting”, 18.06.2015.
Затулин К. (2005), Слияние ОЦАС и ЕвразЭС говорит о роли России в этом регионе, „Газета Известия”, 7.10.2005.
Казанцев А. (2008), „Большая игра” с неизвестными правилами: мировая политика и Центральная Азия, Москва.
Либман А. М., Винокуров Е. Ю. (2016), Региональные организации: типы и логика развития, Санкт-Петербург.
Могилевский Р. (2012), Тенденции внешней торговли стран Центральной Азии, Институт государственного управления и политики Университета Центральной Азии, Доклад nr 1.
Могилевский Р., Акрамов К. (2014), Внешняя торговля сельскохозяйственными и продовольственными товарами в Центральной Азии, Институт государственного управления и политики Университета Центральной Азии, Доклад nr 27.
ОДКБ: ответственная безопасность (2011), под общей редакцией И. Ю. Юргенса, ИНСОР, Москва.
Основные показатели внешней торговли Республики Казахстан за январь–ок-тябрь 2017 года (2017), Официальная статистическая информация Республики Казахстан.
Ответы глав государств – членов Организации „Центрально-Азиатское сотрудничество” на вопросы журналистов, http://kremlin.ru/events/president/transcripts/22645, 18.10.2004.
Решение совета коллективной безопасности (2001), О Коллективных силах быстрого развертывания Центральноазиатского региона коллективной безопасности, Ереван 25.05.2001.
Совещание по взаимодействию и мерам доверия в Азии, http://www.s-cica.org, 21.02.2018.
Соглашение о Коллективных силах оперативного реагирования Организации Договора о коллективной безопасности, Москва 14.06.2009.
Соколай О. (2015), Николай Бордюжа: Казахстан – генератор идей в сфере коллективной безопасности, „Vласть”, 18.03.2015, Алматы.
Стефанович Д. (2017), Какие угрозы готовятся отражать военные ОДКБ, http://eurasia.expert/kakie-ugrozy-gotovyatsya-otrazhat-voennye-odkb/, 23.02.2017.
Устав Организации Договора о коллективной безопасности от 7.10.2002 (с изменениями, внесенными Протоколом о внесении изменений в Устав Организации Договора о коллективной безопасности от 7.10.2002, подписанным 10.12.2010).
Licencja