Słowa kluczowe
Polska
integracja europejska
unia gospodarczo-walutowa
Jak cytować
Abstrakt
Dyskusje i badania polskiego członkostwa w strefie euro są w obecnych, dynamicznie zmieniających się warunkach obarczone dużą dozą niepewności, stąd ograniczać się mogą jedynie do kreślenia scenariuszy. Niniejsze opracowanie skupia się na aspektach gospodarczych decyzji o: 1) definitywnej rezygnacji z wprowadzenia wspólnej waluty w Polsce, 2) szybkiej akcesji do strefy euro oraz 3) odsunięciu w czasie udziału Polski w tej strefie. Każdy z wariantów rodzi inne skutki polityczno-ekonomiczne i tym samym wyznacza inne ścieżki długookresowego rozwoju polskiej gospodarki.
Bibliografia
Acemoglu D., Johnson S. (2005), Unbundling Institutions, „Journal of Political Economy”, 113(5), s. 949-995.
Alam A., Shah S. (2013), Determinants of foreign direct investment in OECD member countries, „Journal of Economic Studies”, 40(4), s. 515-527.
Alcidi C., (2017), Fiscal Policy Stabilisation and the Financial Cycle in the Euro Area, DISCUSSION PAPER 05, https://ec.europa.eu/info/publications/economic-and-financial-affairs-publications_en.
Anderson E., Gatignon H. (1976), Modes of entry: a transaction cost analysis and propositions, „Journal of International Business Studies”.
Andersson T. (2005), Linking National Science, Technology and Innovation Policies with FDI policies, International Organization for Knowledge Economy and Enterprise Development IKED.
Asheim B. (1996), Industrial districts learning regions, a condition for prosperity?, „European Planning Studies”, vol. 4.
Atluri V, Dietz M., Henke N. (2017), Competing in a world of sectors without borders, „McKinsey Quarterly”, July 2017, http://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-analytics/our-insights/competing-in-a-world-of-sectors-without-borders?cid=other-eml-alt-mkq-mck-oth-1707&hlkid=46b98d727a9c4962af734e67abedcd3d&hctky=2776549&hdpid=4cbc3471-6e7c-43d9-9584-59dbb5e8692b.
Barry F. (2005), EU Accession and Prospective FDI Flows to CEE, http://www.cepr.org/RESEARCH/Networks/FDIMC/research.htm, 12.10.2005.
Bénassy-Quéré A, Giavazzi F. (red.), Europe’s Political Spring, Fixing the Eurozone and Beyond (CEPR, 05.2017).
Bénassy-Quéré A., Brunnermeier M., Enderlein H., Farhi E., Fratzscher M., Fuest C., Gourinchas P.-O., Martin P., Pisani-Ferry J., Rey H., Schanbel I., Véron N., Weder di Mauro B., Zettelmeyer J. (2018), Reconciling Risk Sharing with Market Discipline: A Constructive Approach to Euro Area Reform, „Policy Insight”, no. 91, January 2018.
Biała Księga UE - WHITE PAPER ON THE FUTURE OF EUROPE, Reflections and scenarios for the EU27 by 2025, https://europa.eu/european-union/sites/europaeu/files/whitepaper_en.pdf.
Blandón J. P. (2001), The timing of foreign direct investment under uncertainty: Evidence from the Spanish banking sector, „Journal of Economic Behavior & Organization” 45.2, s. 213-224.
Boettcher B., Koerner K., Wall M. (2017), European integration and the role of the ESM, Focus Europe, DeutscheBank Research, https://www.dbresearch.com/PROD/RPS_EN-PROD/PROD0000000000454452/European_integration_and_the_role_of_the_ESM.PDF 3.11.2017.
Boettcher B., Koerner K. (2017), EU Politics: Reform debate to pick up pace after the German elections, Focus Europe, Deutsche Bank Research, 4.09.2017.
Bongardt A., Torres F. (2013), Forging Sustainable Growth: The Issue of Convergence of Preferences and Institutions in EMU, „Intereconomics”, nr 2.
Borsi M. T., Metiu N. (2013), The evolution of economic convergence in the European Union, Discussion Paper Deutsche Bundesbank, nr 28.
Brahim M., Dupuch S. (2016), Foreign direct investments in Europe: are the East- West differences still so noticeable?, „European Journal of Comparative Economics”, 13(1), s. 37-61.
Brakman S., Garretsen H., van Marrewijk Ch. (2001), An Introduction to geographical economics, Cambridge University Press.
Brunetti A., Weder B. (1998), Investment and Institutional Uncertainty: A Comparative Study of Different Uncertainty Measures, Weltwirtschaftliches Archiv, 134(3), s. 513-533.
Brzoza-Brzezina M., Makarski K., Wesołowski G. (2012), Would it have paid to be in the eurozone?, NBP working paper nr 128, Warszawa.
Bukowski M., Śniegocki A., Made in Europe: polityka przemysłowa wobec wyzwań XXI wieku, 24 kwietnia 2017, http://wise-europa.eu/2017/04/24/made-in-europe/.
Bukowski M., Śniegocki A. (2017), Manufacturing in central and eastern Europe, w: Remaking Europe: the new manufacturing as an engine for growth, red. R. Veugelers, BRUEGEL BLUEPRINT SERIES VOLUME XXVI, http://bruegel.org/wp-content/uploads/2017/09/Remaking_Europe_blueprint.pdf.
Busse M., Hefeker C. (2005), Political risk, institutions and foreign direct investment, HWWA Discussion Papers, nr 315, Hamburg Institute of International Economics, Hamburg.
Campa J. (1993), Entry by Foreign Firms in the United States Under Exchange Rate Uncertainty, „The Review of Economics and Statistics”, 75(4), s. 614-622, doi:10.2307/2110014.
Campos N., Fidrmuc J., Korhonen I. (2017), Glass halffull or half empty: Reviewing the dispute about the effects of the euro on the synchronisation of business cycles, www.voexeu.org, 26.09.2017.
Cem T. (2013), The determinants of foreign direct investment inflows in the Central and Eastern European Countries: The importance of institutions, „Communist & Post-Communist Studies”, 46(2), s. 287-298.
Chidlow A., Salciuviene L., Young S. (2009), Regional determinants of inward FDI distribution in Poland, „International Business Review”, 18(2), s. 119-133.
Child J., Rodrigues S. B. (2011), How organizations engage with external complexity: A political action perspective, „Organization Studies”, 32(6), s. 803-824.
Ciżkowicz P, Radzikowski B., Rzońca A., Wojciechowski W. (2017), Fiscal devaluation and economic activity in the EU, „NBP Working Paper”, nr 269.
Claeys G. (2017), The missing pieces of the euro architecture, Policy Contribution, Bruegel, http://bruegel.org/2017/10/the-missing-pieces-of-the-euro-architecture/, 26.10.2017.
Cushman D. O. (1998), Exchange-rate uncertainty and foreign direct investment in the United States, Weltwirtschaftliches Archiv, 124, s. 322-326, https://doi.org/10.1007/BF02706782.
Dandashly A. (2015), The Political Impediments to Euro Adoption in Poland, „Problems of Post-Communism”, vol. 62, Iss. 5, s. 287-298.
Dandashly A., Verdun A. (2018), Euro adoption in the Czech Republic, Hungary and Poland: Laggards by default and laggards by choice, „Comparative European Politics”, 16(3), s. 385-412.
Darvas Z. (2018), Should central European EU members join the euro zone?, http://bruegel.org/2018/09/should-central-european-eu-members-join-the-euro- zone/, 11.09.2018.
den Haan W., Ellison M., Ilzetzki E., McMahon M., Reis R. (2017), The Eurozone: Economists respond to Juncker’s State of the Union speech, http://voxeu.org/article/economists-respond-juncker-s-state-union-speech, 20.09.2017.
Dokument o pogłębieniu unii gospodarczej i walutowej z maja 2017 r., https://ec.europa.eu/commission/publications/reflection-paper-deepening- economic-and-monetary-union_pl.
Engler P., Rieth M. (2017), Euro für alle: Viele Kandidaten erfüllen die Kriterien, es sieht derzeit aber nicht nach einem Beitritt aus, DIW aktuell, 5.10.2017, http://www.diw.de/de/diw_01x.566050.de/presse/diw_aktuell/euro_fuer_alle_viele_kandidaten_erfuellen_die_kriterien_es_sieht_derzeit_aber_nicht_nach_einem_beitritt_aus.html.
European Central Bank, Convergence Report, May 2018, https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/conrep/ecb.cr201805.pl.pdf?d9bdfc0cb29364a6aedb102a02457b47.
European Commission - MEMO/13/635, 02/07/2013, http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-635_en.htm, President Barroso, in Agreement with VicePresident Rehn, Launches Expert Group on Debt Redemption Fund and Eurobills.
European Commission, Communication from the Commission to the European Parliament, the European Council, the Council and the European Central Bank. Further Steps Towards Completing Europe ’s Economic and Monetary Union: a Roadmap, C0M(2017) 821, Brussels, 6.12.2017.
Eurozone Economic Governance - Deepening the EU’s economic governance with transparency and democratic accountability in mind, project Transparency International, https://transparency.eu/project/euro/.
Florida R. (1995), Toward the learning region, „Futures”, vol. 27.
Forsgren M., Hagg I., Hakansson H., Johanson J., Mattsson L. (1995), Firms in networks: a new perspective on competitive power, „Studia Oeconomiae Negotiorum”, nr 38, Uppsala University, Uppsala.
FürEuro-Beobachterstatus, Slowakei unterstützt TschechiensForderung, „Wirtschafst- woche”, 4.09.2017, http://www.wiwo.de/politik/ausland/fuer-euro-beo-bach-terstatus-slowakei-unterstuetzt-tschechiens-forderung/20281320.html.
Gałuszka J. (2013), The Fiscal Union as a Remedy For the Economic and Financial Crisis in the European Union, „Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy”, nr 1.
Gauselmann A., Knell M., Stephan J. (2011), What drives FDI in Central-Eastern Europe? Evidence from the IWH-FDI-Micro database, „Post-Communist Economies”, 23(3), s. 343-357.
Global Investment Trend Monitor (2016), nr 22 - UNCTAD, http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/webdiaeia2016d1_en.pdf.
Globerman S. (2017), A new era for foreign direct investment?, „Multinational Business Review”, vol. 25, Issue 1, s. 5-10, https://doi.org/10.1108/MBR-12-2016-0047.
Goczek Ł., Mycielska D. (2017), Exchange Rate Volatility and Exports in the run-up to the EMU accession, „NBP Working Paper”, nr 268.
Gorynia M., Jankowska B. (2011), Wpływ przystąpienia Polski do strefy euro na międzynarodową konkurencyjność i internacjonalizację polskich przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
Gorzelak G., Götz M., Nowak B. E., Nowak-Far A., Orłowski W. M. (2017), Co Dalej z Euro? Trzy Scenariusze dla Polski, Polska Fundacja im. Roberta Schumana, Warszawa.
Gostyńska A., Tokarski P., Toporowski P, Wnukowski D. (2013), Raport PISM: Membership in the Reforming Euro Area: a Central-Eastern European Perspective, PISM Warszawa.
Götz M. (2015), Innovations in Solving Eurozone Crisis: Review of Some Unconventional Proposals, „Transformation in Business and Economics”, vol. 14, nr 1 (34), s. 126-143.
Götz M. (2013), Polska i Niemcy wobec przyszłości Unii Europejskiej. Aspekty gospodarcze, IZ Policy Paper 12 (projekt Konrad Adenauer Stiftung).
Gradzewicz M., Makarski K. (2013), The business cycle implications of the euro adoption in Poland, „Applied Economics”, vol. 45, Iss. 17, s. 2443-2455.
Grant C., Besch S., Bond I., Gostyńska-Jakubowska A., Mortera-Martinez C., Odendahl C., Springford J., Tilford S. (2017), Relaunching the EU, CER Report, http://www.cer.eu/sites/default/files/report_relaunching_eu_nov17.pdf, 7.11.2017.
Gronicki M. (red.) (2005), Integracja Polski ze strefą euro: uwarunkowania członkostwa i strategia zarządzania procesem, Ministerstwo Finansów, Warszawa, sierpień.
Gros D. (2017), The Commission ’s Views on Strengthening the Euro Area: Barking up the wrong tree?, CEPS publication, 14 September.
Heinemann F. (2017), Junckers Euro-Initiative kommt zum falschen Zeitpunkt, Zetrum für Europäische Wirtschaftsforschung (ZEW), http://www.zew.de/de/presse/pressearchiv/junckers-euro-initiative-kommt-zum-falschen-zeitpunkt/.
Hermann M., Pentek T., Otto B. (2015), Design Principles for Industrie 4.0 Scenarios: A Literature Review, Working Paper nr 01, Technische Universität Dortmund Fakultät Maschinenbau, Audi Stiftungslehrstuhl Supply Net Order Management, http://www.snom.mb.tu-dortmund.de/cms/de/forschung/Arbeits-berichte/Design-Principles-for-Industrie-4_0-Sce-narios.pdf, 15.01.2016.
Hudson R. (1999), The learning economy, the learning firm and the learning region, a sympathetic critique of the limits of learning, „European Urban and Regional Studies”, vol. 6.
Jackson G., Deeg R. (2008), Comparing capitalisms: Understanding institutional diversity and its implications for international business, „Journal of International Business Studies”, 39(4), s. 540-561.
Jacobs J. (1969), Economies of Cities, Vintage, New York.
Jaffe A., Trajtenberg M., Henderson R. (1993), Geographic localisation of knowledge spillovers as evidence by patent citations, „Quarterly Journal of Economics”, 63(3).
Jankowska B. (2009), Konkurencja czy kooperacja?, „Ekonomista”, nr 1, s. 67-91.
Johanson J., Mattsson L. G. (1997), Interorganizational relations in industrial systems. A network approach compared with the transaction-cost approach, „International Studies of Management and Organization”, 17(1), s. 34-48.
Juncker J.-C., State of the Union Address 2017, Brussels, 13.09.2017, http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-17-3165_en.htm.
Kagermann H., Wahlster W., Helbig J. (2013), Umsetzungsempfehlungen für das Zukunftsprojekt Industrie 4.0, Acatech, Frankfurt/Main.
Kawalec J., Pytlarczyk E. (2017), Paradoks euro. Jak wyjść z pułapki wspólnej waluty?, Wydawnictwo Poltext.
Keeble D., Wilkinson F. (2000), High-Technology Clusters, Networking and Collective Learning in Europe, Ashgate.
Kenney M., Zysman J. (2016), The Rise of the Platform Economy, „Issues in Science and Technology”, 32(3), s. 61-69.
Kersan-Skabic I., Orlic E. (2007), Determinants of FDIInflows in CEE and Western Balkan Countries (Is Accession to the EU Important for Attracting FDI?), „Economic and Business Review”, 9(4), s. 333-350.
Krajewski P., Piłat K., Mackiewicz M. (2012), Ocena wpływu cykliczności polityki fiskalnej na synchronizację cyklu koniunkturalnego w Polsce i strefie euro NBP, „Materiały i Studia”, nr 266.
Krugman P. (1994), Fluctuations, instability, and agglomeration, „NBER Working Paper”, nr 4616,
Krugman P. (1991), Geography and Trade, MIT Press, Cambridge.
Krugman P., Increasing returns and Economic Geography, „Journal of Political Economy”, vol. 99.
Lado A., Boyd N., Hanlon S. (1997), Competition, cooperatioon and the search for economic rents: a syncretic model, „Academy Management Review”, vol. 22 (1).
Lee J.-Y, Mansfield E. (1996), Intellectual Property Protection and U.S. Foreign Direct Investment, „Review of Economics and Statistics”, 78(2), s. 181-186.
Malmberg A., Maskell P., (1999), Localised learning and industrial competitiveness, „Cambridge Journal of Economics”, vol. 23.
Malmberg A., Power D. (2003), (How) do (firms in) clusters create knowledge?, Department of Social and Economic Geography - Centre for Innovation and Industrial dynamics Uppsala University, prepared for DRUID Summer Conference 2003 on Creating, Sharing and Transferring knowledge. The role of Geography, Institutions and Organizations, Copenhagen, June 12-14.
Markusen J. R. (1984), Multinationals, Multi-plant Economies, and the Gains from Trade, „Journal of International Economics”, 16(3-4), s. 205-26.
Markusen J. R. (1995), The Boundaries of Multinational Enterprises and the Theory of International Trade, „Journal of Economic Perspectives”, 9(2), s. 169-89.
Markusen J. R., Venables A. J. (2005), A Multi-Country Approach To Factor-Proportions Trade and Trade Costs, „NBER Working Papers”, nr 11051, http://www.nber.org/papers/w11051.pdf.
Marshall A. (1920), Principles of economics, Macmillan, London.
Miller K. (1992), A framework for integrated risk management, „Journal of International Business Studies”.
Morawski I., Mitteleuropa rośnie jak na drożdżach, https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/mitteleuropa-rosnie-jak-na-drozdzach/, 23.05.2017.
Moses J. (2017), Eurobondage The Political Costs of Monetary Union in Europe, ECPR Press.
Networked production will become the new normal - Bosch pools Industry 4.0 expertise in the „Connected Industry" innovation cluster, M2 Presswire (2015), Normans Media Ltd., Coventry, United Kingdom.
Nowak-Far A. (2013), Zasadnicze instytucjonalne i prawne wymiary przystąpienia Polski do strefy euro, w: Biuro Analiz Sejmowych, Wprowadzenie Euro w Polsce - Za i Przeciw, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa, s. 27-40.
Orłowski W. M. (2015), Poważniej o euro, „Rzeczpospolita”, 7.01.
Paul A., Popovici O. C., Calin C. A. (2014), The attractiveness of CEE countries for FDI. A public policy approach using the TOPSIS method, “Transylvanian Review of Administrative Sciences”, 42, s. 156-180.
Peng T. A., Bourne M. (2009), The Coexistence of Competition and Cooperation between Networks: Implications from Two Taiwanese Healthcare Networks, „British Journal of Management”, vol. 20(3), s. 396-397.
Pennings E. (2004), The choice and timing of foreign direct investment under un-certainty, „Economic Modelling”, vol. 21, Issue 6, s. 1101-1115, https://doi.org/10.1016/j.econmod.2004.02.003.
Płóciennik S. (2016), Strefa „bez euro" po ewentualnym Brexicie, 29.06, „Biuletyn PISM”, nr 42 (1392).
Polski biznes jest za euro (2018), „Rzeczpospolita”, 22.08.
Porter M. (2000), Location, competition and economic development: Local clusters in a global economy, „Economic Development Quarterly”, Feb., vol. 14, Issue 1.
Raport na temat pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej (2009), NBP, Warszawa.
Ratajczak-Mrozek M. (2010), Sieci biznesowe a przewaga konkurencyjna przedsiębiorstw zaawansowanych technologii na rynkach zagranicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Rede zur Lage der EU - Junckers Vermächtnis (2017), „Wirtschaftswoche”, 13.09.
Riedel R. (2016), Euroscepticism of Euroenthusiasts, International Conference on European Integration 2016 Ostrava, Czech Republic, s. 808–812, https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/45923614/ICEI_2016_Sbornik_Komplet_CD_FINAL.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1507321409&Signature=rqZhxGaRWzrSXcwsYOgEyA1iJks%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DInformality_and_the_Institutional_change.pdf#page=808.
Riedel R. (2017), The evolution of the Polish central bank’s views on Eurozone membership, „Post-Communist Economies”, vol. 29, Issue 1, s. 106-116.
Rivoli P., Salorio E. (1996), Foreign Direct Investment and Investment under Uncertainty, „Journal of International Business Studies”, 27(2), s. 335-357, retrieved from http://www.jstor.org/stable/155288.
Sandbu M. (2015), Europe’s Orphan. The Future of the Euro and the Politics of Debt, Princeton University Press.
Sapir A., Schoenmaker D. (2017), The time is right for a European Monetary Fund, 30.10.2017, Policy Brief Bruegel, http://bruegel.org/2017/10/the-time-isright-for-a-european-monetary-fund/.
Schuh G., Potente T., Wesch-Potente C., Weber A., Prote J. P. (2014), Collaboration Mechanisms to increase Productivity in the Context of Industrie 4.0, Robust Manufacturing Conference (RoMaC 2014), Procedia CIRP 19, s. 51-56.
Semestr Europejski, https://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/strategia-europa-2020/semestr-europejski/.
Shatz H., Venables A. J. (2000), The geography of international investment, World Bank Policy Research Working Paper, nr 2338.
Smit J., Kreutzer S., Moeller C., Carlberg M. (2016), Industry 4.0. Directorate General for Internal Policies, Policy Department A: Economic and Scientific Policy, Ip/A/Itre/2015-02Pe 570.007, February En.
Stawicka M. K. (2014), Determinants of Foreign Direct Investment Inflows in Central and Eastern European Countries, „Oeconomia Copernicana”, 5(2), s. 7-20.
Stiglitz J. (2017) Euro. W jaki sposób wspólna waluta zagraża przyszłości Europy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
Szczypińska A. (2013), Monitor konwergencji realnej, „Monitor konwergencji realnej”, nr 4, Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską, Ministerstwo Finansów Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki.
Szymańska J. (2017), Unijne deklaracje jubileuszowe z Berlina (2007) i Rzymu (2017): porównanie i wnioski, Komentarz PISM nr 34 (1476).
Toporowski P (2017), Przyszłość finansów UE według Komisji Europejskiej, Komen¬tarz PISM.
Toporowski P (2015), A Post-Crisis Eurozone: Still an Attractive Offer for Central Europe, „PISM Policy Paper”, nr 22 (124).
Toporowski P., Szymańska J. (2017), UE na rozdrożu: wkład Komisji Europejskiej w debatę nad przyszłością Unii, „Biuletyn PISM”, nr 23 (1465).
Torój A., Bednarek E., Bęza-Bojanowska J., Osińska J., Waćko K., Witkowski D. (2012), EMU: the (post)crisisperspective. Literature survey and implications for the euro-candidates, MF Working Paper Series 11.
Torój A. (2012), Poland and Slovakia during the crisis: would the euro (non-)adop- tion matter?, MF Working Paper Series, nr 13.
UNCTAD (2017), World Investment Report 2017 - Investment and the Digital Econ-omy, 7.06.2017.
VII Europejski Kongres Finansowy, 5-7 czerwca 2017 Sopot - konkluzje.
Voting Rights at the ECB New Club Rules Germans Will Soon Have Another Reason to Fume About The Euro, „The Economist” 14.12.2013.
Wei S.-J. (2000), How Taxing is Corruption on International Investors?, „Review of Economics and Statistics”, 82(1), s. 1-11.
Wiegard W. (2017), Wie geht es weiter mit dem Euro?, Reformoptionen für die Währungsunion, w: M. Taube, W. Wiegard, C. Kaserer, D. Stelter, Ten Years After: Eine Bilanz der Finanz- und Weltwirtschaftskrise, ifo Schnelldienst 70 (17), 2017, s. 7-10.
Wprowadzenie euro w Polsce - za i przeciw (2013), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Zudel B., Melirios L. (2016), Five Years in Baloon: Estimating the Effects of Euro Adoption in Slovakia Using the Synthetic Control Method, Economics Department Working Papers nr 1317, OECD.
Licencja
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.