Straże gminne – problemy, wyzwania i propozycje reform
Main Article Content
Abstrakt
Od kilku lat liczba straży gminnych zmniejsza się. W ostatnich pięciu latach rozwiązano ponad sto jednostek, czyli jedną szóstą ich ogólnej liczby. Z jednej strony, nie brakuje opinii, że dotychczasowa formuła straży się wyczerpała, a w przestrzeni publicznej ponownie zaistniały postulaty likwidacji instytucji. Z drugiej, podnoszony jest postulat poszerzenia katalogu jej zadań i utworzenia policji municypalnych. W cieniu tych skrajnych stanowisk projektowana jest najważniejsza od lat reforma straży, która ma zapobiec dalszemu zmniejszaniu się ich liczby. W artykule przedstawiono wieloaspektową problematykę funkcjonowania straży, wskazując na najważniejsze stojące przed nią problemy i wyzwania. Przeprowadzona analiza wskazuje, że zachodzące na poziomie lokalnym zmiany społeczno-kulturowe potwierdzają funkcjonalność straży.
Downloads
Article Details
Teksty opublikowane na łamach czasopisma "Środkowoeuropejskie Studia Polityczne" i udostępniane w formacie PDF objęte są licencją CC BY 4.0 (Creative Commons - Uznanie autorstwa). Kopiowanie i rozpowszechnianie dozwolone jest pod warunkiem uznania autorstwa.
Bibliografia
- tez samorządowych (2019), „Samorządna Rzeczpospolita”, 4 VI.
- Banasik M. (2018), Kraków. Mobilne laboratorium zbada jakość powietrza, 5 X, https://dziennikpolski24.pl/krakow-mobilne-laboratorium-zbada-jakosc-powietrza/ar/13552528.
- Będą podwyżki i zmiany w emeryturach!, https://gazeta.policja.pl/997/informacje/167634,Beda-podwyzki-i-zmiany-w-emeryturach.html.
- Centrum Badania Opinii Społecznej (2008), Kontakty z prawem, ocena instytucji prawnych i poczucie bezpieczeństwa Polaków, Komunikat z badań „Warunki życiowe społeczeństwa polskiego: problemy i strategie”, BS/42/2008, III.
- Centrum Badania Opinii Społecznej (2018), Poczucie bezpieczeństwa i zagrożenia przestępczością, Komunikat z badań, nr 61, V.
- Chełmiński J. (2017), Straż miejska pokazała, jak działają mobilne laboratoria do wykrywania smogu, 7 I, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34862,21212653,straz-miejska-pokazala-jak-dzialaja-mobilne-laboratoria-do.html.
- Chełmiński J. (2018), Straż miejska dostała nowe uprawnienia i sprzęt do ich egzekwowania, 10 X, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,24024059,nowe-przepisy-w-walce-ze-smogiem-beda-mandaty-za-dym-z-komina.html.
- Chodubski A. J. (2004), Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk.
- Chrabkowski M. (2010), Możliwości zastosowania koncepcji policji municypalnej w Polsce, w: Z problemów administracji. Administracja publiczna, red. T. Maciejewski, J. Gierszewski, Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania”, Chojnice, s. 178–194.
- Ciekot A. (2018), Straż Miejska „przyjazna” dla mieszkańców. Znów ma certyfikat, 8 VI, https://bydgoszcz.tvp.pl/37559218/straz-miejska-przyjazna-dla-mieszkancowznow-ma-certyfikat.
- Cyrankiewicz M. (2015), Fotoradary zostają – straż miejska ma ratować gminne budżety, 31 VII, https://www.rp.pl/Prawo-drogowe/307319933-Fotoradary-zostaja---straz-miejska-ma-ratowac-gminne-budzety.html.
- dad (2018), Dron będzie badał kominy w Grodzisku Mazowieckim. Chodzi o niesławne „piece-kopciuchy”, 18 X, https://warszawa.tvp.pl/39526827/dron-bedzie-badal-kominy-w-grodzisku-mazowieckim-chodzi-o-nieslawne-piecekopciuchy.
- Dyląg B. (2014), Te gminy zlikwidowały straż miejską, bo była droga i nieskuteczna, 20 III, https://www.polskieradio.pl/42/273/Artykul/1080167,Te-gminy-zlikwidowaly-straz-miejska-bo-byla-droga-i-nieskuteczna.
- fed (1991), Powrót halabardników, „Gazeta Wyborcza”, 7 II.
- Ferfecki W. (2016), Znikające straże miejskie, „Rzeczpospolita”, 31 III.
- Furtak P. (2015), Zagłębie „fotoradarowe” koło Człuchowa przestało istnieć, 30 XII, https://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/9240966,zaglebie-fotoradarowe-kolo-czluchowa-przestalo-istniec-zdjecia,id,t.html.
- Gałązkiewicz D. (2017), Nasza historia, https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/bezpieczenstwo/straz-miejska-w-lodzi/o-nas/nasza-historia/.
- Główny Urząd Statystyczny (2018), Miasta w liczbach 2016, Warszawa.
- Główny Urząd Statystyczny (2019), Stopa bezrobocia rejestrowanego w latach 1990–2018, 24 I, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2018,4,1.html.
- Gryń P. (2015), Burmistrz Białego Boru narzeka: Zbankrutujemy bez radarów!, 4 VIII, http://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/bialy-bor-zbankrutuje-bez-radarow-strazy-miejskiej/mwhzl6r.
- Harłukowicz J. (2016), Formuła straży miejskiej wyczerpała się w kolejnym mieście, „Gazeta Wyborcza”, 22 III.
- Hołubiczko A. (2018a), Pismo prefekta Krajowej Rady Komendantów Straży Miejskich i Gminnych, 26 IX.
- Hołubiczko A. (2018b), Pismo prefekta KRKSMiG RP do wiceministra MSWiA Jarosława Zielińskiego, 14 XI.
- Jaki P. (2018), Program Bezpieczna Warszawa, https://jaki.pl/wizja-warszawy/bezpieczna-warszawa/.
- Kaczmarek A. (2019), Renesans straży gminnych? Chciano je likwidować, dziś mówi się o zwiększaniu kompetencji, 14 II, https://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/renesans-strazy-gminnych-chciano-je-likwidowac-dzis-mowi-sie-o-zwiekszaniu-kompetencji,120947.html.
- Kowalczyk K. (2016), Kolejne miasto likwiduje straż miejską, 2 III, https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/wroclaw/lubin-straz-miejska-zlikwidowana-po-25-latach-istnienia/w68r33b.
- Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (2017), Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2016 r., Warszawa.
- Krupiarz W. (1998), Straż Miejska – samorządowa służba porządku publicznego, w: Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo, red. J. Widacki, J. Czapska, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin, s. 299–314.
- Krupiarz W. (2002), Policja samorządowa – potrzeba czy kaprys?, w: Mit represyjności albo o znaczeniu prewencji kryminalnej, red. J. Czapska, H. Kury, tł. tekstów z jęz. ang. T. Michalak, z jęz. niem. T. Krajewska, Wolters Kluwer, Kraków, s. 297–319.
- Łań M. (2018), Smogowozy od roku na służbie w straży miejskiej, 30 I, https://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/smogowozy-od-roku-na-s-u-bie-w-stra-y-miejskiej.
- Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie (2015), Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, 4 XI, WB-III.431.7.2015, Wystąpienie pokontrolne.
- Marecki Z., Gurba A. (2013), Nasze gminy osiągają największe dochody z fotoradarów w kraju, 7 VIII, https://www.motofakty.pl/artykul/nasze-gminy-osiagaja-najwieksze-dochody-z-fotoradarow-w-kraju.html.
- Markowski K., Dyjak G., Chomiuk M. (2018), Zieliński: zwiększenie zatrudnienia w policji to absolutny priorytet w 2018 r., 19 I, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1251924%2Czielinski-zwiekszenie-zatrudnienia-w-policji-to-absolutny-priorytet-w-2018-r.html.
- mat (2015), Nowa Straż Miejska, 18 XII, https://www.poznan.pl/mim/bm/news/nowa-straz-miejska,89299.html.
- Mierzwa M. (2019), Przeprowadzka, podwyżki i nowe etaty. Wrocławską straż miejską czekają duże zmiany, 1 I, https://gazetawroclawska.pl/przeprowadzka-podwyzki-i-nowe-etaty-wroclawska-straz-miejska-czekaja-duze-zmiany/ar/13851750.
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (2016), Departament Porządku Publicznego, Informacja o działalności straży gminnych (miejskich) w 2015 r. oraz współpracy straży z Policją, Warszawa.
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (2017a), Departament Porządku Publicznego, Informacja o działalności straży gminnych (miejskich) w 2016 r. oraz współpracy straży z Policją, Warszawa.
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (2017b), Rekordowy poziom bezpieczeństwa w Polsce, 25 IV, https://mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/16035,Rekordowy-poziom-bezpieczenstwa-w-Polsce.html.
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (2017c), O strażach miejskich i gminnych w MSWiA, 13 VII, https://archiwum.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/16330,O-strazach-miejskich-i-gminnych-w-MSWiA.html.
- Misiewicz M. (2016), 25-lecie działalności Straży Miejskich, 6 XII, http://www.zmp.poznan.pl/aktualnosci/25-lecie-dzialalnosci-strazy-miejskich.
- MIW (2018), Straż miejska może karać mandatem za łamanie uchwały antysmogowej, 2 XI, https://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/straz-miejska-moze-karac-mandatem-za-lamanie-uchwaly-antysmogowej,116124.html.
- Najwyższa Izba Kontroli (2011), Delegatura w Szczecinie, Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania straży gminnych (miejskich), LSZ-4101-02-02/2010, nr ewid. 169/2010/P/10/167/LSZ, Szczecin.
- Najwyższa Izba Kontroli (2014), Departamentu Porządku i Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Informacja o wynikach kontroli „Bezpieczeństwo ruchu drogowego”, KPB-4101-03-00/2013, nr ewid. 148/2014/KPB, Warszawa.
- Najwyższa Izba Kontroli (2015), Departament Administracji Publicznej, Wystąpienie pokontrolne, P/15/006 – Finansowanie straży miejskich, KAP.410. 002.02.2015, Warszawa.
- Najwyższa Izba Kontroli (2016), Departament Administracji Publicznej, Informacja o wynikach kontroli, Finansowanie straży miejskich, KAP.430.003.2015, nr ewid. 5/2016/P/15/006/KAP, Warszawa.
- Nyzio A. (2019a), Rakowiecka w remoncie. Transformacja polityki bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1989–1993, Kraków (maszynopis).
- Nyzio A. (2019b), Straże gminne a ochrona wójtów, burmistrzów i prezydentów miast – propozycje zmian, „Komentarz” Zakładu Bezpieczeństwa Narodowego Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 2, vol. 44, 14 III 2019, http://www.zbn.inp.uj.edu.pl/documents/92718966/141790378/KomentarzZBN44-Nyzio/5f21516f-3dae-475a-9051-3186cf7e05c0.
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 sierpnia 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo o ruchu drogowym, Dz. U. 2012, poz. 1137.
- Pajączek T. (2017), Aktywiści proponują reformę straży miejskiej. Miasto zapowiada podwyżki, 21 IX, https://wroclaw.onet.pl/aktywisci-proponuja-reforme-strazy-miejskiej-miasto-zapowiada-podwyzki/276prb3.
- Policja (2019a), Liczba policjantów w polskiej policji – fakty, 10 I, https://www.policja.pl/pol/aktualnosci/168231,Liczba-policjantow-w-polskiej-Policji-fakty.html.
- Policja (2019b), Praca w Policji, http://praca.policja.pl/.
- Policja (2019c), Realizacja programu modernizacji służb mundurowych na półmetku, 6 II, https://www.policja.pl/pol/aktualnosci/169260,Realizacja-Programu-Modernizacji-Sluzb-Mundurowych-na-polmetku.html.
- Polska w liczbach (2017), Największe miasta w Polsce pod względem liczby ludności, https://www.polskawliczbach.pl/najwieksze_miasta_w_polsce_pod_wzgledem_liczby_ludnosci.
- Polski Instytut Ekonomiczny i Ministerstwo Infrastruktury (2019), Biała Księga Rynku Bezzałogowych Statków Powietrznych. U-space – rynek – wizja rozwoju, Warszawa.
- Połowianiuk M. (2018), Tak pod Krakowem walczą ze smogiem: dron podlatuje do komina, a straż miejska puka do drzwi, 5 II, https://www.spidersweb.pl/2018/02/dron-smog-bada-dym-skawina.html.
- Ponikowska K. (2013), Olkuska straż miejska może zostać rozwiązana, 27 IV, https://www.gazetakrakowska.pl/artykul/879843,olkuska-straz-miejska-moze-zostac-rozwiazana,id,t.html.
- Poselski projekt ustawy o uchyleniu ustawy o strażach gminnych oraz o zmianie innych ustaw, data wpływu: 22 VIII 2018 r.
- Poselski projekt ustawy o zmianie ustaw o straży gminnej, ustawy prawo o ruchu drogowym oraz ustawy kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, druk nr 2973 z 21 X 2014.
- Prętkowska K. (2017), Bezpieczeństwo czy porządek? Straż miejska po nowemu, TVP Bydgoszcz, 15 VII, https://bydgoszcz.tvp.pl/33231374/na-strazy-bezpieczenstwa-czy-porzadku-straz-miejska-po-nowemu.
- Projekt, 2019: Projekt ustawy budżetowej na rok 2020, druk nr 112, 24 XII 2019 r.
- Przestępstwa ogółem, https://statystyka.policja.pl/st/przestepstwa-ogolem/121940,Przestepstwa-ogolem.html.
- Puzyński J. (2017), Polskie miasta przestają sobie radzić z rosnącą liczbą samochodów. W Warszawie na tysiąc mieszkańców przypada już ponad 900 pojazdów, 13 XI, https://biznes.newseria.pl/news/polskie-miasta-przestaja,p828489108.
- Raport o stanie państwa (1992), „Rzeczpospolita”, 12 II.
- Reszka A. (2018), Reaktywacja Straży Miejskiej w Łebie, 5 I, https://www.lebork24.info/news,6200,Reaktywacja_Strazy_Miejskiej_w_Lebie.
- Rosiejka R. (2017), Sondaż dla Wirtualnej Polski: Polacy najbardziej ufają straży pożarnej, 31 V, https://opinie.wp.pl/sondaz-dla-wirtualnej-polski-polacy-najbardziej-ufaja-strazy-pozarnej-6128498472380033a.
- Rostkowska K. (2018), Wraki plagą miast. Straż miejska usuwa ich coraz więcej, 11 I, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Wraki-plaga-miast-Straz-miejska-usuwa-ich-coraz-wiecej-7565928.html.
- Rozporządzenie, 2009a: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie szkolenia podstawowego strażników gminnych (miejskich), Dz. U. 2009, Nr 220, poz. 1731.
- Rozporządzenie, 2009b: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 2009 r. w sprawie form współpracy straży gminnej (miejskiej) z Policją oraz sposobu informowania wojewody o tej współpracy, Dz. U. 2009, Nr 220, poz. 1732.
- Rozporządzenie, 2009c: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 listopada 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia przez straże gminne (miejskie) ewidencji etatów, wyposażenia oraz wyników działań straży, Dz. U. 2009, Nr 196, poz. 1520.
- Rozporządzenie, 2018: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, Dz. U. 2018, poz. 1996.
- Rozporządzenie, 2019: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2019 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej, stanowiącej przeciętne uposażenie policjantów, Dz. U. 2019, poz. 186.
- Sejm, 2015: Głosowanie nr 147 na 97. posiedzeniu Sejmu dnia 24-07-2015 r. o godz. 10:50:24, strona internetowa Sejmu RP, https://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/agent.xspsymbol=glosowania&nrkadencji=7&nrposiedzenia=97&nrglosowa-nia=147.
- Sejm, 2017: stanowisko Sejmu w sprawie K 49/15, 29 III 2017, BAS-WPTK-739/16.
- Sejm, 2018: Głosowanie nr 11 na 74. posiedzeniu Sejmu dnia 14-12-2018 r. o godz. 09:54:39, https://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xspsymbol=glosowania&NrKadencji=8&NrPosiedzenia=74&NrGlosowania=11.
- Sejm, 2019: Wniesione projekty ustaw którym jeszcze nie został nadany nr druku, strona internetowa Sejmu RP, https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/agent.xsp?symbol=PROJNOWEUST&Nrkadencji=8&Kol=W&Typ=UST.
- Sobolak J. (2012), Najlepiej zarabiające fotoradary w Polsce, 9 V, https://moto.onet.pl/aktualnosci/najlepiej-zarabiajace-fotoradary-w-polsce/qc2h5hg.
- Sprawa K 49/15, https://trybunal.gov.pl/sprawy-w-trybunale/art/8883-prawo-o-ruchu-drogowym/.
- Stalmach S. (2012), Czy powstanie nowa formacja: policja municypalna?, 11 IX, https://www.rp.pl/artykul/932173-Czy-powstanie-nowa-formacja--policja-municypalna-.html.
- Stan zatrudnienia, http://www.info.policja.pl/inf/organizacja/stan-zatrudnienia.
- Stando A. (2018), Najnowszy ranking 50 najbardziej zanieczyszczonych miast. Polska dominuje, 7 V, https://tech.wp.pl/najnowszy-ranking-50-najbardziej-zanieczyszczonych-miast-polska-dominuje-6249269556491905a.
- Staniszewski T. (2016), Zasady działania eko-patrolu w strukturze straży miejskiej Poznania, w: Straż Gminna. Oceny, wnioski, rekomendacje (1991–2016), red. J. Konieczny, M. Tomaszyk, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 135–142.
- Straż Miejska m.st. Warszawy (2012), Zaostrzenie przepisów o ochronie zwierząt, 6 III, https://www.strazmiejska.waw.pl/aktualnosci/72-banery/793-zaostrzenie-przepisow-o-ochronie-zwierzat.html.
- Straż Miejska m.st. Warszawy (2017), Podsumowanie działalności dotyczącej zwierząt, https://www.um.warszawa.pl/sites/all/files/download_file.php?file=/sites/default/files/attach/aktualnosci/eko2016.pdf.
- Straż Miejska Miasta Krakowa (2015a), Praca w Straży Miejskiej Miasta Krakowa, 3 XII, http://strazmiejska.krakow.pl/192635,artykul,strona_glowna.html/195990,artykul,praca_w_strazy_miejskiej_miasta_krakowa_.html.
- Straż Miejska Miasta Krakowa (2015b), Przejazd przez centrum na cenzurowanym, 25 III, https://strazmiejska.krakow.pl/aktualnosci/194280,1772,komunikat,przejazd_przez_centrum_na_cenzurowanym.html.
- Straż Miejska Miasta Krakowa (2017), Raport Straży Miejskiej Miasta Krakowa za rok 2016, Kraków.
- Straż Miejska Miasta Krakowa (2019), Kontrole w Strefie Czystego Transportu, 7 I, https://strazmiejska.krakow.pl/aktualnosci/226481,1772,komunikat,kontrole_w_strefie_czystego_transportu.html.
- Straż Miejska Miasta Poznania (2016), Eko Patrol – zwierzęta górą, 12 IX, https://www.sm.poznan.pl/mim/straz/news/eko-patrol-zwierzeta-gora,97834.html.
- Straż Miejska w Milanówku (2017), Zasady funkcjonowania, 1 IX, http://strazmiejska.milanowek.pl/bip/wpis/struktura-organizacyjna/.
- Straż Miejska w Okonku (2016), Informacja z działalności Straży Miejskiej za okres od 01.01.2015 r.–31.12.2015 r., 14 III.
- Straż Miejska w Okonku (2017), Informacja z działalności straży miejskiej za okres od 01.01.2016 r.–31.12.2016 r., 12 I.
- Sulowski K. (2018a), Coraz więcej chętnych do straży miejskiej, „Gazeta Wyborcza” (Warszawa), 23 VII.
- Sulowski K. (2018b), To nie są seniorzy z truskawkami, „Gazeta Wyborcza” (Warszawa), 21 VI.
- Szkwarek W. (2017), Zarobki w straży miejskiej. Na początek niewiele ponad minimalną krajową, 29 VIII, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Zarobki-w-strazy-miejskiej-Na-poczatek-niewiele-ponad-minimalna-krajowa-7539849.html.
- Toborek P. (2015), Gminy będą walczyć o fotoradary. Nawet w Trybunale Konstytucyjnym, 30 XI, https://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/gminy-beda-walczyc-o-fotoradary-nawet-w-trybunale-konstytucyjnym,75112.html.
- Turowski M. (2014), Straż Miejska zadba o środowisko, 6 X, https://www.wroclaw.pl/ekopatrol-straz-miejska.
- Uchwała, 2017: Uchwała nr XLVI/312/2017 Rady Miejskiej w Okonku z dnia 28 listopada 2017 r. w sprawie rozwiązania Straży Miejskiej w Okonku.
- Urząd Miasta i Gminy Radzymin (2016), Pierwsze półrocze działalności radzymińskiego Eko Patrolu, strona internetowa gminy Radzymin, 10 X, http://radzymin.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=0&subsub=0&menu=3&artykul=3097&akcja=artykul.
- Urząd Miasta Legionowo (2016), Legionowo. 25-lecie Straży Miejskiej, 2 II, https://toiowo.eu/legionowo-25-lecie-strazy-miejskiej/.
- Urząd Miejski w Elblągu (2018), Straż Miejska z certyfikatem, 29 III, https://www.elblag.eu/index.php/urzad-miejski/11946-straz-miejska-z-certyfikatem.
- Ustawa, 1974: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz. U. 1974, Nr 24, poz. 141.
- Ustawa, 1982: Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Dz. U. 1982, Nr 35, poz. 230.
- Ustawa, 1990: Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, Dz. U. 1990, Nr 30, poz. 179.
- Ustawa, 1995: Ustawa z dnia 21 lipca 1995 r. o zmianie ustaw: o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych, o Policji, o Urzędzie Ochrony Państwa, o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 1995, Nr 104, poz. 515.
- Ustawa, 1997a: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, Dz. U. 1997, Nr 123, poz. 779.
- Ustawa, 1997b: Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, Dz. U. 1997, Nr 98, poz. 602.
- Ustawa, 2008: Ustawa budżetowa na rok 2008 z dnia 23 stycznia 2008 r., Dz. U. 2008, Nr 19, poz. 117.
- Ustawa, 2009b: Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009, Dz. U. 2009, Nr 128, poz. 1057.
- Ustawa, 2009c: Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym, Dz. U. 2009, Nr 97, poz. 803.
- Ustawa, 2010: Ustawa budżetowa na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r., Dz. U. 2010, Nr 19, poz. 102.
- Ustawa, 2011: Ustawa budżetowa na rok 2011 z dnia 20 stycznia 2011 r., Dz. U. 2011, Nr 29, poz. 150.
- Ustawa, 2012: Ustawa budżetowa na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r., Dz. U. 2012, poz. 273.
- Ustawa, 2013a: Ustawa budżetowa na rok 2013 z dnia 25 stycznia 2013 r., Dz. U. 2013, poz. 169.
- Ustawa, 2013b: Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, Dz. U. 2013, poz. 628.
- Ustawa, 2014: Ustawa budżetowa na rok 2014 z dnia 24 stycznia 2014 r., Dz. U. 2014, poz. 162.
- Ustawa, 2015a: Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o strażach gminnych, Dz. U. 2015, poz. 1335.
- Ustawa, 2015b: Ustawa budżetowa na rok 2015 z dnia 15 stycznia 2015 r., Dz. U. 2015, poz. 153.
- Ustawa, 2015c: Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska, Dz. U. 2015, poz. 1593.
- Ustawa, 2016a: Ustawa budżetowa na rok 2016 z dnia 25 lutego 2016 r., Dz. U. 2016, poz. 278.
- Ustawa, 2016b: Ustawa budżetowa na rok 2017 z dnia 16 grudnia 2016 r., Dz. U. 2017, poz. 108.
- Ustawa, 2018: Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r., Dz. U. 2018, poz. 291.
- Ustawa, 2019: Ustawa budżetowa na rok 2019 z dnia 16 stycznia 2019 r., Dz. U. 2019, poz. 198.
- Weber M. (2018), Bezpieczeństwo to sprawa gminy, „Rzeczpospolita”, 1 X.
- Wójcik K. (2018), Ruszyła druga fala likwidacji straży miejskich, „Rzeczpospolita”, 13 II.
- Zapora K. (2019), Urząd Miejski w Kozienicach walczy ze smogiem – edukuje i kontroluje. Są już pierwsze mandaty, 19 II, https://echodnia.eu/radomskie/urzad-miejski-w-kozienicach-walczy-ze-smogiem-edukuje-i-kontroluje-sa-juz-pierwsze-mandaty/ar/13899664.
- Zarządzenie, 1991: Zarządzenie nr 4/91 Prezydenta Miasta Poznania z dnia 1 marca 1991 r., Straż Miejska Miasta Poznania, http://www.sm.poznan.pl/mim/public/straz/attachments.html?co=show&instance=1017&parent=3626&lang=pl&id=101797.
- Zarządzenie, 2012: Zarządzenie Nr 69 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2012 r. w sprawie powołania Międzyresortowego Zespołu do spraw Współpracy ze Strażami Gminnymi (Miejskimi), M.P. 2012, poz. 631.
- Zarządzenie, 2013: Zarządzenie nr 29/2013 wójta gminy Kobylnica z dnia 27 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania rocznego z wykonania budżetu Gminy Kobylnica za rok 2012, Dz. U. Woj. Pom. 2013, poz. 2375.
- Zarządzenie, 2015a: Zarządzenie nr 59/2015 wójta gminy Kobylnica z dnia 25 marca 2015 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania rocznego z wykonania budżetu Gminy Kobylnica za rok 2014, Dz. U. Woj. Pom. 2015, poz. 1544.
- Zarządzenie, 2015b: Zarządzenie nr 26/2015 Burmistrza Białego Boru z dnia 30 marca 2015 r. w sprawie: przedłożenia sprawozdania z wykonania budżetu gminy Biały Bór za 2014 rok.
- Zarządzenie, 2015c: Zarządzenie nr 61.76.2015 Burmistrza Miasta i Gminy Debrzno z dnia 24 marca 2015 r. w sprawie: sprawozdania rocznego z wykonania budżetu Miasta i Gminy Debrzno za rok 2014 r.
- Zarządzenie, 2015d: Zarządzenie nr 993 Wojewody Mazowieckiego z dnia 18 września 2015 r. w sprawie powołania Zespołu do oceny standardu straży gminnych (miejskich) w województwie mazowieckim.
- Zarządzenie, 2018: Zarządzenie nr 200 Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie zniesienia niektórych organów pomocniczych Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów, M.P. 2018, poz. 1191.
- Zieliński J. (2016), „Policja 997”, wydanie specjalne, nr 8, XII.
- Zieliński J. (2017), Odpowiedź na interpelację nr 15113 w sprawie wakatów w polskiej Policji, strona internetowa Sejmu RP, 11 X, https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=235D3E04.
- Zieliński J. (2018), Odpowiedź na interpelację nr 20485 w sprawie wakatów w polskiej Policji i jej modernizacji, 19 IX, https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=B4SHTC.
- Zieliński R. (2012), Czy fotoradary dbają o bezpieczeństwo budżetu, czy nasze, 18 XII, https://auto.dziennik.pl/drogi/artykuly/413990,czy-fotoradary-dbaja-o-bezpieczenstwo-budzetu-czy-nasze.html.
- Żółciak T. (2015a), Gminy bronią fotoradarów w TK: Chodzi o bezpieczeństwo nie pieniądze, 18 XI, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/905953,gminy-fotoradary-tk.html.
- Żółciak T. (2015b), Wojna MSW z gminami o straż miejską. Samorządy ignorują rządowy program, 14 IX, https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/500335,cicha-wojna-gmin-z-msw-o-straze-miejskie-samorzady-krytykuja-rzadowy-program.html.
- Żółciak T. (2016), Straż miejska, gatunek zagrożony. Tak samorządy chcą zmienić tę formację, 24 II, https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/513963,straz-miejska-kontrola-trzezwosci-nowe-uprawnienia-straznikow-samorzady.html.
- Żółciak T. (2017), Minister Błaszczak szykuje rewolucję w strażach miejskich, 28 VI, https://forsal.pl/artykuly/1053813,minister-blaszczak-szykuje-rewolucje-w-strazach-miejskich.html.
- Żółciak T. (2019), Bodyguard dla każdego wójta. Ze Straży Miejskiej, 20 II, https://serwisy.gazetaprawna.pl/samorzad/artykuly/1398767,zwiekszenie-kompetencji-strazy-miejskiej-o-ochrone-samorzadowcow.html.