Abstrakt
Celem artykułu jest ocena potencjału rolniczych wysp energetycznych jako narzędzia zwiększającego bezpieczeństwo energetyczne oraz dywersyfikację dochodów na terenach wiejskich. Metodologia obejmuje analizę wyników ankiet oraz analizę SWOT identyfikującą bariery i czynniki sprzyjające rozwojowi. Założono, że integracja lokalnych instalacji OZE (fotowoltaika, wiatr, biogaz, bioetanol) w modelu opartym o spółdzielnię rolno-energetyczną może wzmacniać odporność energetyczną i generować dodatkowe źródła przychodu dla społeczności wiejskich. Wstępne wyniki sugerują, że lokalnie produkowana energia z OZE poprawia samowystarczalność wsi, obniża zależność od importu paliw i generuje nowe źródła dochodów (np. ze sprzedaży energii, ciepła i nawozów). Spółdzielczy model rolno-energetyczny pozwala wspólnie inwestować i dzielić się zyskami, co ułatwia realizację przedsięwzięć OZE na wsi.
Bibliografia
ARiMR 2024a, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, 9.01.2024, Inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej – zapowiedź naboru w trzech obszarach, https://www.gov.pl/web/arimr/inwestycje-w-gospodarstwach-rolnych-w-zakresie-oze-i-poprawy-efektywnosci-energetycznej--zapowiedz-naboru-w-trzech-obszarach, 17.07.2025.
ARiMR 2024b, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, 19.02.2024, Inwestycje w OZE i poprawę efektywności energetycznej gospodarstw – czas na wnioski do 23 lutego, https://www.gov.pl/web/arimr/inwestycje-w-oze-i-poprawe-efektywnosci-energetycznej-gospodarstw--czas-na-wnioski-do-23-lutego2, 17.07.2025.
Chowaniak W. (2025), Spółdzielnie energetyczne, szanse i zagrożenia dla samorządów, Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznej, 26.03.2025, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, https://wfosigw.katowice.pl/wp-content/uploads/2025/03/3.-KIGSE-Szanse-i-zagrozenia-dla-samorzadow-1.pdf, 1.08.2025.
Come (2022), Come RES, Factsheet #02: Municipalities and renewable energy communities – a perfect match, 04.2022, https://come-res.eu/fileadmin/user_upload/Resources/Factsheets_policybriefs/COME-RES-factsheet-2-ENG.pdf, 17.07.2025.
Communities (2022), Communities for RES – Energy Communities in Central Eastern Europe, 31.08.2022, https://caneurope.org/cee-energy-communities/, 16.07.2025.
Ginalski Z. (2010), Substraty dla biogazowni rolniczych, Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu, https://cdr.gov.pl/pol/OZE/substraty.pdf, 17.07.2025.
Igliński B., Buczkowski R., Cichosz M. (2015), Biogazownie rolnicze w Polsce – stan aktualny, potencjał, analiza SWOT, „Rynek Energii”, (6), s. 6–9, https://www.cire.pl/pliki/2/14iglinskiumkrg15.pdf, 17.07.2025.
Kopytowski P. (2024), Spółdzielnie energetyczne jako szansa na rozwój obszarów wiejskich 18.09.2024, Graś i Wspólnicy, Kancelaria Prawna, https://kglegal.pl/spoldzielnie-energetyczne-jako-szansa-na-rozwoj-obszarow-wiejskich/, 17.07.2025.
Kostecka Jurczyk M., Struś M., Marak D. (2024), The Role of Energy Cooperatives in Ensuring the Energy and Economic Security of Polish Municipalities, “Energies”, 17(13), 3082.
Kostecka-Jurczyk M., Struś M., Marak K. (2024), The Role of Energy Cooperatives in Ensuring the Energy and Economic Security of Polish Municipalities, 22.06.2024, „Energies”, 17(13), 3082, https://www.mdpi.com/1996-1073/17/13/3082, 17.07.2025. DOI: https://doi.org/10.3390/en17133082
Koźmiński A. (2025), Rolnicze wyspy energetyczne jako model bezpieczeństwa lokalnego.
KOWR, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Cykl szkoleń dotyczących zakładania i funkcjonowania spółdzielni energetycznych na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, https://www.gov.pl/web/kowr/cykl-szkolen-dotyczacych-zakladania-i-funkcjonowania-spoldzielni-energetycznych-na-terenach-gmin-wiejskich-i-miejskowiejskich, 18.072025.
Łukomska A., Pulka J., Broński M. i in. (2024), Demand-Driven Biogas Plants in Poland – Potential and Growth Perspectives, „Journal Ecological Engineering”, 25(11), s. 236–248. DOI: https://doi.org/10.12911/22998993/193262
MKiŚ (2025a), Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Miliard złotych na rolnicze biogazownie i OZE na wsi, 3.02.2025, https://www.gov.pl/web/klimat/miliard-zlotych-na-rolnicze-biogazownie-i-oze-na-wsi, 17.07.2025.
MKiŚ (2025b), Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ponad 700 mln zł z KPO na zieloną energię dla społeczności lokalnych, 18.06.2025, https://www.gov.pl/web/klimat/ponad-700-mln-zl-z-kpo-na-zielona-energie-dla-spolecznosci-lokalnych, 17.07.2025.
MRiRW (2023), Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Stabilna i lokalna energia ważnym elementem rozwoju obszarów wiejskich, 6.03.2023, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/stabilna-i-lokalna-energia-waznym-elementem-rozwoju-obszarow-wiejskich, 17.07.2025.
MRiRW (2025), Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Nowy nabór wniosków w ramach programu Energia dla wsi, 15.01.2025, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/nowy-nabor-wnioskow-w-ramach-programu-energia-dla-wsi, 17.07.2025.
PCz (2023), Politechnika Częstochowska, Wybrane metody analizy w procesie zarządzania strategicznego [Skrypt], Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej.
Przygodzka R., Badora A., Krukowski K. i in. (2023), Odnawialne źródła energii w rolnictwie Polski Wschodniej – uwarunkowania rozwoju, red. J. Buczek, M. Oliński, Uniwersytet w Białymstoku, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/15407/1/Odnawialne_zrodla_energii.pdf, 17.07.2025.
Puett J., Pérez Beltrán I., Clemot A. i in. (2024), One Stop Shops for Energy Communities, Sciences Po Paris 04.2024, https://www.sciencespo.fr/psia/chair-sustainable-development/wp-content/uploads/2024/07/One-Stop-Shops-for-Energy-Communities.pdf, 17.07.2025.
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, Dz. U. 2021, poz. 610, z późn. zm.
Według 68% ankietowanych biometan stanowi klucz do transformacji energetycznej, PwC Polska, 19.02.2024, https://www.pwc.pl/pl/media/2024/2024-02-20-wedlug-68-procent-ankietowanych-biometan-stanowi-klucz-do-transformacji-energetycznej.html, 16.07.2025.
Wierling A., Schwanitz V. J., Zeiß J. P. i in. (2018), Statistical evidence on the role of energy cooperatives for the energy transition in European countries, 18.08.2018, „Sustainability”, 10(9), 3339. DOI: https://doi.org/10.3390/su10093339
Woźniak M., Saj B. (2018), Odnawialne źródła energii w badaniach ankietowych mieszkańców województwa podkarpackiego, „Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN”, nr 107, s. 61–80, https://journals.pan.pl/Content/107925/PDF/wozniak-saj.pdf, 17.07.2025.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Aleksander Koźmiński

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
