Rolnicze wyspy energetyczne jako narzędzie bezpieczeństwa i dywersyfikacji dochodów na terenach wiejskich
Okładka czasopisma Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, nr 2, rok 2025
PDF

Słowa kluczowe

odnawialne źródła energii
spółdzielnie energetyczne
bezpieczeństwo energetyczne
rolnictwo
wyspy energetyczne

Jak cytować

Koźmiński, A. (2025). Rolnicze wyspy energetyczne jako narzędzie bezpieczeństwa i dywersyfikacji dochodów na terenach wiejskich. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (2), 421–436. https://doi.org/10.14746/ssp.2025.2.21

Abstrakt

Celem artykułu jest ocena potencjału rolniczych wysp energetycznych jako narzędzia zwiększającego bezpieczeństwo energetyczne oraz dywersyfikację dochodów na terenach wiejskich. Metodologia obejmuje analizę wyników ankiet oraz analizę SWOT identyfikującą bariery i czynniki sprzyjające rozwojowi. Założono, że integracja lokalnych instalacji OZE (fotowoltaika, wiatr, biogaz, bioetanol) w modelu opartym o spółdzielnię rolno-energetyczną może wzmacniać odporność energetyczną i generować dodatkowe źródła przychodu dla społeczności wiejskich. Wstępne wyniki sugerują, że lokalnie produkowana energia z OZE poprawia samowystarczalność wsi, obniża zależność od importu paliw i generuje nowe źródła dochodów (np. ze sprzedaży energii, ciepła i nawozów). Spółdzielczy model rolno-energetyczny pozwala wspólnie inwestować i dzielić się zyskami, co ułatwia realizację przedsięwzięć OZE na wsi.

https://doi.org/10.14746/ssp.2025.2.21
PDF

Bibliografia

ARiMR 2024a, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, 9.01.2024, Inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej – zapowiedź naboru w trzech obszarach, https://www.gov.pl/web/arimr/inwestycje-w-gospodarstwach-rolnych-w-zakresie-oze-i-poprawy-efektywnosci-energetycznej--zapowiedz-naboru-w-trzech-obszarach, 17.07.2025.

ARiMR 2024b, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, 19.02.2024, Inwestycje w OZE i poprawę efektywności energetycznej gospodarstw – czas na wnioski do 23 lutego, https://www.gov.pl/web/arimr/inwestycje-w-oze-i-poprawe-efektywnosci-energetycznej-gospodarstw--czas-na-wnioski-do-23-lutego2, 17.07.2025.

Chowaniak W. (2025), Spółdzielnie energetyczne, szanse i zagrożenia dla samorządów, Krajowa Izba Gospodarcza Społeczności Energetycznej, 26.03.2025, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, https://wfosigw.katowice.pl/wp-content/uploads/2025/03/3.-KIGSE-Szanse-i-zagrozenia-dla-samorzadow-1.pdf, 1.08.2025.

Come (2022), Come RES, Factsheet #02: Municipalities and renewable energy communities – a perfect match, 04.2022, https://come-res.eu/fileadmin/user_upload/Resources/Factsheets_policybriefs/COME-RES-factsheet-2-ENG.pdf, 17.07.2025.

Communities (2022), Communities for RES – Energy Communities in Central Eastern Europe, 31.08.2022, https://caneurope.org/cee-energy-communities/, 16.07.2025.

Ginalski Z. (2010), Substraty dla biogazowni rolniczych, Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu, https://cdr.gov.pl/pol/OZE/substraty.pdf, 17.07.2025.

Igliński B., Buczkowski R., Cichosz M. (2015), Biogazownie rolnicze w Polsce – stan aktualny, potencjał, analiza SWOT, „Rynek Energii”, (6), s. 6–9, https://www.cire.pl/pliki/2/14iglinskiumkrg15.pdf, 17.07.2025.

Kopytowski P. (2024), Spółdzielnie energetyczne jako szansa na rozwój obszarów wiejskich 18.09.2024, Graś i Wspólnicy, Kancelaria Prawna, https://kglegal.pl/spoldzielnie-energetyczne-jako-szansa-na-rozwoj-obszarow-wiejskich/, 17.07.2025.

Kostecka Jurczyk M., Struś M., Marak D. (2024), The Role of Energy Cooperatives in Ensuring the Energy and Economic Security of Polish Municipalities, “Energies”, 17(13), 3082.

Kostecka-Jurczyk M., Struś M., Marak K. (2024), The Role of Energy Cooperatives in Ensuring the Energy and Economic Security of Polish Municipalities, 22.06.2024, „Energies”, 17(13), 3082, https://www.mdpi.com/1996-1073/17/13/3082, 17.07.2025. DOI: https://doi.org/10.3390/en17133082

Koźmiński A. (2025), Rolnicze wyspy energetyczne jako model bezpieczeństwa lokalnego.

KOWR, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Cykl szkoleń dotyczących zakładania i funkcjonowania spółdzielni energetycznych na terenach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, https://www.gov.pl/web/kowr/cykl-szkolen-dotyczacych-zakladania-i-funkcjonowania-spoldzielni-energetycznych-na-terenach-gmin-wiejskich-i-miejskowiejskich, 18.072025.

Łukomska A., Pulka J., Broński M. i in. (2024), Demand-Driven Biogas Plants in Poland – Potential and Growth Perspectives, „Journal Ecological Engineering”, 25(11), s. 236–248. DOI: https://doi.org/10.12911/22998993/193262

MKiŚ (2025a), Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Miliard złotych na rolnicze biogazownie i OZE na wsi, 3.02.2025, https://www.gov.pl/web/klimat/miliard-zlotych-na-rolnicze-biogazownie-i-oze-na-wsi, 17.07.2025.

MKiŚ (2025b), Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ponad 700 mln zł z KPO na zieloną energię dla społeczności lokalnych, 18.06.2025, https://www.gov.pl/web/klimat/ponad-700-mln-zl-z-kpo-na-zielona-energie-dla-spolecznosci-lokalnych, 17.07.2025.

MRiRW (2023), Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Stabilna i lokalna energia ważnym elementem rozwoju obszarów wiejskich, 6.03.2023, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/stabilna-i-lokalna-energia-waznym-elementem-rozwoju-obszarow-wiejskich, 17.07.2025.

MRiRW (2025), Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Nowy nabór wniosków w ramach programu Energia dla wsi, 15.01.2025, https://www.gov.pl/web/rolnictwo/nowy-nabor-wnioskow-w-ramach-programu-energia-dla-wsi, 17.07.2025.

PCz (2023), Politechnika Częstochowska, Wybrane metody analizy w procesie zarządzania strategicznego [Skrypt], Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej.

Przygodzka R., Badora A., Krukowski K. i in. (2023), Odnawialne źródła energii w rolnictwie Polski Wschodniej – uwarunkowania rozwoju, red. J. Buczek, M. Oliński, Uniwersytet w Białymstoku, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/15407/1/Odnawialne_zrodla_energii.pdf, 17.07.2025.

Puett J., Pérez Beltrán I., Clemot A. i in. (2024), One Stop Shops for Energy Communities, Sciences Po Paris 04.2024, https://www.sciencespo.fr/psia/chair-sustainable-development/wp-content/uploads/2024/07/One-Stop-Shops-for-Energy-Communities.pdf, 17.07.2025.

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, Dz. U. 2021, poz. 610, z późn. zm.

Według 68% ankietowanych biometan stanowi klucz do transformacji energetycznej, PwC Polska, 19.02.2024, https://www.pwc.pl/pl/media/2024/2024-02-20-wedlug-68-procent-ankietowanych-biometan-stanowi-klucz-do-transformacji-energetycznej.html, 16.07.2025.

Wierling A., Schwanitz V. J., Zeiß J. P. i in. (2018), Statistical evidence on the role of energy cooperatives for the energy transition in European countries, 18.08.2018, „Sustainability”, 10(9), 3339. DOI: https://doi.org/10.3390/su10093339

Woźniak M., Saj B. (2018), Odnawialne źródła energii w badaniach ankietowych mieszkańców województwa podkarpackiego, „Zeszyty Naukowe IGSMiE PAN”, nr 107, s. 61–80, https://journals.pan.pl/Content/107925/PDF/wozniak-saj.pdf, 17.07.2025.