Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie ewolucji populizmu w Polsce przy użyciu dwóch przykładów partii politycznych: „Samoobrony” Andrzeja Leppera (była to partia populistyczna, która uzyskała największe poparcie w pierwszej dekadzie XXI wieku) oraz ruchu „Kukiz’15” – czarnego konia ostatnich wyborów parlamentarnych. Oba te ugrupowania znakomicie ilustrują demagogię charakterystyczną dla populizmu, związaną z afirmacją narodu, która z kolei nie byłaby możliwa bez anty establishmentowej postawy przywódców politycznych i elektoratu. Porównanie tych dwóch przykładów umożliwiło nam monitorowanie przemian zachodzących w ugrupowaniach populistycznych w ciągu ostatnich kilku lat, zwłaszcza w czasach gdy Internet służy jako podstawowy środek komunikacji. W artykule zaprezentowano kolejno alternatywne konceptualizacje idei populizmu, a później – korzystając ze schematu N. Baara (2009) i danych drugorzędnych i podstawowych (dane uzyskane w internetowym poradniku wyborczym „Barometr Wyborczy”), oraz publikacji prasowych – zarysowano różnorodne powiązania występujące między obydwoma ugrupowaniami, co pozwoliło w rezultacie określić nowe, ciekawe cechy populizmu.
Bibliografia
Barr R. (2009), Populists, Outsiders and Anti-Establishment Politics, “Party Politics”, vol. 15 (1), pp. 29–48.
Canovan M. (1981), Populism, Harcourt Brace Javonovich, New York.
Canovan M. (1999), Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy, “Political Studies”, vol. 47, pp. 2–16, doi: 10.1111/1467-9248.00184.
Cholova B., Kasprowicz D. (2010), Fertile Ground for Populism? Populist Parties in Poland and Bulgaria: Tentative Framework, Paper for the ECPR Graduate
Conference, 31 August, Dublin.
Derlich S. (2010), Populistów ethos zmanipulowany, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Dutkiewicz M. (2013), Populiści dobroczynności. Medialne informowanie o pomaganiu, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Kasprowicz D. (2013), Dwa oblicza populizmu, Instytut Obywatelski, www.instytutobywatelski.pl/14366.
MacRae D. (1969), Populism as an ideology, in: Populism – its meaning and national characteristics, eds. G. Lonescu, E. Gellner, Macmillan, London.
Markowski R. (ed.) (2004), Populizm a demokracja, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
Mény Y., Surel Y. (eds.) (2002), Democracies and the Populist Challenge, Palgrave, New York.
Mudde C. (2004), The Populist Zeitgeist, “Government and Opposition”, vol. 39 (4), pp. 541–563, doi: 10.1111/j.1477-7053.2004.00135.
Przyłęcki P. (2012), Populizm w polskiej polityce. Analiza dyskursu polityki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Stępińska A., Lipiński A., Hess A., Piontek D. (2017), Poland. A Fourth Wave of Populism?, in: Populist Political Communication in Europe, eds. T. Aalberg et al., Routledge, New York.
Szacki J. (2003), Pytania o populizm, “Krytyka polityczna”, vol. 4, pp. 28–34.
Taggart P. (2000), Populism, Open University Press, Buckingham PA.
Wysocka O. (2009), Populism in Poland: In/visible exclusion, in: In/visibility: Perspectives on Inclusion and Exclusion, ed. L. Freeman, Vienna: IWM Junior Visiting Fellows’ Conferences, vol. 26, Institut für die Wissenschaften vom Menschen, Austria, http://www.iwm.at/publications/5-junior-visiting-fellowsconferences/vol-xxvi/populism-in-poland.
Wysocka O. (2008), Populizm i Radio Maryja, “Znak”, vol. 640 (9), pp. 61–69.
Licencja