Bezpieczeństwo jako zjawisko społeczne
PDF

Słowa kluczowe

bezpieczeństwo
Clausewitz
społeczeństwo
konflikt

Jak cytować

Skarzyński, R., & Kużelewska, E. (2017). Bezpieczeństwo jako zjawisko społeczne. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (2), 21–40. https://doi.org/10.14746/ssp.2017.2.2

Abstrakt

Bezpieczeństwo słusznie zostało w Polsce zaliczone do nauk społecznych. Carl von Clausewitza głosił, że wojna jest kontynuacją polityki innymi środkami. Według Clausewitza, wojna jest „aktem stosunków pomiędzy ludźmi”, czyli jest zjawiskiem życia społecznego. Clausewitz nie tylko wyjaśnił fenomen walki i wojny, ale także ich genezę przez pryzmat funkcjonowania społeczeństwa i kwestii bezpieczeństwa – nie jako stanu braku zagrożeń, ale takiego reagowania na zagrożenia. Celem artykułu jest ukazanie bezpieczeństwa jako zjawiska społecznego poprzez rozróżnienie pomiędzy bezpieczeństwem i przetrwaniem. Trafnie Hobbes twierdził, iż zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu funkcjonującemu w formie zbiorowości (czyli poza państwem) nie jest możliwe, ponieważ nad jego egzystencją nikt nie czuwa. Oznacza to, że takich bytów społecznych dotyczy jedynie problem przetrwania w warunkach wewnętrznej rywalizacji małych grup, których proporcje sił łatwo i szybko się zmieniają. Problem bezpieczeństwa staje się jeszcze bardziej znaczący, gdy pojawia się ewentualność dezintegracji takiej całości, czy to od wewnątrz (np. zdrada), czy przez obcych, gdy dokonują oni penetracji związku (imigracja), albo próbują go zniszczyć w warunkach rywalizacji (agresja).

https://doi.org/10.14746/ssp.2017.2.2
PDF

Bibliografia

Anderson B. (1997), Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Bezpieczeństwo w perspektywie socjologicznej (2001), red. A. Kołodziejczyk, Wojskowe Biuro Badań Socjologicznych, Warszawa.

Clausewitz C. (1995), O wojnie, Wydawnictwo Test, Lublin.

Creveld M. (1999), The Rise and Decline of the State, Cambridge University Press, Cambridge.

Hobbes T. (1954), Lewiatan, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Kant I. (1995), O wiecznym pokoju. Zarys filozoficzny, tłum. F. Przybylak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Kennedy P. (1994), Mocarstwa świata. Narodziny – rozkwit – upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500–2000, Książka i Wiedza, Warszawa.

Kołodziejczyk A. (2001), Od socjologii wojska do socjologii bezpieczeństwa narodowego?, w: Bezpieczeństwo w perspektywie socjologicznej, red. A. Kołodziejczyk, Wojskowe Biuro Badań Socjologicznych, Warszawa.

Kołodziejczyk A. (red.) (2001), Bezpieczeństwo w perspektywie socjologicznej, Wojskowe Biuro Badań Socjologicznych, Warszawa.

Krauthammer C. (1990/91), The Unipolar Moment, „Foreign Affairs”, vol. 70, nr 1.

Maciejewski J. (red.) (2001), Socjologiczne aspekty bezpieczeństwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Mączak A. (1986), Rządzący i rządzeni, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Ossowski S. (1983), O osobliwościach nauk społecznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Peebles P. (2006), The History of Sri Lanka, Greenwood Publishing Group, Westport–Connecticut–London.

Pawłowski J. (red.) (2015), Podstawy bezpieczeństwa współczesnego państwa (podmiotu). Implikacje, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa.

Poleszczuk J. (2014), Socjologia – projekt epistemologicznie otwarty, w: Przedmiot poznania w politologii, red. R. Skarzyński, Wydawnictwo Temida 2, Białystok.

Rajchel J., Zabłocki E. (2016), Bezpieczeństwo narodowe. Pojęcie, kategorie, system, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, Dęblin.

Reinhard W. (2000), Geschichte des Staatsgewalt. Eine vergleichende Verfassungsgeschichte Europas von den Anfängen bis zur Gegenwart, C.H. Beck Verlag, München.

Schulze H. (2012), Państwo i naród w dziejach Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Skarzyński R. (2006), Anarchia i policentryzm. Elementy teorii stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Białystok.

Skarzyński R. (2011), Mobilizacja polityczna. Współpraca i rywalizacja człowieka współczesnego w wielkiej przestrzeni i długim czasie, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Socjologiczne aspekty bezpieczeństwa narodowego (2001), red. J. Maciejewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.

Spruyt H. (1994), The Sovereign State and its Competitors. An Analysis of Systems Change, Princeton University Press, Princeton.

Sztompka P. (2002), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.

Turner J. (2004), Struktura teorii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Zalewski S. (2013), Bezpieczeństwo polityczne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce.