Bezpieczeństwo jako zjawisko społeczne

Abstrakt

Bezpieczeństwo słusznie zostało w Polsce zaliczone do nauk społecznych. Carl von Clausewitza głosił, że wojna jest kontynuacją polityki innymi środkami. Według Clausewitza, wojna jest „aktem stosunków pomiędzy ludźmi”, czyli jest zjawiskiem życia społecznego. Clausewitz nie tylko wyjaśnił fenomen walki i wojny, ale także ich genezę przez pryzmat funkcjonowania społeczeństwa i kwestii bezpieczeństwa – nie jako stanu braku zagrożeń, ale takiego reagowania na zagrożenia. Celem artykułu jest ukazanie bezpieczeństwa jako zjawiska społecznego poprzez rozróżnienie pomiędzy bezpieczeństwem i przetrwaniem. Trafnie Hobbes twierdził, iż zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu funkcjonującemu w formie zbiorowości (czyli poza państwem) nie jest możliwe, ponieważ nad jego egzystencją nikt nie czuwa. Oznacza to, że takich bytów społecznych dotyczy jedynie problem przetrwania w warunkach wewnętrznej rywalizacji małych grup, których proporcje sił łatwo i szybko się zmieniają. Problem bezpieczeństwa staje się jeszcze bardziej znaczący, gdy pojawia się ewentualność dezintegracji takiej całości, czy to od wewnątrz (np. zdrada), czy przez obcych, gdy dokonują oni penetracji związku (imigracja), albo próbują go zniszczyć w warunkach rywalizacji (agresja).