Abstract
The institution of the referendum is one of the forms of direct democracy. Referendums are understood as direct suffrage on important matters of state, or a part of its territory, that constitute the subject of the vote. In the processes of democratic transformation, outlooks on this institution of direct democracy evolve. Referendums have become a tool to express the will of the nation to choose in matters of sovereignty. This form of asking the nation has turned out to be effective for those communities with a strong sense of national identity and the belief that it is necessary for the state to be revived as a sovereign entity. The results of the referenda held in the Baltic states, in the Balkans and Ukraine have confirmed their peoples’ wills to independently exist within the framework of a sovereign state.References
Anioł W., Współczesny nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej: podłoże, rodzaje napięć i reakcja instytucji regionalnych, w: Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, red. S. Helnarski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Balcer A., Czarnogóra – przed wyborami parlamentarnymi, „Tydzień na Wschodzie” 2001, nr 16.
Balcer A., Kosowo – kwestia ostatecznego statusu, Prace Ośrodka Studiów Wschodnich nr 10/2003, Warszawa.
Besier G., Stokłosa K., Europa dyktatur, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Bokszczanin I., Instytucja referendum ratyfikacyjnego w procesie integracji w Europie, w: Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. T. Mołdawa, K. A.Wojtaszczyk, A. Szymański, Fundacja „Politeja”, ASPRA-JR,Warszawa 2003.
(C), Gorbaczow o plebiscytach, „Rzeczpospolita” 1991, nr 55.
Chorwacja ogłasza niepodległość, „Rzeczpospolita” 1991, nr 125.
Czapliński W., Zmiany terytorialne w Europie Środkowej i Wschodniej. Ich skutki międzynarodowe (1990–1992), Warszawa 1997.
Gołębiewski F., Bałkany w latach 1989–1993. Problemy bezpieczeństwa regionalnego, Warszawa 1994.
Gołębiewski F., Etniczne podłoże konfliktów na terenie byłej Jugosławii, w: Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, red. S. Helnarski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Górowska B., Tworzenie struktury władzy państwowej republik, w: Przeobrażenia ustrojowe w republikach byłego ZSRR, red. E. Zieliński,Wyd. UW,Warszawa 1992.
Hrycak J., Historia Ukrainy 1772–1999, Lublin 2000.
Karski K., Proces rozpadu Związku Radzieckiego, Studia i Materiały Centrum Badań Wschodnich Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
Konstytucja Republiki Chorwacji, Wstęp A. i L. Garliccy, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1995.
Korzeniewska-Wiśniewska M., Serbia pod rządami Slobodana Milošewicia, UJ, Kraków 2008.
Krysieniel K.,Wojnicki J., Partie i systemy partyjne państw byłej Jugosławii, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk–Warszawa 2009.
Kułyk W., Ukraińska rewolucja 1917–1991, „Dziś” 1992, nr 8.
Kwiecień R., Tożsamość Litwy, Łotwy i Estonii, Warszawa 1997.
Madera A. J., Między Rosja a Europą. Ukraina na rozdrożu, Rzeszów 2000.
Mikulski T., Estonia w procesie akcesji do Unii Europejskiej (1990–2000), „Przegląd Zachodni” 2002, nr 1.
Mizerski E., Geneza i rozpad ustroju federalnego byłych socjalistycznych państw europejskich, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1996.
Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich, Wydawnictwo Adam Marsza łek, Toruń 2008.
Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, red. S. Helnarski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Narbut M., 90 procent za niepodległością, „Rzeczypospolita” 1991, nr 36.
Podhorodecki L., Jugosławia. Dzieje narodów, państw i rozpad federacji, Warszawa 2000. Postanowlenije Wierchownogo Sovieta SSSR o prowiedieniu riefierenduma SSSR po woprosu o sochranieniju SSSR, „Izwiestija” z dnia 18 stycznia 1991 r.
Przeobrażenia ustrojowe w republikach byłego ZSRR, red. E. Zieliński, Wyd. UW, Warszawa 1992.
Referendum w Polsce i w Europie Wschodniej, red. M. T. Staszewski, D.Waniek, ISP PAN, Warszawa 1996.
Stańczyk J., Przeobrażenia międzynarodowego układu sił w Europie na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, ISP PAN, Warszawa 1999.
Stawowy-Kawka J., Historia Macedonii, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000.
Szulc M., Czarnogóra bez Serbii, 23.05.2006, RP.pl, http://new-arch.rp.pl/artykuł/617218.html.
Szura O., Litwa – przemiany polityczne. Dynamika systemów politycznych wybranych państw Europy Środkowej i Wschodniej, red. M. Barański, Katowice 1995.
Tanty M., Bałkany w XX w. Dzieje polityczne, Warszawa 2003.
White S., Gill G., Slider D., The Politics of Transition: Shaping a Post-Soviet Future, Cambridge University Press, New York–Victoria 1993.
Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. T. Mołdawa, K. A.Wojtaszczyk, A.Szymański, Fundacja „Politeja”, ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Wawrzyk P., Dążenia niepodległościowe państw bałtyckich w latach 1985–1991, „Stosunki Międzynarodowe” 1995, nr 17.
Wiatr J. J., Słowenia – przykład udanej transformacji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1998.
Widzyk A., Bośniaccy Serbowie grożą referendum w sprawie niepodległości, 23.02.2008, Rp.pl, http://new-arch.rp.pl/artykul/754153.html.
Wirtel M. A., Czarnogóra – znowu niezależna, 29.04.2007, Psz.pl, http://www.psz.pl/tekst-4424/Michal-Andrzej-Wirtel-Czarnogora-znowu-niezalezna.
Wojciechowski S., Integracja i dezintegracja Jugosławii na przełomie XX i XXI w., Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, Poznań 2002.
Wojnicki J., Przeobrażenia ustrojowe państw postjugosłowiańskich (1990–2003), Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, Pułtusk 2003.
Zieliński E., Referendum w Czechach, Słowacji, Słowenii i na Węgrzech, w: E. Zieliński, I. Bokszczanin, J. Zieliński, Referendum w państwach Europy, Fundacja Europea: ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Zieliński E., Referendum w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, w: E. Zieliński, I. Bokszczanin, J. Zieliński, Referendum w państwach Europy, Fundacja Europea: ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Zieliński E., Referendum w Rosji, w: Referendum w Polsce i w Europie Wschodniej, red. M. T. Staszewski, D. Waniek, ISP PAN, Warszawa 1996.
Zieliński E., Bokszczanin I., Zieliński J., Referendum w państwach Europy, Fundacja Europea: ASPRA-JR, Warszawa 2003.
Zieliński J., Instytucjonalizacja przemian ustrojowych na Litwie, Łotwie i Estonii, ASPRA-JR, Warszawa 2004.
Zuchowicz K., Serbowie w referendum: Kosowo jest nasze. Unia: to ciągle sprawa do negocjacji, RP.pl, http://new-arch.rp.pl/artykul/647027.html.
License
Articles published in "Central European Political Studies" are distributed under the Creative Commons Attribution 4.0. License (CC BY 4.0). They may be copied, redistributed and shared only if appropriate credit is given.