Tożsamość i wspólna pamięć zbiorowa w procesie europeizacji
PDF (English)

Słowa kluczowe

europeizacja
tożsamość europejska
pamięć zbiorowa

Jak cytować

Lesiewicz, E. (2018). Tożsamość i wspólna pamięć zbiorowa w procesie europeizacji. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, (4), 157–174. https://doi.org/10.14746/ssp.2017.4.11

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest dwóm zagadnieniom tożsamości i wspólnej pamięci zbiorowej w procesie europeizacji. Problematyka ta od lat jest przedmiotem ożywionej dyskusji naukowców i polityków, bowiem koniecznością udanego projektu integracyjnego stało się skonstruowanie europejskiej tożsamości i wspólnej pamięci zbiorowej niezbędnej dla legitymizacji tego zamierzenia. W artykule przedstawiono rozważania dotyczące definicji i zakresu pojęć tj.: europeizacja, tożsamość europejska i wspólna pamięć zbiorowa, jak i skoncentrowano się na poszukaniu odpowiedzi dotyczącej możliwości wypracowania tożsamości europejskiej i wspólnej pamięci zbiorowej obywateli Unii Europejskiej. W konkluzji autorka stwierdziła, iż pomimo szeregu starań ze strony Unii Europejskiej nie udało się wypracować wspólnej europejskiej tożsamości, aczkolwiek pewne jej rodzaje zaczęły wyrażać się za pośrednictwem instytucji UE i prawa wspólnotowego. Również wykształcenie wspólnej pamięć zbiorowej jest zadaniem trudnym, gdyż pamięć zbiorowa jest pamięcią podzieloną, jest splotem różnych perspektyw i różnych wersji. Nadzieją dla Starego Kontynentu zatem jest pamięć podzielana lub dialogiczna – uzgodniona przekraczająca horyzont narodu. Tożsamość europejska i wspólna pamięć zbiorowa, wciąż są w fazie kształtowania się. Budowanie ich to złożony proces, który konstruowany jest od podstaw. Jest on celowy i zaplanowany oraz skoncentrowany na utrzymaniu pokoju i tworzeniu dobrobytu poprzez wzmacnianie gospodarki.

https://doi.org/10.14746/ssp.2017.4.11
PDF (English)

Bibliografia

Assmann A. (2006), Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichtspolitik, München.

Assmann A. (2010), Ku europejskiej kulturze pamięci, “Kultura Współczesna”, no. 1.

Assmann J. (2008), Pamięć kulturowa. Pismo zapamiętywane i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, Warszawa.

Bauman Z. (2007), Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańsk.

Beck U., Grande E. (2009), Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, Warszawa.

Burgoński P. (2012), Europeizacja polskiej polityki równościowej i antydyskryminacyjnej, “Przegląd Europejski”, pp. 145–146.

Cichocki P. (2012), Problemy z tożsamością obywateli Unii Europejskiej, “Biuletyn Instytutu Zachodniego”, no. 94.

Closa Montero C. (2010), Negotiating the past: Claims for recognition and policies of memory in the EU, CSIC Working Paper, no. 8.

Deutsch K. W. (1968), The analysis of international relations, Englewood Cliffs.

Droit E. (2009), Die Shoah: Van einem westeneuropäischen zu einem transeuropäischen Erinnerungsort?, in: Europäische Erinnerungsräume, eds. K. Buchinger, C. Gantet, J. Vogel, Frankfurt.

Dudek M. (2008), Polityka kulturalna a proces integracji europejskiej, “Społeczeństwo i Polityka”, no. 2.

Eisenstadt S., Giesen B. (1995), The construction of collective identity, “European Journal of Sociology”, vol. 36, no. 1.

Fliegstein N. (2009), Who are the Europeans and How does this Matter for Politics, in: European Identity, ed. J. Checkel, Oksford.

Fedyszak-Radziejowska B. (2007), Europa – wspólnota niepamięci?, http://gosc.pl/doc/765792.Europa-wspolnota-niepamieci/2, 12.02.2017.

Haupt H-G. (2004), Die Geschichte Europas als vergleichende Geschichtsschreibung, “Comparativ”, no. 14.

Gellner E. (1991), Narody i nacjonalizm, Warszawa.

Gillis J. R. (1994), Memory and identity. The history of a relationship, in: Commemorations. The politics of national identity, ed. J. R. Gillis, New Jersey.

Habermas J. (2005), Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawego, Warszawa.

Halbwachs M. (2008), Społeczne ramy pamięci, Warszawa.

Hahn H. H. (2010), Po co nam historie ausecond degré, “Kultura Współczesna”, no. 1.

Jeismann K. E. (1979), Geschichte Europas für den Unterricht der Europäer: Prolegomena e. Handbuchs d. europ. Geschichte für d. Lehrer d. Sekundarstufe II – Materialien e. europ. Konferenz in Münster/Westfalen, 17.–20. Dezember 1979. Studien zur internationalen Schulbuchforschung, Bd. 27.

Jedlicka K. (2012), Prawnopolityczny wymiar europejskiej tożsamości, “Przegląd Prawa i Administracji”, no. 90, Wrocław.

Kaczmarczyk Ł. (2011), Tożsamość i kultura w Unii Europejskiej w świetle zasady jedności w różnorodności, “Kultura – Media – Teologia”, no. 7. Charter of Fundamental Rights of the European Union, http://eur-lex.europa.eu/Lex UriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:0389:0403:en:PDF.

Konieczna K. (2016), Polityka wobec tożsamości narodowych we współczesnej Europie – tożsamość europejska, in: Nowe tożsamości w kulturze europejskiej, eds. R. Chęciński, G. Ronge, A. Woroch, Poznań.

Leggewie C. (2006), Equally criminal? Totalitarian experience and European memory. Doświadczenia totalitarne a europejska pamięć, http://www.eurozine.com/equally-criminal/,12.05.2017.

Leggewie C. (2011) Przekleństwo dobrego uczynku, “Tygodnik Powszechny”, http://tygodnik.onet.pl/1,71565,druk.html, 23.06.2016.

Lipiński L. (2012), Tożsamość i pamięć zbiorowa w badaniach politologicznych, “Przegląd Politologiczny”, nr 3.

Mach Z. (1993), Symbols, Conflict, and Identity. Essays in Political Anthropology, SUNY Press, Albany.

Makowska M. (2015), Badanie konstruktywistyczne w badaniach nad tożsamością europejską, in: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, ed. J. Czaputowicz, Warszawa.

Misztal B. A. (2003), Theories of social remembering, Maidenhead–Philadelphia.

Pomian K. (2008), Miejsca pamięci w Europie środkowo-wschodniej. Doświadczenia przeszłości. Przesłanie na przyszłość, “Przegląd Polityczny”, no. 89.

Popp S. (2010) Trans-European convergences in national textbooks for history education? An approach to the comparison of image sources in schoolbooks, “Yesterday and Today” no. 5, http://www.scielo.org.za/scielo.php?script=sci_artte xt&pid=S2223-03862010000100012, 9.07.2017.

Prof. Mach: Wspólny podręcznik to dobry pomysł (2007), http://wyborcza.pl/1,76842,3944029.html, 27.06.2017.

Program Europa dla Obywateli (2008), http://eacea.ec.europa.eu/citizenship/guide/documents/EACEA_2008_0185_PL.pdf, 23.04.2017.

Riedel R. (2015), Europeizacja polityk publicznych, “Wrocławskie Studia Politologiczne”, no. 18.

Rudnicki Z. B. (2016), Kryzys w Unii Europejskiej a tożsamość europejska, “Przegląd Europejski”, no. 2.

Saryusz-Wolska M. (2009), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Kraków.

Siegrist H., Petri R., (2004), Geschichten Europas. Probleme. Methoden und Perspektiven, “Comparativ”, no. 14.

Skolimowska A. (2015), Teoretyczne i empiryczne zastosowanie konstruktywizmu do analizy zewnętrznych relacji UE, in: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, ed. J. Czaputowicz, Warszawa.

Smith A. D. (1991), National identity, London.

Szacka B. (2006), Przebudowa ustrojowa i pamięć przeszłości, in: Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, ed. J. Wasilewski, Warszawa.

Szpociński A. ( 2003), Miejsca pamięci, “Borussia. Kultura. Historia. Literatura”, no. 29.

Szwed R. (2005), Tożsamość europejska versus tożsamość narodowa? Transformacja tożsamości zbiorowych Unii Europejskiej, in: Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego, eds. E. Hałas, K. T. Konecki, Warszawa.

Thompson E. (2008), Postmodernizm, pamięć, logocentryzm, in: (Nie)obecność. Pominięcia i przemilczenia w narracjach XX wieku, eds. H. Gosk, B. Karwowski, Warszawa 2008.

Treaty of Lisbon, Preamble, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:C:2007:306:TOC, 25.11.2017.

Wach K. (2011), Wymiary europeizacji i jej kontekst, “Zeszyty Naukowe”, no. 852.

White Paper on Education and Training – Teaching and Learning – Towards the Learning Society (1995), European Commission.

Wolff-Powęska A. (2011), Pamięć brzemię i uwolnienie. Niemcy wobec nazistowskiej przeszłości, Poznań.

Wolff-Powęska A. (2012), Czytaj Kanta Europo, “Gazeta Wyborcza”, 11–12 II 2012.

Ziębińska-Witek A. (2010), Historia i pamięć w ekspozycjach muzealnych, “Borussia. Kultura. Historia. Literatura”, no. 47.

Zybertowicz A. (1996), Przemoc i poznanie, Toruń.