Rola referendum ogólnokrajowego w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Wybrane doświadczenia

Abstrakt

Podejmowanie decyzji za pośrednictwem form demokracji bezpośredniej odegrało w Europie Środowej i Wschodniej istotną rolę – szczególnie w latach 89/90, bowiem wyznaczało kierunek dalszego rozwoju państw tamtej części kontynentu. Demokracji bezpośredniej – szczególnie w formie referendum – wzbudza coraz większe zainteresowanie przede wszystkim wśród polityków oraz uprawnionych do głosowania, co uzewnętrznia się m.in. w toczącej się debacie publicznej nad rolą partycypacji obywateli w procesach decyzyjnych, a także we wzroście liczby referendów ogólnokrajowych nie tylko w Europie, ale i na świecie. Stąd podjęcie badań nad instytucją referendum w państw wydaje się być przedsięwzięciem interesującym, ważnym, aktualnym, a przez to wartym naukowej eksploracji. Głównym zamierzeniem badawczym niniejszego tekstu jest odpowiedź na pytanie o rolę instytucji referendum ogólnokrajowego w praktyce politycznej państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz o perspektywy wykorzystania tej formy sprawowania władzy w przyszłości. Największa uwaga poświęcona została referendom, które przeprowadzono po 1989 r. Na tej podstawie dokonano klasyfikacji na referenda: niepodległościowe, pogłębieniowe i akcesyjne.