Słowa kluczowe
narzędnik porównawczy
motywacja modalna
motywacja skojarzeniowa
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest analizie konstrukcji z narzędnikiem porównawczym przez pryzmat podejścia kognitywno-onomazjologicznego. Niedostateczny stan badań w tym kierunku warunkuje ich aktualność. Celem pracy jest określenie głównych typów motywacyjnych dla porównania z nieregularną nieciągłością i wyjaśnienie specyfiki ich funkcjonowania. Określono ramę modalną narzędnika porównawczego, wyznaczono sytuacje, w których występuje ten przypadek, zdefiniowano mechanizmy powstawania atrybutywnego znaczenia narzędnika porównawczego przyimkowego i przyczasownikowego. Ustalono, że nie wszystkie z motywacyjnych typów są produktywne przy tworzeniu takich porównań. Wskazano obecność szacującego składnika w strukturach o motywacji modalnej, co przyczynia się do wyrażenia wielu subiektywno-modalnych wartości. Określono istotę poznawczą struktur z narzędnikiem porównawczym, w których obserwuje się motywację skojarzeniową. Wymieniono mentalne osobliwości budowy porównania z narzędnikiem porównawczym (ablativus comparativus).
Bibliografia
Arutyunova N. D., Tipy yazykovyx znachenij. Ocenka. Sobytie. Fakt [Types of Lingual Meaning. Assessment. Event. Fad], Moskva: Nauka, 1988.
Devyatova N. M., Tvoritel’nyj sravneniya: znachenie i funkcii v teksie [Instrumental Comparative: Meaning and Functions in the Text], [v:] „Russkij yazyk v shkole”, 2008, № 10, s. 47-51.
Kalko V. V., Kohnityvno-onomasiolohichnyi analiz nazv likarskykh roslyn v ukrainskii movi [Cognitive-Onomisiological Analysis of Medicinal Plants Denominations in Ukrainian Language], avtoref. dys. ... kand. filol. nauk, Odesa2003.
Kononenko V.I., Synonimika porivnialnykh konstruktsii [Sunonymy of Comparative Constructions], [v:] Mova. Kultura. Styl, zb. nauk, st., Kyiv-Ivano-Frankivsk, 2002, s. 102-117.
Lutsenko N. A., Tvoritel’nyj sravneniya: usloviya realizatsii, istoricheskie і funktsional’no- smyslovye svyazi [Instrumental Comparative: Terms of Implementation, Historical and Functional-Semantic Connections], [v:] „Vostochnoukrainskij lingvisticheskij sbomik”, 1998, № 4, s. 3-19.
Makovetska-Hudz Yu. A., Semantychni typy ukrainskykh khudozhnikh porivnian [Semantic Types ofUkrainaian Artistic Comparisons], [v:] „Movni ta kontseptualni kartyny svitu”, 2009, № 26, ch. 2, s. 210-213.
Oleksenko O. A., Orudnyi vidminok iz semantykoiu porivniannia v pryimennomu vzhyvanni [Instrumental Case with Comparative Semantic in Affiliated Usage], [v:] „Linhvistychni doslidzhennia”, 2018, № 47, s. 169-175.
Romanchenko A. P., Do pytannia pro komparalno-subiektni (obiektni) katehorialni sytuatsii v prahmalinhvistychnomu aspekti [To the Question of Comparative-Subjective (Objective) Categorical Situations in Pragmalinguistic Aspect], [v:] Elektronnyi resurs: http://dspace.onu.edu.ua:8080/bitstream/l (15.10.2018).
Selivanova O. O., Kohnityvna kontseptsiia slovotvorchoi motyvatsii [Cognitive Concept of Word-Building Motivation], [v:] Elektronnyi resurs: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:LZ_9vOKVOcEJ:www.selivanova.net/downloads/Cognityvna%2520concepcia%2520slovotvor_motyvaciyi.doc+&cd=1&hl=ru&ct=clnk&gl=ua (22.11.2018).
SelivanovaO.O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic Encyclopedia], Poltava: Dovkillia- K, 2010.
Khaliman O. V., Katehoriia vidminka. v aspekti aksiolohichnoiprahmalinhvistyky [The Category of Case in Axiological Pragmalinguistics], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2013, zesz. I, s. 39-45.
Cheremisina M. I., Tvoritel’nyjpadezh kaksredstvoformirovaniya. obraza [Instrumental Case as a Way of Figure Formation], [v:] „Grammatika russkogo yazyka”, 1972, № 1, s. 72-92.
Lakoff G., Johnson M., Metaphors We Live By, Chicago: The University of Chicago Press, 1980.
Lakoff G., Women, Fire, and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind, Chicago: The University of Chicago Press, 1987.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).