Słowa kluczowe
terminy piłki nożnej
potencjał semantyczno-stylistyczny słownictwa
język środków masowego przekazu
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zaznaczono, że na początku ХХІ wieku piłka nożna to zjawisko wielokulturowe, które znajduje odzwierciedlenie w różnych leksykonach krajowych. Mimo odręb‑nych badań słownictwa piłkarskiego lub terminologii piłkarskiej w różnych językach w ukraińskiej leksykologii i terminologii brak badań naukowych, które ujawniają funkcjonalne cechy nominacji do piłki nożnej. Celem badania jest przeanalizowanie potencjału semantyczno-stylistycznego słownictwa piłkarskiego języka ukraińskiego w niespecjalistycznym obszarze wdrażania. Zadaniem jest całościowe ogarnięcie takich segmentów niespecjalistycznej komunikacji piłkarskiej, jak język mediów i język mówiony. Ustalono, że w niespecjalistycznym obszarze socjum lingwistycznego terminy piłkarskie zaznają determinologizacji. Z powszechnie używanym słownictwem łączą je następujące parametry: dostępność i zrozumienie, zabarwienie emocjonalne, obecność synonimii, antonimii. Analiza funkcjonowania słownictwa piłkarskiego w niespecjalistycznych kontekstach wskazuje na stałą tendencję do zmiany znaczenia słów. W języku mediów najbardziej funkcjo‑nalnie aktywne są takie jednostki leksykalne, jak arbiter, outsider, forward. W języku mówionym najczęściej zmienia swoje semantyczno-stylistyczne parametry leksem odfutbolić. Do rozszerzenia semantycznego zakresu słów przyczynia się przede wszystkim metaforyzacja. Ogólnie rzecz biorąc, słownictwo piłkarskie jako dynamiczny segment aktywności językowej społeczeństwa wymaga ciągłego studiowania i normalizacji.
Bibliografia
Boguslavskij S. S., Futbol’naya termynologiya v nemeckom yazyke [Football Terminology in German Language], dis. … kand. filol. nauk, Odessa 2010.
Velykyi tlumachnyi slovnyk suchasnoi Ukrainskoi movy [Great Explanatory Dictionary of Contemporary Ukrainian Language], z dod. i dopov., uklad. i hol. red. V. T. Busel, Kyiv-Irpin: VTF „Perun”, 2005.
Havrylova O., Terminy kompiuternoi sfery v riznykh movakh: hlobalizatsiini protsesy [Computer Language Terms in Different Languages: Globalization Processes], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2019, zesz. VII/1, s. 77–83.
Holodiuk Ya. B., Prahmatychni vymiry Ukrainskomovnoho internetnoho dyskursu [Pragmatic Dimensions of Ukrainian-Language Internet Discourse], dis. … kand. filol. nauk, Ivano-Frankivsk 2013.
Dubiak M. B., Iierarkhichna struktura naimenuvan fizychnoi dii na obiekt u futbolnii terminoleksytsi (na materiali frantsuzkoi ta ispanskoi mov) [The Hierarchical Structure of the Names of the Physical Effects on the Object in Football Terminology (on the Material of French and Spanish Languages)], [v:] „Naukovyi visnyk Volynskoho natsionalnoho universytetu im. Lesi Ukrainky. Filolohichni nauky”, 2009, № 17, s. 111– 115.
Maksymchuk V. V., Neolohizmy futbolnoho dyskursu yak obiekt leksykohrafichnoho opysu [Neologisms of Football Discourse as an Object of Lexicographical Description], [v:] „Naukovi zapysky Natsionalnoho universytetu «Ostrozka akademiia». Seriia: Filolohichna”, 2015, vyp. 57, s. 85–89.
Mykulchyk R., Do pytannia tematychnoi klasyfikatsii fizychnykh terminiv-eponimiv [To the Question of the Thematic Classification of Physical Terms-Eponyms], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2018, zesz. VI, s. 97–100.
Navalna M. I., Dynamika leksykonu Ukrainskoi periodyky pochatku ХХІ st. [The Dynamics of the Lexicon of the Ukrainian Periodicals at the Beginning of the XXI ct.], Kyiv: Vyd. dim Dmytra Buraho, 2011.
Protsyk I., Verbalne samovyrazhennia v subkulturi Ukrainskykh futbolnykh ubolivalnykiv [Verbal Self-Expression in the Subculture of Ukrainian Football Fans], [v:] „Mova i suspilstvo”, 2012, vyp. 3, s. 224–229.
Rylov A. S., Termynologicheskaya sistema „Futbol” v russkom yazyke [Terminological system „Football in Russian language”], dis. … kand. filol. nauk, Nizhnij Novgorod 1998.
Styshov O., Ukrainska leksyka kintsia ХХ stolittia (na materiali zasobiv masovoi informatsii) [Ukrainian Vocabulary of the End of the Twentieth Century (on the Material of Mass Media)], Kyiv: Vyd. tsentr KNLU, 2003.
Hurrey A., Football Cliches, London 2014.
Struhanets L., Development of the Ukrainian language word stock of the 20th — beginning of the 21st сenturies, [in:] „Annals of the University of Craiova. Series Philology. Linguistics”, 2017, ANUL ХХХІХ, № 1–2, p. 409–414.
Struhanets Yu., The taxonomy of football vocabulary in the Ukrainian language at the beginning of the XXI century, [in:] „Annals of the University of Craiova. Series Philology. Linguistics”, 2017, ANUL ХХХІХ, № 1–2, p. 202–208.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).