Słowa kluczowe
gatunek mowy
orędzie noworoczne
retoryka prezydencka
dynamika gatunku mowy
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zbadano jeden z gatunków dyskursu politycznego - orędzie noworoczne stanowiące rytuał werbalnej komunikacji politycznej. Określono strukturalno-kompozycyjne, semantyczne i lingwopragmatyczne cechy orędzia noworocznego, prześledzono dynamikę przemówień świątecznych prezydenta Petra Poroszenki. Celem artykułu jest określenie głównych tendencji i zmian w obrębie gatunku orędzia noworocznego odzwierciedlonych w przemówieniach świątecznych obecnego prezydenta Ukrainy P. Poroszenki. Szczegółowe kwestie poruszane w artykule to: zdefiniowanie strukturalnych i semantycznych cech przemówień noworocznych, a także przeanalizowanie głównych zmian w ich formie i treści. Materiał opracowania stanowiły teksty wystąpień noworocznych P. Poroszenki w latach 2015-2018. Udowodniono, że struktura orędzi noworocznych składa się z trzech następujących po sobie części: retrospektywnej, prospektywnej oraz życzeń. Rytualne sformułowania zawierają nazwy adresatów w odniesieniu do przynależności narodowej, państwowej, więzów rodzinnych. Pod względem semantycznym przemówienia noworoczne koncentrują się wokół aktualnej sytuacji w kraju oraz obietnic pozytywnych zmian w kolejnym roku. Koncepcyjne markery leksykalne to „ukraiński”,, jedność”, „naród” i „rozwój”. Można zaobserwować tendencje do wydłużania części retrospektywnej i skracania części prospektywnej (zarówno pod względem objętności, jak i treści), preferowania nazewnictwa związanego z narodowością i państwem, dominowania rytualnych sformułowań i treści patriotycznych, nasilania się semantyki religijnej, w szczególności chrześcijańskiej, redukcji elementów międzynarodowych i orientacji na politykę europej ską, pozytywnego oceniania, wzmacniania egocentryzmu mówiącego (nadawcy). Poruszono problemy konceptualizacji, semantyki i lingwopragmatyki orędzi noworocznych, zareprezentowano wyniki badań nad dynamiką przemówień noworocznych w dyskursie politycznym.
Bibliografia
Bitko A. S., Novorichne zvemennia prezydenta yak rytualnyi zhanrpolitichnoho dyskursu [New Year’s Address by the President as a Ritual Genre of Political Discourse], [v:] „Sotsialni tekhnolohii: aktualni problemy teorii tapraktyky”, 2014, vyp. 63, s. 165-172.
Varavkina V. Yu., Novogodnee obrashchenie glavy gosudarstva: zhanrovaya specifika і lingvokognitivnoe modelirovanie obraza adresata [New Year’s Address by the Head of State: Genre Specificity and Linguocognitive Modeling of the Image of the Addressee], dis.... kand. filol. nauk, Omsk 2011.
Kondratenko N. V., Novogodnee obrashchenie kak ritual ’nyj zhanr politicheskogo diskursa: makrostruktumye komponenty і sredstva ix vyrazheniya [Nerw Year’s Appeal as a Ritual Genre of Political Discourse: Macrostmctural Components and Their Means of Expression], [v:] „Kompyutemaya lingvistika і intellektual’nye texnologii”, 2007a, s. 302-306.
Kondratenko N. V., Spetsyfika novorichnoho zvemennia yak rytualnoho zhanru politychnoho dyskursu [Specificity of New Year’s Appeal as a Ritual Genre of Political Discourse], [v:] Odeska linhvistychna shkola: koordynaty suchasnykh poshukiv, Odesa: Poliprint, 2014, s. 409-416.
Kondratenko N. V., Ukrainskyi politychnyi dyskurs: tekstualizatsiia realnosti [Ukrainian Political Discourse: Textualization of Reality], Odesa: Chomomoria, 2007b.
Strii L. I., Rytualni zhanry ukrainskoho politychnoho dyskursu: stmkturno-semantichnyi і linhvopragmatychnyi aspekty [Ritual Genres of Ukrainian Political Discourse: Structural Semantic and Linguistic and Pragmatic Aspects], dis.... kand. filol. nauk, Odesa 2015.
Shejgal O. I., Semiotika politicheskogo diskursa [Semiotics of Political Discourse], Moskva: Gnozis, 2004.
Zheltukhina M., Busygina M., Merkulova M., Zyubina I., Buzinova L., Linguopragmatic aspect of modem communication: main political media speech strategies and tactics in the USA and the UK, [v:] „XLinguae”, 2018, vol. 11, issue 2, p. 639-654.
Potapenko S., Cognitive rhetoric of effect: energy flow as a means ofpersuasion in inaugurals, [v:] „Topics in Linguistics”, 2016, № 17 (2), p. 12-25.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).