Słowa kluczowe
teoria performansu poetyckiego
performas poetycki
performans
historia teorii performansu
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia proces wytyczenia pola badań naukowych performansu w Ukrainie od drugiej połowy XX wieku z wykorzystaniem metod analityczno-syntetycznych (na podstawie artykułów A. Bakanurskiego, D. Honczarenki, T. Gridiajewej, L. Komarnickiej, T. Korniejewej, O. Koczubejnyk, O. Laczko, N. Marenycz, I. Neczytaliuk, M. Paszkewycz, J. Poczynok, N. Homy, J. Szumskiej i I. Jacyk). Artykuł jest częścią szerszego opracowania na temat kluczowych pojęć teorii performansu poetyckiego, w ramach którego ukazał się tekst Wprowadzenie do teorii performansu poetyckiego na Ukrainie. Historia teorii performansu. Uważa się, że w dużej mierze wielu ukraińskich badaczy zapożyczało poglądy północnoamerykańskie i zachodnioeuropejskie dotyczące nie tylko teorii, ale także historii sztuki performansu.
Bibliografia
Bakanurskyi A., Maidannyi performans Serednovichchia [Square performance of the Middle Ages], [v:] „Mystetstvoznavstvo Ukrainy: zbirnyk naukovykh prats”, 2009, vyp. 10, s. 112–117.
Gladun D., Vstup do teorii poetychnoho performansu v Ukraini. Istoriia teorii performansu [Introduction to Ukrainian Poetry Performance Theory. The History of Performance Theory], [v:] „Ucrainica IX: současná ukrajinistika: problémy jazyka, literatury a kultury: sborník přispěvků”, 2020, s. 262–266.
Honcharenko D., Kontseptualni zasady rozvytku performans-artu [Conceptual principles of performance art development], [v:] „Aktualni problemy mystetskoi praktyky i mystetstvoznavchoi nauky”, 2014, vyp. 6, s. 111–113.
Honcharenko D., Performans-art yak yavyshche kultury postmodernizmu [Performance-art as a phenomenon of postmodern culture], [v:] „Aktualni problemy mystetskoi praktyky i mystetstvoznavchoi nauky”, 2013, vyp. 5, s. 333–337.
Honcharenko D., Praktyky vykorystannia video u performans-arti [Practices of video usage in performance-art], [v:] „Suchasne mystetstvo”, 2014, vyp. 10, s. 58–61.
Hridyayeva T., Performans ta prostorovi mystetski podii-aktsii v Ukraini 1960-kh – persha pol. 1990-kh rokiv [Performance and spatial art events-actions in Ukraine in the 1960s –first half of 1990s], [v:] „Narodoznavchi zoshyty”, 2015, nr 4 (124), s. 899–907.
Komarnytska L., Ontologicheskaya problematika v iskusstve performansa [Ontological issues in performance art], [v:] „Suchasne mystetstvo”, 2015, vyp. 11, s. 133–138.
Kornieieva T., „Symvolichne nedosiazhne” v suchasnomu ukrainskomu zhinochomu performansi [„Symbolic unattainable” in performances of contemporary Ukrainian women artists], [v:] „Mahisterium. Kulturolohiia”, 2015, vyp. 59, s. 16–21.
Kochubeinyk O., Performans yak instrument lokalnykh identychnostei [Performance as an instrument of local identities], [v:] „Naukovyi chasopys NPU imeni M. P. Drahomanova. Seriia 12: Psykholohichni nauky”, 2013, vyp. 42, s. 68–74.
Lachko O., Kulturolohichni osoblyvosti stanovlennia ukrainskoho teatralnoho performansu [Culturological features of the formation of Ukrainian theatrical performance], [v:] „Kultura Ukrainy. Seriia: Kulturolohiia”, 2015, vyp. 48, s. 229–237.
Lachko O., Performans: istoryko-henetychnyi aspect [Performance – historical and genetic aspects], [v:] „Tradytsii ta novatsii u vyshchii arkhitekturno-khudozhnii osviti”, 2014, vyp. 3, s. 36–39.
Lachko O., Performans u prostori ukrainskoi teatralnoi stseny [Performance in the environment of Ukrainian theatrical stage], [v:] „Visnyk Kharkivskoi derzhavnoi akademii dyzainu i mystetstv. Mystetstvoznavstvo. Arkhitektura”, 2015, nr 6, s. 125–128.
Lachko O., Stanovlennia khepeninhu u teatralnii praktytsi XX stolittia [Formation of happening in the theatre practice of the XX century], [v:] „Naukovi zapysky Ternopilskoho natsionalnoho pedahohichnoho universytetu imeni Volodymyra Hnatiuka. Seriia: Mystetstvoznavstvo”, 2014, nr 3, s. 216–222.
Marenych N., Kompiuterna hra v konteksti henezy mystetskykh napriamiv druhoi polovyny XX stolittia – kheppeninhu, performansu, lend-artu [Computer game in the context of the genesis of artistic trends of the second half of XX century – happening, performance, landart], [v:] „Suchasni problemy khudozhnoi osvity v Ukraini”, 2013, vyp. 8, s. 260–261.
Neborak V., Vist pro Nazara Honchara [News about Nazar Honchar], [v:] N. Honchar, „Avtoportrety. Vybrani virshi”, 2013, s. 178–185.
Nechytalyuk I., Ukrainskyi literaturnyi performans [Ukrainian literary performance], [v:] „Visnyk ONU. Seriia: Filolohiia”, 2014, t. 19, vyp. 2 (8), s. 49–57.
Pashkevich M., Performansna komunikatsiia: vytoky ta transformatsii [Performance communication: origins and transformations], [v:] „Visnyk Mariupolskoho derzhavnoho universytetu. Seriia: Filosofiia, kulturolohiia, sotsiolohiia”, 2017, vyp. 13, s. 82–91.
Pochynok Yu., Performans yak media-tekst [Performance as a media text], [v:] „Inozemna filolohiia”, 2014, vyp. 126, ch. 2, s. 63–71.
Khoma N., Politychnyi performans yak aktsionistska forma protest [Political performance as an actionist form of protest], [v:] „Politykus”, 2015, vyp. 2, s. 79–83.
Shumska Ya., Zviazok mynuloho i sohodennia u mystetstvi performansu [Relation of the past and the nowadays in performance art], [v:] „Visnyk Lvivskoi natsionalnoi akademii mystetstv”, 2013, vyp. 23, s. 79–87.
Shumska Ya., Mizhnarodni festyvali performansu: vynyknennia, spivpratsia ta mystetskyi vzaiemoobmin [International performance art festivals: nascence, collaboration, and mutual art exchange], [v:] „Visnyk Kharkivskoi derzhavnoi akademii dyzainu i mystetstv. Mystetstvoznavstvo. Arkhitektura”, 2015, nr 8, s. 116–119.
Shumska Ya., Performans – myslennia [Performance is the thinking], [v:] „Visnyk Kharkivskoi derzhavnoi akademii dyzainu i mystetstv. Mystetstvoznavstvo. Arkhitektura”, 2012, nr 5, s. 102–104.
Shumska Ya., Performans yak tradytsiia mynuloho i sohodennia [On performance as a tradition of past and present-day art], [v:] „Narodoznavchi zoshyty”, 2013, nr 1 (109), s. 161–166.
Yatsyk I., Public Art u suchasnomu prostori Kyieva. Instaliatsiia. Performans. Aktsionizm [Public Art in the contemporary Kyiv space. Installation. Performance. Actionism], [v:] „Suchasne mystetstvo”, 2008, vyp. 5, s. 157–161.
Carlson M., Performance: a critical introduction, New York–London: Routledge, 2008.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).