Słowa kluczowe
okazjonalizm
funkcje nagłówków
cechy językowo-pragmatyczne
strategie i taktyki komunikacyjno-pragmatyczne
efekty pragmatyczne
Jak cytować
Abstrakt
Materiałem do badań jest zbiór tekstów współczesnego ukraińskiego dyskursu prasowego, a dokładnie – tytuły artykułów publikowanych w gazetach ogólnoukraińskich, które charakteryzują się swoistym potencjałem komunikacyjnym i pragmatycznym. Współczesna gazeta, podobnie jak inne media, jest przeznaczona do przekazywania różnego rodzaju informacji, wpływania na masowego czytelnika. Aby to osiągnąć, nagłówek gazety musi być sporządzony profesjonalnie. Jasne, zauważalne, łatwe do zapamiętania tytuły są w stanie zapewnić maksymalny pragmatyczny efekt, pełnić różnorodne funkcje. W badaniu istotne jest rozważenie specyfiki funkcjonowania złożonych okazjonalizmów w gazetach, obdarzonych różnym potencjałem pragmatycznym. W artykule przeanalizowano językowo-pragmatyczne cechy nagłówków, zdefiniowano ich główne cele komunikacyjne oraz scharakteryzowano strategie i taktyki komunikacyjne.
Bibliografia
Bezuhla L.R., Teoretyko-metodolohichni zasady linhvoprahmatychnykh doslidzhen dyskursu. Vid slova do dila: linhvoprahmatyka dyskursu: kolektyvna monohrafiia [Theoretical and methodological principles of linguopragmatic research of discourse. From word to deed: linguistic pragmatics of discourse: a collective monograph] / [Artemenko Yu.O., Bezuhla L.R., Bielozorova O.M. ta in.]; za zah. red. L.R. Bezuhloi, Vinnytsia: Nova Knyha, 2020, rozd. 1., s. 27.
Ivanov V.F., Tekhnika oformlennia hazety [Technique of newspaper design]: Kurs lektsii, Kyiv: T-vo „Znannia”, 2000, s. 108.
Koloiz Zh.V., Ukrainska okazionalna deryvatsiia [Ukrainian occasional derivation]: Monohrafiia, Kyiv: Aktsent, 2007.
Kuznetsova O., Korol T., Chynnyky psykholohichnoho vplyvu zaholovkiv lvivskykh hazet „Vysokyi Zamok”, „Ekspres”, „Ratusha” [Factors of psychological influence of the headlines of Lviv newspapers „Vysokyi Zamok”, „Express”, „Ratusha”], [v:] „Visnyk Natsionalnoho universytetu „Lvivska Politekhnika”. Seriia: Zhurnalistski nauky”, vyp. 4, 2020, s. 53–62. DOI: https://doi.org/10.23939/sjs2020.01.053
Myslyva-Bunko I.Ya., Skladni slova v zaholovkakh statei suchasnoi ukrainskoi presy [Complex words in the headlines of articles in the modern Ukrainian press], [v:] „Naukovyi visnyk Skhidnoievropeiskoho natsionalnoho universytetu imeni Lesi Ukrainky. Seriia: Filolohichni nauky. Movoznavstvo”, 2013, no. 1 (250), s. 71–75.
Mykhailyn I.L., Osnovy zhurnalistyky [Fundamentals of journalism], Kyiv: TsUL, 2002, s. 225.
Pantso S., Vakariuk L., Prahmatyko-stylistychnyi potentsial skladnykh sliv u suchasnomu poetychnomu teksti [Pragmatic and stylistic potential of complex words in modern poetic text], [v:] „Humanitarna osvita u tekhnichnykh vyshchykh navchalnykh zakladakh”, 2012, vyp. 24, s. 122–134.
Popkova O.A., Komunikatyvno-prahmatychnyi potentsial skladnykh sliv periodu pandemii (na materiali ukrainskykh hazetnykh tekstiv) [Communicative and pragmatic potential of complex words of the pandemic period (based on Ukrainian newspaper texts)], [v:] „Zapysky z ukrainskoho movoznavstva”, vyp. 28.: Zb. nauk. prats Opera in linguistica ukrainiana: Fascicullum 28. / Holovnyi red. Zh.V.Krasnobaieva-Chorna, Odesa: «PolyPrynt», 2021, s. 175.
Savchuk (Rizhko) R.L., Linhvistychni zasoby eksplikatsii prahmatychnoho znachennia u zaholovkakh suchasnykh ZMI (za materialamy rehionalnykh internet-vydan) [Linguistic means of explication of pragmatic significance in the headlines of modern media (based on regional online publications)], [v:] „Visnyk Lvivskoho universytetu. Seriia Zhurnalistyka”, 2018, vyp. 43, s. 252–261.
Topchyi L.M., Pryiomy aktualizatsii prahmatychnoho znachennia v media-nazvakh. [Techniques for actualizing pragmatic meaning in media titles], [v:] „Naukovyi visnyk DDPU im. I. Franka. Movoznavstvo: Seriia: Filolohichni nauky”, 2019, no. 12, s. 221–224.
Fadieieva O.V., Funktsii ta zasoby prahmatyzatsii hazetnykh zaholovkiv [Functions and means of pragmatization of newspaper headlines], [v:] „Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu. Seriia: Filolohiia”, 2017, no. 27, t. 2, s. 135–139.
Folker V., Zhurnalistyka hazet i zhurnaliv [Journalism of newspapers and magazines], Kyiv: Tsentr vilnoi presy, 2017.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Oksana Popkowa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).