Słowa kluczowe
history of Polish literature
history of Ukrainian literature
history of literary historiography
historiographical methodology
Jak cytować
Abstrakt
The article investigates the theoretical and practical principles of creating a canon in Polish and Ukrainian historical and literary syntheses in the context of European historiographical traditions. The core criteria of selection of historical and literary material are singled out, and taxonomic tendencies in the histories of literature from the 18th–20th centuries are considered. The main aspects of the canonization of texts in Ukrainian and Polish historiographical corpora are clarified, which are primarily reflected in the formal characteristics, criteria for selecting literary texts, the author’s interpretations, conceptual approaches and the methodological basis. The article articulates the main achievements of literary historians of the 18th–20th centuries, as well as comprehensively defining the methodology for creating a holistic and scientifically sound corpus of the history of Ukrainian and Polish literature.
Bibliografia
Bakuła B., Kanon, antykanon, postkanon w dyskursie o tożsamości kultur w Europie Środkowej i Wschodniej (1991–2011) [Canon, anti-canon, post-canon in the discourse on the identity of cultures in Central and Eastern Europe (1991–2011)], [w:] „Porównania”, 2011, nr 9, s. 13–43.
Bentkowski F., Historia literatury polskiej [History of Polish literature], t. 1, Wilno–Warszawa: Drukiem Zawadzkiego i Komp., 1814.
Bloom H., The Western Canon: The Books and School of the Ages, New York–San Diego, London: Harcourt Brace & Company, 1993.
Brown J., Confronting our canons: Spanish and Latin American studies in the 21-st century, Lewisburg: Bucknell University Press, 2010.
Chmielowski P., Zarys literatury polskiej [Outline of history of Polish literature], Kraków: W.L. Anczyc, 1895.
Fowler A., Genre and the Literary Canon, [in:] „New Literary History”, 1979, vol. 11, nr 1, p. 97–119. DOI: https://doi.org/10.2307/468873
Franko I., Charakterystyka literatury ruskiej XVI–XVIII wieku [Characteristics of Ukrainian literature of the 16th–18th centuries], [w:] „Kwartalnik Historyczny”, 1892, t. 6, s. 693–727.
Halbertal M., People of the Book: Canon, meaning and authority, Cambridge, MA.: Harvard University Press, 1997. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674038141
Shallcross B., Requiem dla kanonu?: szczególny przypadek kanonu transatlantyckiego [Requiem for the canon?: A special case of the transatlantic canon], [w:] „Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja”, 2014, nr 4 (148), s. 278–294.
Słownik terminów literackich [Dictionary of literary terms], red. J. Sławiński, Wrocłаw–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2010.
Wilczek P., Kanon literatury polskiej jako wyzwanie dla zagranicznego polonisty. Problem przekładu [The canon of Polish literature as a challenge for a foreign Polish philologist. The problem of translation], [w:] „Wielogłos: Pismo Wydziału Polonistyki UJ”, 2008, t. 2, nr 4, s. 45–52.
Wiszniewski M., Historia literatury polskiej [History of Ukrainian literature], Kraków: Drukarnia Stanisława Gieszkowskiego, 1840, t. 1.
Vozniak M., Istoriya ukrainskoyi literatury: u 3 tomakh [History of Ukrainian literature] t. 1, Lviv: Prosvita, 1920.
Hnatyshak M., Istoriya ukrainskoi literatury [History of Ukrainian literature], [v:] Narysy istoriyi ukrainskoyi literatury i krytyky: M. Hnatyshaka (1941), D. Chyzhevskoho, M. Hlobenka-Ohloblyna (1942), A. Kovalivskoho z istoriyi ukrainskoyi krytyky (1926), fotoperedruk z pisliaslovom O. Horbacha, Miunkhen: Ukrainskyi Vilnyi Universytet, 1994, s. 1–134.
Hnatiuk M., Ivan Franko ta Lvivskyi universytet [Ivan Franko and Lviv University], [v:] Ivan Franko: kataloh knyzhkovykh vydan, uklad. B. Helyas, K. Kostyshyna, A. Solovyova ta in., Lviv: LNU im. Ivana Franka, 2006, s. 5–10.
Hrushevskyi M., Istoriya ukrainskoyi literatury [History of Ukrainian literature], v 6 tomah, t. I, uporiad. V.V. Yaremenko, Kyiv: Lybid, 1993.
Donchyk V., Pro „Istoriyu literatury”, yakoyi dosi ne bulo [About the history of literature, which has not existed before], [v:] Akademichna „Istoriya ukrainskoyi literatury”, v 10 tomah, uporyad. Ya. Tsymbal, Kyiv: Feniks, 2004, s. 4–13.
Yefremov S., Istoriya ukrayinskoho pysmenstva [History of Ukrainian literature], Kyiv: Femina, 1995.
Leksykon zahalnoho ta porivnyalnoho literaturoznavstva [Lexicon of general and comparative literary studies], upor. A. Volkov, Chernivtsi: Zoloti lytavry, 2001.
Lepkyy B., Nacherk istoriyi ukrainskoyi literatury [Outline of history of Ukrainian literature], fotoperedruk z pislyamovom O. Horbacha, Miunkhen: Ukrainskyi Vilnyi Universytet, 1991.
Literaturoznavchyy slovnyk-dovidnyk [Dictionary-reference book on literary criticism], red. R.T. Hromyaka, Yu. I. Kovaliva, V.I. Teremka, Kyiv: „Akademiya”, 2007.
Literaturoznavstvo: slovnyk osnovnykh ponyat [Literary Studies: a dictionary of basic concepts], pereklad z nim. A. Tsyapy, Ternopil: Bohdan, 2005.
Pavlychko S., Teoriia literatury [Theory of literature], Kyiv: Vydavnytstvo Solomii Pavlychko „Osnovy”, 2002.
Pavlyshyn M., Kanon ta iconostas [Canon and iconostasis], Kyiv: Chas, 1997.
Petrov M., Ocherky iz istoriyi ukraynskoyi literatury XIX stolittya [Outlines of history of Ukrainian literature of the 19th century], Kyiv: Typ. Y. i A. Davydenko,1884.
Franko I., Metod i zadacha istoriyi literatury [Method and purpose of literary history of literature], [v:] Zibrannia tvoriv u 50 t., t. 41, Kyiv: Nauk. dumka, 1984, s. 17–23.
Chyzhevskyi D., Istoriya ukrainskoyi literatury [History of Ukrainian literature], Niu-York: Ukrainska Vilna Akademiia Nauk u SShA, 1956.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Adriana Henc
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).