Słowa kluczowe
monografia
język ukraiński
terminoznawstwo teoretyczne i praktyczne
terminologia
Jak cytować
Abstrakt
W artykule zaprezentowano trzy główne etapy rozwoju terminoznawstwa ukraińskiego okresu niepodległości Ukrainy. Pierwszy etap, w latach 1991–2000, to czas rozpadu ZSRR, kryzysu gospodarczego, masowej migracji, pogorszenia warunków życia i bytu ludności przy jednoczesnym wzroście ducha narodowego, świadomości, próby rewizji zrusyfikowanego systemu terminologicznego. Drugi etap, od 2001 do 2014 roku, związany jest z wysiłkami na rzecz przezwyciężenia kryzysu gospodarczego i ustanowienia wartości narodowych. Trzeci etap, od 2015 roku do dziś, również ma swoją specyfikę: cechują go inwazja Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy, pandemia covid, zmiana rytmu życia ludzi, zdalna nauka i komunikacja. I wreszcie dochodzi do gorącej fazy wojny Federacji Rosyjskiej w Ukrainie w latach 2022–2023. Jednak życie naukowe nie zamiera, choć intelektualiści emigrują. Na każdym z tych etapów scharakteryzowano badanie określonych systemów terminologicznych w rozprawach, monografiach, publikacjach podręczników i skryptów, organizację regionalnych, ogólnoukraińskich i międzynarodowych konferencji terminoznawczych, ukazano elementy współpracy międzynarodowej.
Bibliografia
Іващенко В.Л., Туровська Л.В., Слов’янське зіставне, порівняльне і типологічне термінознавство кінця ХХ – початку ХХІ століть, [в:] „Мовознавство”, 2014, № 2, c. 24–43.
Іващенко В.Л., Яценко Н.О., Галузеве слов’янське термінознавство функціонально-дослідницької парадигми кінця ХХ – початку ХХ1 століть, [в:] „Українська термінологія і сучасність: Збірник наукових праць”, 2013, вип. ІХ, c. 5–26.
Комова М., Кочан І., Наукові дослідження з українського термінознавства, Львів: Тріада плюс, 2020.
Павлова О., Українське зіставне термінознавство: сучасний стан і перспективи, [в:] „Вісник Нац. ун-ту «Львівська політехніка». Серія «Проблеми української термінології»”, 2018, № 90, c. 15–19.
Слов’янське термінознавство: бібліографічний покажчик, укл. І. Казимирова, Л. Туровська, Н. Яценко, Луцьк: Терен, 2016.
Туровська Л., Типологічне термінознавство кінця ХХ – початку ХХІ ст. в Україні, [в:] „Вісник Нац. ун-ту «Львівська політехніка». Серія «Проблеми української термінології»”, 2012, № 733, c. 49–52.
Яценко Н.О., Перекладне термінознавство в Україні кінця ХХ – початку ХХ століття, [в:] „Українська мова”, 2012, № 3, с. 94–110.
Ivashchenko V.L., Turovsʹka L.V., Slov’yansʹke zistavne, porivnyalʹne i typolohichne terminoznavstvo kintsya XX – pochatku XXI stolitʹ [Slavic comparative, comparative and typological terminology of the late 20th – early 21st centuries], [v:] „Movoznavstvo”, 2014, no. 2, s. 24–43.
Ivashchenko V.L., Yatsenko N.O., Haluzeve slovianske terminoznavstvo funktsionalʹnodoslidnytsʹkoyi paradyhmy kintsya XX – pochatku XXI stolitʹ [Sectoral Slavic terminology of the functional-research paradigm of the late 20th – early 20th centuries], [v:] “Ukrayinsʹka terminolohiya i suchasnistʹ: Zbirnyk naukovykh pratsʹ”, 2013, vyp. IX, s. 5–26.
Komova M., Kochan I., Naukovi doslidzhennya z ukrayinsʹkoho terminoznavstva [Scientific studies on Ukrainian terminology], Lviv: Triada plyus, 2020.
Pavlova O., Ukrayinsʹke zistavne terminoznavstvo: suchasnyy stan i perspektyvy [Ukrainian comparative terminology: current state and prospects], [v:] “Visnyk Nats. un-tu «Lʹvivsʹka politekhnika». Seriya «Problemy ukrayinsʹkoyi terminolohiyi»”, 2018, no. 890, s. 15–19.
Slovyansʹke terminoznavstvo: bibliohrafichnyy pokazhchyk [Slavic terminology: bibliographic index], ukl. I. Kazymyrova, L. Turovsʹka, N. Yatsenko, Lutsk: Teren, 2016.
Turovsʹka L., Typolohichne terminoznavstvo kintsya XX – pochatku XXI st. v Ukrayini [Typological terminology of the late 20th – early 21st centuries. in Ukraine], [v:] “Visnyk Nats. un-tu «Lʹvivsʹka politekhnika». Seriya «Problemy ukrayinsʹkoyi terminolohiyi»”, 2012, no. 733, s. 49–52.
Yatsenko N.O., Perekladne terminoznavstvo v Ukrayini kintsya XX – pochatku XXI stolittya [Translation terminology in Ukraine at the end of the 20th – beginning of the 20th century], [v:] “Ukrayinsʹka mova”, 2012, no. 3, s. 94–110.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).