Słowa kluczowe
wielojęzyczność
dzieci dwujęzyczne
mowa dziecka
narracja liryczna
język pierwszy
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł porusza problem interferencji językowej w mowie wielojęzycznych dzieci z Ukrainy w wieku przedszkolnym, które mieszkają w Polsce i posługują się językiem ukraińskim, rosyjskim, polskim oraz w pewnym stopniu językiem angielskim. Badania pokazują wzajemne wpływy i transfer z innych języków do języka pierwszego (L1) lub języka ojczystego na wszystkie podsystemy językowe. W dalszej części artykułu zwrócono uwagę na narracje oparte na dwóch opowieściach obrazkowych. Przełączanie oraz mieszanie kodów różnych języków i jednocześnie zachowanie umie- jętności językowych L1 w środowisku obcojęzycznym to główne zagadnienia poruszane w artykule. Wyniki badań wskazują na nowe zjawisko językowe spowodowane kontaktem języka ukraińskiego, rosyjskiego i polskiego w mowie dziecka. Artykuł ma również znaczenie praktyczne dla nauczycieli szkół i przedszkoli, logopedów pracujących z dziećmi z Ukrainy i innych krajów w Polsce
Bibliografia
Селіванова О., Лінгвістична енциклопедія, Полтава: Довкілля-К 2011.
Шевчук-Клюжева О., Діти-білінгви: світовий досвід і українські реалії, [в:] „Українська мова”, 2019, № 2, с. 125–131.
Amenorvi C.R., Bilingualism and interference: A case study of ellipsis among some coordinate bilinguals, [in:] “African Journal of Applied Research”, 2015, vol. 2, no. 2, pp. 117–125.
Cummins J., Mulcahy R., Orientation to Language in Ukrainian-English Bilingual Children, [in:] „Child Development”, 1978, vol. 49, no. 4, pp. 1239–1242.
Debski R., Młyński R., Redkva M., The phonological skills of bilingual preschool children speaking Polish and Ukrainian in Poland, [in:] “International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, 2020, electronic source:
Dzierżawin K., Bilingwizm polsko-ukraiński. Badania wśród młodzieży uczącej się w Przemyślu, [w:] „Київські полоністичні студії”, 2009, t. XV, s. 425–436.
Gardner-Chloros P., Code-switching, Cambridge: Cambridge University Press 2009.
Hornáčková Klapicová E., Acquisition of meaning in bilingual children: Interference, translation and errors, [in:] „Topics in Linguistics”, 2018, 19 (1), pp. 69–81.
Mucha J., Rola instytucji kultury w procesie integracji polskiej i ukraińskiej społeczności. Raport z badań pilotażowych w Krakowie, Kraków: Wydawnictwo MIK, 2020.
Mykhaylyk R., Bilinguals vs. Monolingualsi, [in:] „Studia Linguistica”, 2013, 67 (1), pp. 101–122.
Mykhaylyk R., Ko H., Optional scrambling is not random: Evidence from English-Ukrainian acquisition, [in:] Variation in the Input: Studies in the Acquisition of Word Order, eds. M. Anderssen, K. Bentzen, M. Westergaard, 2010, pp. 241–270.
Mykhaylyk R., Ytterstad E., Directionality of Cross-Linguistic Influence: Which Referring Choices do Bilingual Ukrainian-English Children Make?, [in:] “International Journal of Bilingualism”, 2015, electronic source: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1367006915603824?journalCode=ijba.
Romaine S., Bilingualism, Oxford: Wiley–Blackwell 1995.
Selinker L., Interlanguage, [in:] „International Review of Applied Linguistics in Language Teaching”, 1972, 10/3, pp. 209–231.
Shevchuk–Kluzheva O., The sociolinguistic aspect of Ukrainian Russian child bilingualism on the basis of a survey of Ukrainian families, [v:] “Cognitive Studies / Ètudes cognitives”, 2020 (20), electronic source: https://ispan.waw.pl/journals/index.php/cs-ec/article/view/cs.2323/6061.
Weinreich U., Languages in Contact: Findings and Problems, Paris–New York: Mouton Publishers, the Hague, 1970.
Wells Lindfors J., Children’s language and learning, New Jersey: Prentice-Hall, 1980.
Selivanova O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic Encyclopedia], Poltava: Dovlillia-K 2011.
Shevchuk-Kliuzheva O., Dity-bilinhvy: svitovyi dosvid i ukrainski realii [Bilingual children: world experience and Ukrainian realities], [v:] „Ukrainska mova”, 2019, no. 2, s. 125–131.
Amenorvi C.R., Bilingualism and interference: A case study of ellipsis among some coordinate bilinguals, [in:] “African Journal of Applied Research”, 2015, vol. 2, no. 2, pp. 117–125.
Cummins J., Mulcahy R., Orientation to Language in Ukrainian-English Bilingual Children, [in:] “Child Development”, 1978, vol. 49, no. 4, pp. 1239–1242. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1978.tb04098.x
Debski R., Młyński R., Redkva M., The phonological skills of bilingual preschool children speaking Polish and Ukrainian in Poland, [in:] „International Journal of Bilingual Education and Bilingualism”, 2020, electronic source: DOI: https://doi.org/10.1080/13670050.2020.1791047
Dzierżawin K., Bilingwizm polsko-ukraiński. Badania wśród młodzieży uczącej się w Przemyślu [Polish-Ukrainian bilingualism. Research among young people studying in Przemysl], [w:] „Kyivski polonistychni studii”, 2009, t. XV, s. 425–436.
Gardner-Chloros P., Code-switching, Cambridge: Cambridge University Press, 2009. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511609787
Hornáčková Klapicová E., Acquisition of meaning in bilingual children: Interference, translation and errors, [in:] “Topics in Linguistics”, 2018, 19 (1), pp. 69–81. DOI: https://doi.org/10.2478/topling-2018-0005
Mucha J., Rola instytucji kultury w procesie integracji polskiej i ukraińskiej społeczności. Raport z badań pilotażowych w Krakowie [The role of cultural institutions in the process of Polish integration and the Ukrainian community. Report on pilot studies in Krakow], Kraków: Wydawnictwo MIK, 2020.
Mykhaylyk R., Bilinguals vs. Monolinguals, [in:] “Studia Linguistica”, 2013, 67 (1), pp. 101–122. DOI: https://doi.org/10.1111/stul.12007
Mykhaylyk R., Ko H., Optional scrambling is not random: Evidence from English-Ukrainian acquisition, [in:] Variation in the Input: Studies in the Acquisition of Word Order, eds. M. Anderssen, K. Bentzen, M. Westergaard, 2010, pp. 241–270. DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-481-9207-6_9
Mykhaylyk R., Ytterstad E., Directionality of cross-linguistic influence: Which referring choices do bilingual Ukrainian-English children make?, [in:] “International Journal of Bilingualism”, 2015, electronic source: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1367006915603824?journalCode=ijba. DOI: https://doi.org/10.1177/1367006915603824
Romaine S., Bilingualism, Oxford: Wiley-Blackwell, 1995. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-012589042-7/50019-0
Selinker L., Interlanguage, [in:] „International Review of Applied Linguistics in Language Teaching”, 1972, 10/3, pp. 209–231. DOI: https://doi.org/10.1515/iral.1972.10.1-4.209
Shevchuk-Kluzheva O., The sociolinguistic aspect of Ukrainian Russian child bilingualism on the basis of a survey of Ukrainian families, „Cognitive Studies / Ètudes cognitives”, 2020 (20), electronic source: https://ispan.waw.pl/journals/index.php/cs-ec/article/view/cs.2323/6061. DOI: https://doi.org/10.11649/cs.2323
Weinreich U., Languages in contact: Findings and problems, Paris–New York: Mouton Publishers, the Hague, 1970.
Wells Lindfors J., Children’s language and learning, New Jersey: Prentice-Hall, 1980.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Barbara Kyrc, Maria Redkwa
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).