Jak cytować
Abstrakt
W artykule dokonana została analiza porównawcza dwóch osiemnastowiecznych ego-dokumentów – Diariusza podróżnego Filipa Orlika herbu Nowina oraz Podróży i niepomyślnego sukcesu Polaków (albo Polak konfederat przez Moskwę na Syberię zaprowadzony. Razem wiadomość o buncie Puchaczowa) Karola Chojeckiego herbu Lubisz. Przedstawiona została zarówno wartość historiograficzna, jak i wielokulturowy potencjał utworów, ukazujących narody i obyczaje w Europie oraz Azji. Wspomniane utwory są zakorzenione w historii Polski, Ukrainy, Rosji, Turcji, a w przypadku Orlika – dodatkowo Francji. Szczególna uwaga została zwrócona na podobieństwo motywów wolnościowych w obu ego-dokumentach, które zasługują nie tylko na pogłębione studia pod kątem analizy treści, ale takŜe na współczesne tłumaczenia, w tym również na język ukraiński.Bibliografia
J. Lelewеll, Polska. Dzieje i rzeczy jej, t. 1, Poznań 1858.
N. Davies, Europa między Wschodem a Zachodem, przeł. B. Pietrzyk, Kraków 2007.
В. Шевчук, Суспільно-політична думка в Україні у другій половині XVII – на початку (до 1710 р.) XVIII століття, [в:] Тисяча років української суспільно-політичної думки. У девяти томах, т. ІІІ, кн. перша: Третя чверть XVII ст., Київ 2011, с. 162-174.
F. Rawita-Gawroński, Filip Orlik, nieuznany hetman kozacki, [w:] Studia i szkice historyczne, seria II, Lwów–Warszawa–Poznań 1900, s. 31-42.
Д. Бовуа, „Щоденник” Пилипа Орлика: від міражу вигнанця до українського міфу, [в:] „Український археографічний щорічник”. Нова серія, вип. 8/9б, Київ–Нью-Йорк 2004, т. 11/12, с. 311-326.
В. Соболь, Помножені часом світи (факсиміле Пилипа Орлика за 1724 рік та копія анонімних польських палеографів: порівняльно-зіставне вивчення, спроба перша), [в:] „Схід” 2009, № 99, с. 3–11.
Biblioteka Narodowa, mikrofilm nr 16748.
Ministére des Affaires étrangères – Archives diplomatiques 3 rue Suzanne Masson, 93126 La Courneve Cedex.
В. Соболь, Методические особенности перевода с древнепольского языка диариуша Филиппа Орлика, [w:] Człowiek. Świadomość. Komunikacja. Internet, Warszawa 2006, s. 664–670.
В. Соболь, Фрагмент дипломатії батька і сина Орликів, [w:] Symbolаe in honorem Stefan Kozak, Warszawa 2007, s. 111–121.
В. Соболь, Różnorodność kulturowa w diariuszu podróŜnym Filipa Orlika (Pyłypa Orłyka), [w:] Rzeczpospolita państwem wielu narodowości i wyznań XVI–XVIII wiek, Warszawa 2008, s. 419–427.
В. Соболь, Mentalność pogranicza kulturowego w Diariuszu podróźnyhm (1720–1732) Pyłypa Orłyka, [w:] Polska-Ukraina. Pogranicze kulturowe i etniczne, t. 47, Wrocław 2008, s. 101–106.
В. Соболь, Слов’янська щоденникова проза і діаріуш Орлика, [в:] Слов’янські обрії. Доповіді до XIV Міжнародного Славістичного конгресу, Київ 2008, c. 617–631.
В. Соболь, Доба Івана Мазепи в діаріуші Пилипа Орлика, [в:] Іван Мазепа та його доба. Історія, культура, національна пам’ять. Матеріали міжнародної конференції, Київ 2009, c. 196–214.
В. Соболь, „Діаріуш” Пилипа Орлика як щоденник українсько-польського пограниччя, [в:] „Слово і час” 2009, № 6, c. 20–26.
В. Соболь, Ціна волі в творах давньоукраїнської літератури, [в:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich. 8. Pieniądz, Wrocław 2009, s. 487–493.
В. Соболь, Щоденник Пилипа Орлика про історичні перспективи України, [в:] „Acta Albarutenica”, Warszawa 2010, nr 10, s. 215–223.
В. Соболь, Oдяг як комунікат у літературі XI–XVIII ст., [в:] Wielkie tematy kultury w literaturach słowiańskich. 9. Ciało, Wrocław 2011, s. 523–538.
В. Соболь, Sztrychy do postati Pyłypa Orłyka, [w:] Pyłyp Orłyk Zyttia, polityka, teksty. Materiały Miznarodnoji naukowoji konferencji, Кyjiw 2011, s. 61–74.
W. Sobol, Filipp Orlik o Polsce i Polakach, [w:] Studia Rossica XXII, pod red. A. Wołodźko-Butkiewicz, L. Łucewicz, Warszawa 2012, s. 67–76.
The Diariusz podrożny of Pylyp Orlyk (1720–1726). With an Introduction by Orest Subtelny. Distributed by the Harvard University Press for the Ukrainian Research Institute of Harvard University. Harvard library of earlyukrainian literature. Texts. Vol. V, 1989, p. 641-672.
W. Konopczyński, Chojecki Karol Lubisz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937, s. 396.
W. Turek, Wstęp, [w:] K.L. Chojecki, Pamięć dzieł polskich. Podróż i niepomyślny sukces Polaków, oprac., wstęp i przypisy W. Turek, Gdańsk 1992, s. 4-6.
W. Jewsiewіcki, Przedmowa, [w:] K.L. Chojecki, Pamięć dzieł polskich. Podróż i niepomyślny sukces Polaków, Bagno-Warszawa–Wrocław 1997, s. 5-12.
J. Getka, Polskojęzyczne druki bazyliańskie (XVIII wiek), Warszawa 2012.
В. Соболь, „Biuletyn polsko-ukraiński” (1932–1938) про першу політичну еміграцію в Європі, [в:] „Київські полоністичні студії” 2011, ред. Р. Радишевський, т. XVIII, с. 58–63.
W. Turek, Karola Lubisz-Chojeckiego droga życia, [w:] K Pamięć dzieł polskich. Podróż i niepomyślny sukces Polaków, oprac., wstęp i przypisy W. Turek, Gdańsk 1992, s. 12-19.
С. Павленко, Оточення гетьмана Мазепи: соратники та прибічники, Київ 2004.
W. Turek, Karola Lubisz-Chojeckiego droga życia, [w:] Pamięć dzieł polskich. Podróż i niepomyślny sukces Polaków, oprac., wstęp i przypisy W. Turek, Gdańsk 1992, s. 8-14.
Ю. Луцький, Самі про себе. Автобіографії видатних українців ХІХ століття, Нью-Йорк 1989.
Cz. Jędraszko, Łacina na co dzień, Warszawa 1970.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).