ROZWÓJ UKRAIŃSKIEJ LITERATURY GROZY NA TLE EUROPEJSKICH TRADYCJI GOTYCKICH: ZARYS PROBLEMATYKI
PDF (English)

Słowa kluczowe

proza chimeryczna
powieść gotycka
literatura grozy
gotycyzm literacki

Jak cytować

Lis-Markiewicz, P. . (2020). ROZWÓJ UKRAIŃSKIEJ LITERATURY GROZY NA TLE EUROPEJSKICH TRADYCJI GOTYCKICH: ZARYS PROBLEMATYKI. Studia Ukrainica Posnaniensia, 8(2), 151–162. https://doi.org/10.14746/sup.2020.8.2.12

Abstrakt

Przedmiotem publikacji jest ścisły zarys problematyki ukraińskiej literatury grozy przedstawiony na tle europejskich tradycji gotyckich w literaturze. Poruszone zostało zagadnienie niejednoznaczności stosowanej terminologii, którą zazwyczaj wykorzystuje się do tworzenia metodologii badań oraz ich samych. Autor podejmuje próbę umiejscowienia gotycyzmu literackiego w literaturoznawstwie. Artykuł zawiera zwięzłą analizę specyfiki prozy gotyckiej w literaturze Anglii, Francji, Niemiec, Polski i Czech, jednakże szczególnie wyróżniono ukraiński gotycyzm literacki, jego swoistość, wyjątkowość. Dostrzeżona została również ukraińska proza „chimeryczna”, choć jej zaliczenie do literatury gotyckiej jest sporne. Ukraińskiemu nurtowi gotyckiemu w literaturze właściwe jest również zastosowanie mitologii ludowej, folkloru i demonologii. Autor doszedł do
wniosku, że gotycyzm literacki w twórczości pisarzy ukraińskich stanowi doniosły wkład do literatury europejskiej, również światowej. Wymaga stałych badań literaturoznawczych z uwagi na jego nieustającą ewolucję i pojawianie się takich nowych gatunków nurtu gotyckiego jak fantastyka, fantasy czy literatura grozy.

https://doi.org/10.14746/sup.2020.8.2.12
PDF (English)

Bibliografia

Antolohiia ukrainskoho zhakhu [The Anthology of Ukrainian Literature of Terror], ukl. V. Pakharenko, Kyiv: Asots. pidtrymky ukr. pop. lit., 2000.

Antolohiia ukrainskoi fantastyky XIX–XX st. [The Anthology of Ukrainian Fantasy from the 19th and 20th Century], ukl. Yu. Vynnychuk, Kharkiv: Folio, 2017.

Vynnychuk Yu., Antolohiia hotychnoi prozy [The Anthology of Gothic Prose], Kharkiv: Folio, 2014.

Vynnychuk Yu., Nichnyi pryvyd: antolohiia ukrainskoi hotychnoi prozy XIX stolittia [A Night Spectre: the Anthology of Ukrainian Gothic Prose from the 19th Century], Kharkiv: Folio, 2001.

Vynnychuk Yu., U zacharovanomu liustri [In a Magic Mirror], [v:] Antolohiia hotychnoi ukrainskoi prozy, u 2 tomakh, ukl. Yu. Vynnychuk, t. 2, Kharkiv: Folio, 2014.

Horniatko-Shumylovych A., U dyvosviti opovidan Vasylia Gabora (Knyha ekzotychnykh sniv i realnykh podii) [In a Bizzare World of Vasil’ Gabor’s Novellas (A Book of Exotic Dreams and Real Events)], [v:] „Slovo i chas”, 2006, vyp. 11, s. 38–43.

Denysiuk I., Literaturna hotyka i Frankova proza [Gothic Literature and Franko’s Prose], [v:] „Paradyhma”, 2004, vyp. 2, s. 142–154.

Kravchenko A., Khudozhnia umovnist v ukrainskii radianskii prozi [Artistic Conditionality in the Ukrainian Soviet Prose], Kyiv: Naukova dumka, 1988.

Kryvutsa L., Zhanrovo-tematychni rysy hotychnoho romanu v interpretatsii Nadii Kybalchych [Thematic and Generic Features of a Gothic Novel as Interpreted by Nadìa Kybalchych], [v:] „Literaturoznavchi studii”, 2015, vyp. 1 (1), s. 296–303.

Melnyk L., Vid romantyzmu do modernizmu: Fedir Zarevych i yoho hotychna proza [From Romaticism to Modernism: Fedìr Zarevych and His Gothic Prose], [v:] „Slovo i chas”, 2009, № 11, s. 84–88.

Melnyk N., Zhanrovo-stylovi modyfikatsii ukrainskoi novely 80–90-kh rokiv ХХ stolittia [Modifications of Genre and Style with Ukrainian Novella of XX Century], dys. … kand. filol. nauk, Kyiv 1999.

Shevchuk V., U sviti fantazii ukrainskoho narodu [In the World of Fantasy of the Ukrainian Ffolk], [v:] Yu. Vynnychuk, Ohnenyi zmii, Kyiv: Molod, 1990, s. 3–7.

Chaikovska V.T., Ukrainska khymerna proza: istoriia narodzhennia termina, [Ukrainian „Chimeric” Prose: the History of the Name], [v:] „Visnyk Zhytomyrskoho derzhavnoho universytetu imeni Ivana Franka”, 2006, vyp. 26, s. 79–82.

Groom N., The Gothic. A Very Short Introduction, Оxford: Oxford University Press, 2012.

Horniatko-Szumilowicz A., Ukraińska proza „chimeryczna” lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku [Ukrainian “Chimeric” Prose of the 1970s and 1980s], Szczecin: Wyd-wo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2011.

Izdebska A., Gotycyzm/gotycyzmy — rekwizyty i metamorfozy [Gothicism/Gothicisms — Props and Metamorphoses], [w:] „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, Poznań, 2017, vol. 30 (50), s. 325–338.

Kruszewski P., Sacrum i mythos w polskiej literaturze fantastycznej [Sacrum i Mythos in Polish Fantasy Literature], Katowice: Uniwersytet Śląski, 2017.

Mostowski T., Wybór powieści moralnych i romansów [Selected Moral Novels and Romances], vol. 1–5, Warsaw: Drukarnia Nro 646 przy Nowolipiu, 1804.

Nawrocki R., Kuchenne fascynacje fantastyki grozy [Kitchen Fascination of Fantasy Horror], [w:] „Barbarzyńca”, Kraków 2009, nr 3–4 (16–17).

Rustowski A.M., Angielska powieść gotycka doby wiktoriańskiej [English Gothic Novel in Victorian Era], „Scientific Papers of the University of Silesia in Katowice”, vol. 191, Katowice 1997.

Sinko Z., Gotycyzm [Gothicism], [w:] Słownik literatury polskiego Oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław: Ossolineum, 1991.

Štĕpán L., Kalejdoskop form genologicznych w popularnych nurtach gotycyzmu [Genealogical Genres Kaleidoscope in Popular Goticism Current], [w:] Wokół gotycyzmów. Wyobraźnia, groza, okrucieństwo, red. G. Gazda, A. Izdebska, J. Płuciennik, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2002, s. 115–129.

Swierkocki M., Magia gotycyzmu [Magic of Gothicism], [v:] Gotycyzm i groza w kulturze [Gothicism and Horror in Culture], edit. G. Gazda, A. Izdebska, J. Pluciennik, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2003.

Szary-Matywiecka E., “Malwina” czyli Głos i pismo w powieści [„Malwina” i. e. Voice and Writing in a Novel], Warszawa: Wydaw. IBL PAN, 1994.

Vachal J., Krvavý román. Studie kulturně a literárně historická [Cultural, Literature and History Study], Praha: Paseka, 1990.