UKRAIŃSKIE PAREMIE JAKO AKTY MOWY
PDF (Українська)

Słowa kluczowe

ekspresywa
dyrektywa
paremia, pragmatyka, akt mówienia, illokucja, reprezentatywa
illokucja
paremia, pragmatyka, t mówienia, illokucja, reprezentatywa, dyrektywa, ekspresywa
akt mówienia
pragmatyka
paremia

Jak cytować

КАЛЬКО, В. . (2020). UKRAIŃSKIE PAREMIE JAKO AKTY MOWY. Studia Ukrainica Posnaniensia, 8(2), 33–44. https://doi.org/10.14746/sup.2020.8.2.02

Abstrakt

Paremie to stałe jednostki językowe, odtwarzane przez mówcę w utartej formie. Ich funkcja zależy od celu komunikacji zapewnianego przez nadawcę zbiorowego, czyli naród. Paremie należą do docelowych aktów mówienia, co przekłada się na potrzebę zbadania ich pod kątem specyficznej pragmatyki. Obecność mocy illokucyjnej w paremiach powoduje ich przekształcenie w akty mówienia, co świadczy o dyskursywnej istocie semiozy paremicznej. W zależności od illokucji ukraińskie przysłowia mogą przybierać charakter stwierdzenia, konstatacji, zastrzeżenia, obietnicy, groźby, rozkazu, porady, oceny itp. Dla ukraińskich paremii charakterystyczna jest illokucja aktów mówienia: reprezentatyw, dyrektyw oraz ekspresyw. Konstatuje się obecność w paremicznym korpusie języka ukraińskiego złożonych aktów mówienia, które wyrażają różnice pomiędzy illokucją a mocą illokucyjną.

https://doi.org/10.14746/sup.2020.8.2.02
PDF (Українська)

Bibliografia

Adonyeva S. B., Pragmatika folklore [The Pragmatics of Folklore], Sankt-Peterburg: Izd-vo S.-Peterb. un-ta, 2004.

Arutyunova N. D., Sintaksis [Syntax], [v:] „Obshcheye yazykoznaniye. Vnutrennyaya struktura yazyka”. Moskva: Nauka. 1972. s. 259–386.

Bartminskiy E., Yazykovoy obraz mira: ocherki po etnolingvistike [The Language Image of the World: Essays on Ethnolinguistics], Moskva: Indrik. 2005.

Batsevych E. S., Narysy z komunikatyvnoi linhvistyky [Essays on Communicative Linguistics], Lviv: Vydavnytstvo Lvivskoho universytetu im. I. Franka, 2003.

Vitgenshtejn L., Filosofskie raboty. Chast 1 [Philosophical Work. Part 1], Moskva: Gnozis, 1994.

Dandis A., O strukture poslovicy [About the Structure of the Proverb], [v:] „Paremiologicheskij sbornik: Poslovica. Zagadka (Struktura, smysl, tekst)”, Moskva: Nauka, 1978, s. 13–34.

Demyankov V. Z., Dominiruyushchie lingvisticheskie teorii v konce XX veka [Dominant Linguistic Theories at the еnd of the 20th Century], [v:] „Yazyk i nauka konca 20 veka”, Moskva: Institut yazykoznaniya RAN, 1995.

Zahnitko A. P., Teoriia suchasnoho syntaksysu [Theory of Modern Syntax], Donetsk: DonNU, 2007.

Karaban V. I., Slozhnye rechevye edinicy (pragmatika anglijskih asindeticheskih polipredikativnyh obrazovaniy) [Complex Speech Units (Pragmatics of English Asyndetic Polypredicative Formations)], Kiev: Vysshaya shkola, 1989.

Kozhina M. N., Rechevedcheskij aspekt teorii yazyka [The Speech Aspect of Language Theory], [v:] „Stylistyka XII”, Opole, 1998, t. 7, s. 5–32.

Marchuk L., Mentalni osoblyvosti koloronazv u suchasnykh ukrainskykh postmodernistskykh khudozhnikh tekstakh [Mental Features of Color Names in Modern Ukrainian Postmodernist Artistic Texts], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, Poznań: Universytet im. Adama Mickiewicza w Ponaniu, 2017, zeszyt V, s. 123–127.

Ostin Dzh. L., Slovo kak dejstvie [Word as Action], [v:] „Novoe v zarubezhnoj lingvistike”, Moskva: Progress, 1986, vyp. 17, s. 22–129.

Poliuzhyn L. M., Napriamy ta odynytsi prahmatychnoho analizu movlennievoi komunikatsii [Directions and Units of Pragmatic Analysis of Speech Communication], [v:] „Problemy romano-hermanskoi filolohii”, Uzhhorod: Patent, 2003, s. 6–20.

Radziyevskaya T. V., Pragmaticheskiy aspekt aforisticheskikh tekstov [Pragmatic Aspect of Aphoristic Texts], [v:] „Izvestiya AN SSSR. Seriya literatury i yazyka”, 1988, t. 47, № 1, s. 89–98.

Selivanova O. O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic Encyclopedia], Poltava: Dovkillia-K., 2010.

Selivanova O. O., Suchasna linhvistyka: napriamy ta problemy [Modern Linguistics: Directions and Problems], Cherkasy, 2017.

Serl Dzh., Chto takoe rechevoj akt [What is a Speech Act], [v:] „Zarubezhnaya lingvistika”, Moskva: Progress, 1999, ch. 2, s. 217–265.

Stronson O. F., Namerenie i konvenciya v rechevyh aktah [Intention and Convention in Speech Acts], [v:] „Novoe v zarubezhnoj lingvistike”, Moskva: Progress, 1986, vyp. 17, s. 131–150.

Susov I. P., Kommunikativno-pragmaticheskaya lingvistika i eyo edinicy [Communicative and Pragmatic Linguistics and Its Units], [v:] „Pragmatika i semantika sintaksicheskih edinic”, Kalinin, 1984. s. 3–12.

Susov I. P., Lingvisticheskaya pragmatika [Linguistic Pragmatics], Vinnica: Nova kniga, 2009.

N. I. Formanovskaya, Kommunikativno-pragmaticheskie aspekty edinic obshcheniya [Communicative-Pragmatic Aspects of Communication Units], Moskva: In-t rus. yaz. im. A. S. Pushkina; IKAR, 1998.

Yankovska Zh., Paradyhma folklorno-literaturnoi arkhetypnosti [Paradigm of Folklore and Literary Archetype], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, Poznań: Universytet im. Adama Mickiewicza w Ponaniu, 2017, zeszyt V, s. 133–141.

Austin J.L., How to Do Things with Words, Oxford: Oxford University Press, 1962.

Searle J.R., Ausdruck und Bedeutung. Untersuchungen zur Sprechakttheorie, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1998.