Ключові слова
міграційна література
гетерообрази
стереотипи
Павел Лозінський
Барбара Космовська
Як цитувати
Анотація
Хвиля польської солідарності з українцями після агресії Російської Федерації 24 лютого 2022 року була абсолютно безпрецедентною. Безперечно такий радикальний історичний прорив у такому масштабі не був би можливим без внеску української міграційної дипломатії, реалізованої, часто несвідомо, сотнями тисяч мігрантів, які через безпосередній контакт із поляками знизили конфліктогенний потенціал українсько-польської історії. Метою цієї статті є простеження еволюції українських гетерообразів, які з’явилися в польському кіно та літературі на початку ХХІ століття, на прикладі короткометражного фільму Пані з України Павла Лозінського, роману Українка Барбари Космовської та репортажів Марти Мазусь та Моніки Собень-Гурської. Автор акцентує також увагу на міграційному контрдискурсі, що виникає на основі «заробітчанської» літератури, ролі польсько-українського театру та інтеркультурній перспективі для майбутніх літературно-художніх пошуків.
Посилання
Dabert D., Czy możliwe jest dzisiaj w Polsce kino kolonialne? Przypadek „Pani z Ukrainy” Pawła Łozińskiego [Is colonial cinema possible in Poland today? The case of „Lady from Ukraine” by Paweł Łoziński], [w:] „Porównania”, 2013, nr 13, s. 157–156. DOI: https://doi.org/10.14746/p.2013.13.10987
Demby, Ł., Polska Wojciecha Adamczyka: „Ranczo” i „Dziewczyny ze Lwowa” [Wojciech Adamczyk’s Poland: “Ranch” and “Girls from Lviv”], [w:] „Czas Kultury”, 2018, nr 1, s. 98–105.
Drąg K., Serialowy obraz spotkania międzykulturowego. Studium przypadku serialu „Dziewczyny ze Lwowa” [Serial image of an intercultural meeting Case study of the series “Girls from Lwów], [w:] „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica”, 2018, t. 48, nr 2, s. 389–404. DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.48.25
Gosk H., Zjadacze łabędzi. Obcość relatywna w doświadczeniu polskiej migracji ekonomicznej do Wielkiej Brytanii po roku 2004 [Swan eaters. Relative foreignness in the experience of Polish economic migration to Great Britain after 2004], [w:] „Porównania”, 2021, nr 3 (30), s. 229–247. DOI: https://doi.org/10.14746/por.2021.3.15
Krzyżaniak W. „Dziewczyny ze Lwowa” spod ręki twórców „Rancza”. Marzenia o lepszym życiu. [“Girls from Lviv” from the creators of “Ranch”. Dreams of a better life], 28.08.2015, [w:] Źródło elektroniczne: https://wyborcza.pl/7,90535,18637487,dziewczyny-ze-lwowa-spod-reki-tworcow-rancza-marzenia-o.html (6.09.2022).
Rosinska O., Models of stereotypization of national characteristics, gender roles and behavioral scenarios in series (on the example of the polish series “The Girls from Lviv” and “The Londoners”), [in:] „Synopsys: tekst, kontekst, media” 2022, no. 28 (3), pp. 146–155. DOI: https://doi.org/10.28925/2311-259x.2022.3.7
Ukrainka [Ukrainian girl] [publication announcement], 2013, [w:] Źródło elektroniczne: https://www.granice.pl/ksiazka/ukrainka/282229 (6.09.2022).
Warakomska A., Od literatury gastarbeiterów do literatury interkulturowej w niemieckiej rzeczywistości postimigranckiej [From the literature of guest workers to intercultural literature in the German post-immigrant reality], [w:] „Transfer Reception Studies”, 2019, t. IV, s. 37–51. DOI: https://doi.org/10.16926/trs.2019.04.02
Wiśniewska A., Nie ma chamstwa, nie ma problemu [No rudeness, no problem], [w:] „Krytyka Polityczna”, 26.06.2012, źródło elektroniczne: https://krytykapolityczna.pl/kraj/nie-ma-chamstwa-nie-ma-problemu/ (6.09.2022).
Włodarczak K., Proces adaptacji współczesnych emigrantów polskich do życia w Australii [The process of adaptation of contemporary Polish immigrants to life in Australia], [w:] „CMR Working Papers”, 2005, nr 61, źródło elektroniczne: https://www.migracje.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/12/003_61.pdf (6.09.2022).
Haleta O., Vykhid u svit, abo Kazka pro ukrainsku Popeliushku [Exit to the world, or the Tale of Ukrainian Cinderella], [v:] „Zbruch”, 03.07.2013, elektronnyi resurs: https://zbruc.eu/node/9601 (6.09.2022).
Na tsvyntari orliat u Lvovi rozkryly fihury leviv [The figures of lions were revealed at the eagles cemetery in Lviv], [v:] „Istorychna Pravda”, 20.05.2022, elektronnyi resurs: https://www.istpravda.com.ua/short/2022/05/20/161357/ (6.09.2022). DOI: https://doi.org/10.1055/a-1903-8376
Romanenko O., Mihratsiinyi dyskurs suchasnoi ukrainskoi literatury: teoretychna model i tematychni horyzonty [Migration discourse of modern Ukrainian literature: theoretical model and thematic horizons], [v:] „Studia Ukrainica Posnaniensia”, 2022, t. X/1, s. 193–212.
Stempnievych Ya., «Ukrainka» zruinuie stereotypy pro ukrainok? [Will “Ukrainka” destroy stereotypes about Ukrainian women?], 2013, [v:] Elektronnyi resurs: http://archiwum.polradio.pl/5/198/Artykul/137543 (6.09.2022).
Garbowski D., Polak z Ukrainy [Pole from Ukraine], Warszawa: W.A.B., 2019. Kosmowska B., Ukrainka [Ukrainian girl], Warszawa: W.A.B., 2013.
Lwów nie oddamy [We will not give up Lviv], reż. K. Szyngiera, Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.
Pani z Ukrainy [Lady from Ukraine], reż. P. Łoziński, [w:] Źródło elektroniczne: https://vod.tvp.pl/filmy-dokumentalne,163/pani-z-ukrainy,346549 (6.09.2022).
Sobień-Górska M., Ukrainki. Co myślą o Polakach, u których pracują? [Ukrainian women. What do they think about the Poles they work for?], Warszawa: Czerwone i Czarne, 2020.
Kolylak B., Shchodennyk ukrainskoho poliaka [Diary of a Ukrainian Pole], Rivne: Format-A, 2020.
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).