„Powinności” nauczyciela ludowego doby zaborów  w przekazie czasopisma „Szkoła”

Agnieszka  Wałęga

doi:10.14746/bhw.2020.42.2

Przesłane

2021 marca 10

Opublikowane

2020 marca 15

Pobieranie

PDF

Statystyczny

Read Counter : 285 Pobieranie : 218

Pobrania

Abstrakt

The aim of the article is to analyse the pedeutological texts published in the era of the Partitions of Poland in the pages of the oldest Galician pedagogical periodical, which “Szkoła” was. The journal, edited by teachers and educational activists, addressed mainly to folk school teachers, published uninterruptedly for 70 years, is for today’s researchers an invaluable source of knowledge about the functioning of Galician education and its employees. The editors and collaborators of the journal often took up such important subjects as vocation, role models of folk teachers, relations with pupils’ family homes or difficult realities of teacher’s work. Teachers received a lot of specific advice concerning the upbringing and education of pupils, frequently from older and experienced colleagues. They could also learn a catalogue of traits and attitudes expected from folk teachers, concerning also their own families or taking up additional work.

Słowa kluczowe

Galician teachers community school folk teacher educational magazine “School” Galician teachers community school folk teacher educational magazine “School”

Jak cytować

Wałęga, A. . (2020). „Powinności” nauczyciela ludowego doby zaborów w przekazie czasopisma „Szkoła”. Biuletyn Historii Wychowania, (42), 13–37. https://doi.org/10.14746/bhw.2020.42.2

Pobierz cytowania

Referencje

Źródła
B.O., Czy zawód nauczyciela ludowego jest szczytnym i czy przykrym musi być koniecznie?, „Szkoła” 1896, nr 13, s. 114–116.
Baranowski M., Jakich błędów często w szkole popełnianych każdy nauczyciel, a zwłaszcza początkujący, najbardziej powinien się wystrzegać?, „Szkoła” 1886, nr 26, s. 201–201, nr 27, s. 210–211, nr 28, s. 220–221.
Baranowski M., O zadaniu szkoły ludowej i o środkach za pomocą których zadanie to można osiągnąć, „Szkoła” 1890, nr 27, s. 333–337.
Bernadzikiewicz W.M., O miłości nauczyciela ku uczniom, „Szkoła” 1870, nr 22, s. 345–347.
Bieroński A., Rodzina nauczyciela jako czynnik uszlachetniający lud, „Szkoła” 1900, nr 37, s. 301–302, nr 38, s. 310–311.
Borucka M., Jak ma postępować nauczyciel wobec proboszcza, dworu i gminy aby pozyskać dla siebie miłość i szacunek a dla szkoły ich współdziałanie, „Szkoła” 1890, nr 21, s. 237–240.
Bruchnalski K., Baranowski Mieczysław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 282.
Chlebowski S., Nauczyciel, „Szkoła” 1868, t. I, nr 1 , s. 7–10.
Chmielewski J., Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci, jako też i gminy, „Szkoła” 1880, nr 40, s. 333–334, nr 41, s. 339–342, nr 42, s. 351–352, nr 43, s. 360–362.
Chmielewski J., Jakie są przymioty dobrego nauczyciela, „Szkoła” 1876, nr 15, s. 137–139.
Chmielewski J., Łagodna surowość, „Szkoła” 1881, nr 11, s. 84–85.
Chmielewski J., O idealiźmie w życiu nauczycielskim, „Szkoła” 1888, nr 1, s. 3–5, nr 2, s. 9–10, nr 3, s. 17–19.
Chmielewski J., O zaufaniu dzieci do nauczyciela (podług Salkmanna), „Szkoła” 1879, nr 1, s. 1–3.
Chmielewski J., W jaki sposób może się nauczyciel przyczynić do podniesienia szkół w gminie?, „Szkoła” 1880, nr 1, s. 2–4, nr 2, s. 9–11.
Chmielowski J., Dwanaście artykułów nauczyciela ludowego, „Szkoła” 1886, nr 22, s. 170.
Chmielowski J., O zamiłowaniu w zawodzie, „Szkoła” 1880, nr 9, s. 67–69.
Chmielowski J., O idealiźmie w życiu nauczycielskim, „Szkoła” 1888, nr 1, s. 3–5, nr 2, s. 9–10, nr 3, s. 17–19.
Dobrowolski J., Kilka słów o indywidualności nauczyciela, „Szkoła” 1889, nr 9, s. 83–84.
Falkiewicz K., Luźne uwagi o przestrzeganiu form zewnętrznych, „Szkoła” 1885, nr 11, s. 83–85.
Falkiewicz K., Nauczyciel na straży instytucji szkolnych. Początkującym nauczycielom na drogę, „Szkoła” 1885, nr 1, s. 1–2.
Falkiewicz K., O obowiązku koleżeństwa między następcą a poprzednikiem w szkole, „Szkoła” 1885, nr 2, s. 9–11.
Falkiewicz K., Parę uwag nad stosunkami towarzyskimi, „Szkoła” 1885, nr 36, s. 297–299.
Falkiewicz K., Nauczyciel a lud wiejski, „Szkoła” 1886, nr 11, s. 81–82, nr 12, s. 89–91, nr 13, s. 97–98.
Freund K., Jakim sposobem nauczyciel ludowy własną pracą swój byt materialny polepszyć może, „Szkoła” 1872, nr 51, s. 402–403.
Gabryelski E., Nauczyciel–organista, „Szkoła” 1869, nr 9, s. 136–140.
Gabryelski E., O wychowaniu narodowym i o posłannictwie nauczycielstwa ludowego, „Szkoła” 1895, nr 23, s. 297–299, nr 24, s. 310–311, nr 32, s. 417–418, nr 34, s. 438–441.
Gonet S., Działalność nauczyciela poza szkołą, „Szkoła” 1899, nr 25, s. 241–242, nr 26 s. 254–255.
Hałas T., W jaki sposób będzie nauczyciel kierował lekturą domową uczniów?, „Szkoła” 1896, nr 8–9, s. 64–65.
Haraszkiewicz M., Osobistość nauczyciela podwaliną karności szkolnej, „Szkoła” 1887, nr 5, s. 35–36, nr 6, s. 43–44.
Haraszkiewicz M., Osobisty wpływ nauczyciela na wychowanie młodzieży, „Szkoła” 1890, nr 4, s. 33–35, nr 5, s. 43–46.
Hoffman H., Najważniejsze zadanie szkoły ludowej, „Szkoła” 1900, nr 4, s. 25–26, nr 5, s. 34–35.
Jachimowski J., W jaki sposób szkoła działać będzie korzystnie na rozwój charakteru swoich uczniów?, „Szkoła” 1898, nr 6, s. 52–53, nr 7, s. 61–62.
Jak zdobyć powagę i szacunek dla stanu nauczycielskiego?, „Szkoła” 1897, nr 43, s. 473–475.
Jakimowski M., Na jakie przeszkody natrafia moralne wychowanie młodzieży szkolnej i jakimi środkami można je usunąć, „Szkoła” 1899, nr 2, s. 217–219, nr 24, s. 231–233.
Józefczyk A., Listy do przyjaciela wstępującego w zawód nauczycielski, „Szkoła” 1877, nr 39, s. 373–374, nr 40, s. 381–382, nr 41, s. 393–395, nr 42, s. 401–403.
Kozdraś F., Pierwsze kroki w zawodzie nauczycielskim, „Szkoła” 1891, nr 38, s. 445–447.
Kurzbauer A., Nieco o przyczynach moralnego zepsucia młodzieży wiejskiej, tudzież o sposobach zaradzenia złemu (Rzecz z powodu okólnika RSK), „Szkoła” 1899, nr 19, s. 181–183, nr 20, s. 191–193.
Kwiatkowski B., Nauczyciel ludowy jako nauczyciel gospodarstwa wiejskiego, „Szkoła” 1896, nr 4, s. 27–28.
Miłkowski W., O karach szkolnych Kilka rad dla nauczycieli szkół początkowych, „Szkoła” 1873, nr 16, s. 121–123, nr 17, s. 129–131, nr 18, s. 137–139.
Nowakowski F., Nauczycieli byt dobry a praca sumienna i umiejętna nieodzownym warunkiem oświaty ludu (rzecz czytana na zgromadzeniu oddziału wadowickiego Towarzystwa Pedagogicznego), „Szkoła” 1869, nr 29, s. 33–41.
Nowakowski J., Przykład nauczyciela, „Szkoła” 1885, nr 1, s. 2–3.
Nowakowski J., Zwyciężę! Marzenia w chwili wyboru zawodu polskiego nauczyciela–wychowawcy, „Szkoła” 1900, nr 27, s. 214–215.
Nowicki I., Zaufanie uczniów do nauczyciela, „Szkoła” 1898, nr 8, s. 70.
Pallan S., Obowiązki nauczyciela. Parafraza §32 Tyt. V Regulaminu dla szkół ludowych, „Szkoła” 1888, nr 4, s. 25–26, nr 5, s. 36–37.
Petryka E., Jakie przymioty powinien posiadać dobry nauczyciel? (odczytano na walnym zgromadzeniu pedagogicznym w Chrzanowie dnia 12 kwietnia 1870 r.), „Szkoła” 1870, nr 18, s. 273–278, nr 19, s. 289–293.
Petryka E., Szkoła i nauczyciel, „Szkoła” 1873, nr 13, s. 98–102.
Pragłowski A., Jak pogodzić stanowisko nauczyciela z obowiązkami pisarza gminnego lub organisty? (Rzecz czytana na walnym zgromadzeniu Towarzystwa Pedagogicznego w Gorlicach), „Szkoła” 1873, nr 16, s. 123–127.
R., Hipolit Seredyński. Wspomnienie pośmiertne, „Szkoła” 1874, nr 23, s. 197–198, nr 24, s. 206–207, nr 25, s. 218–219.
Reben E., Stanowisko nauczyciela wobec uczniów, „Szkoła” 1871, nr 17, s. 129–130.
Reforma szkół i Seminaria Nauczycielskie, „Szkoła” 1870, nr 41, s. 643–644.
Romanowicz T., Społeczne zadania nauczyciela wiejskiego (wykład podczas walnego zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego w Tarnopolu), „Szkoła” 1877, nr 32, s. 309–310, nr 33, s. 317–319, nr 34, s. 329–330, nr 35, s. 337–339, nr 36, s. 349–350, nr 37, s. 357–359, nr 38, s. 365–366.
Rotyński A., O obowiązku czuwania nad zachowaniem się młodzieży poza szkołą, „Szkoła” 1900, nr 9–10, s. 71–72.
S.R., Nauczyciel powinien wszystkie swoje siły swojemu zawodowi poświęcić, „Szkoła” 1872, nr 40, s. 313–314, nr 41, s. 321–322.
Sawczyński Z., Na czym zależy przede wszystkim skuteczne działanie nauczyciela w szkole niższej czyli tak zwanej ludowej, „Szkoła” 1869, nr 1, s. 1–5, nr 2, s. 17–23.
Schlesinger M., W jaki sposób można utrzymać karność w szkole ludowej?, „Szkoła” 1882, nr 48, s. 381–382, nr 49, s. 387–389, nr 51, s. 404–406, nr 52, s. 411–414.
Sobieski S., Czego mamy obecnie żądać po nauczycielu szkół ludowych, „Szkoła” 1868, t. I, nr 3, s. 152–157, nr 4, s. 231–237.
Spitzer S., W jaki sposób wpływać może szkoła na wzbudzenie u dzieci poczucia obowiązku, „Szkoła” 1899, nr 21, s. 202–204, nr 22, s. 211–212, nr 24, s. 233–235, nr 27, s. 263–265.
Sprawozdanie Bolesława Adama Baranowskiego odczytane na posiedzeniu Zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego dnia 27 sierpnia 1908 r. pt. Czterdziestolecie Towarzystwa Pedagogicznego, w: Księga Jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 1868–1901, Lwów 1908, s. 1–24.
St. K., Przeciążenie ale nauczycieli, „Szkoła” 1902, nr 40, s. 297–298.
Stiasny A., Czy i jak może nauczyciel wobec obowiązujących ustaw szkolnych utrzymać łączność między szkołą a domem? (Rzecz odczytana przez kierownika 2 klasowej szkoły w Woli Wadowskiej na posiedzeniu kółka pedagogicznego w Radomyślu), „Szkoła” 1883, nr 42, s. 332–334.
Synowie nauczycielscy – głos z prowincji, „Szkoła” 1884, nr 2, s. 9–10. „Szkoła” 1892, nr 1 (numer jubileuszowy).
Szyc St., Jeszcze o przeciążeniu, „Szkoła” 1902, nr 41, s. 332–333.
Święcicki P., Stanowisko nauczyciela wiejskiego, „Szkoła” 1870, nr 36, s. 561–565.
Trzaskowski B., O powinnościach nauczyciela, a w szczególności nauczyciela wiejskiego, „Szkoła” 1895, nr 4, s. 45–46, nr 5, s. 62–63.
Trzaskowski B., Seminaria nauczycielskie i ustawa obowiązująca Królestwo Galicji i Lodomerii z Wielkiem Księstwem Krakowskiem o seminariach nauczycielskich, „Szkoła” 1869, nr 27, s. 1–8, nr 28, s. 17–23.
Wawro J., O potrzebie pracy nauczyciela poza obrębem izby szkolnej nad oświatą młodszego i starszego pokolenia ludu, „Szkoła” 1900, nr 3, s. 18–19, nr 5, s. 26.
Wojnarowski F.K., Dlaczego i jak powinien nauczyciel doświadczać samego siebie, „Szkoła” 1872, nr 48, s. 377–380.
Wojnarski F.K., Jakim powinien być nauczyciel?, „Szkoła” 1874, nr 6, s. 47–48, nr 7, s. 57.
Z nauczycielskiej martyrologii, „Szkoła” 1902, nr 46, s. 348.
Zabierzowski S., O koleżeństwie, „Szkoła” 1889, nr 35, s. 337–339.
Z.M., Powołanie nauczyciela elementarnego, „Szkoła” 1908, nr 51, s. 401–402.
Opracowania
Bobrowska-Nowak W., Problemy pedagogiczne na łamach „Szkoły” w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1971, nr 2, s. 261–277.
Głaz E., Zygmunt Sawczyński – pedagog, polityk i działacz oświatowy, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9, Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 41–58.
Karbowiak A., Polskie czasopisma pedagogiczne, Warszawa 1912.
Lewicki K., Józefczyk Andrzej, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XI, Wrocław 1964–1965, s. 303–304.
Majorek C., Towarzystwo Pedagogiczne i „Szkoła” wobec projektów reform kształcenia nauczycieli ludowych w Galicji z lat 1868–1869, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie” 1972 (z. 43), nr 5, s. 289–300.
Majorek C., Urzędowa koncepcja ideału nauczyciela szkoły ludowej w Galicji doby autonomicznej, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych” 1970, T. X, s. 207–222.
Marczewski B., Powołanie, godność i obowiązki stanu nauczycielskiego, „Szkoła” 1891, nr 1, s. 3–4, nr 2, s. 15–16, nr 3, s. 27–29.
Meissner A., Bronisław Trzaskowski (1824–1906), w: Studia z dziejów oświaty XVIII–XX wieku, red. M. Chamcówna, Wrocław 1993, s. 67–79.
Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999.
Meissner A., Historia i historycy na ziemiach polskich w XX wieku, Lublin 2010.
Meissner A., Stanisław Sobieski, w: Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. A. Meissner, W. Szulakiewicz, Toruń 2008, s. 758–762.
Potoczny J., Pedagogiczne wyznania Mieczysława Tytusa Baranowskiego, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9, Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 103–110.
Redakcja, Sobieski Stanisław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 510–511.
Skorzepianka M., Chmielewski Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937, s. 325–326.
Stopińska-Pająk A., Wkład czasopisma „Szkoła” w rozwój myśli pedagogicznej, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 8, Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, red. C. Majorek, A. Meissner, Rzeszów 1997, s. 169–179.
Szulakiewicz W., Stanisław Sobieski – życie i poglądy na wychowanie narodowe, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9: Biografie pedagogiczne, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 59–67.
Szulakiewicz W., Władysław Seredyński. Studium z dziejów pedagogiki galicyjskiej, Rzeszów 1995.
Świątek A., Problem patriotycznego wychowania ludu na łamach lwowskiej „Szkoły” w czasach autonomii galicyjskiej, w: Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2010, s. 169–184.
Wałęga A., Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki pedagogicznej na kartach „Szkoły”, w: Polskie dziedzictwo pedagogiczne – idee i instytucje, red. J. Falkowska, Pedagogika Toruńska, t. 7, Toruń 2016, s. 59–75.
Wałęga A., Dziedzictwo wielkopolskiej myśli pedagogicznej w przekazie „Szkoły” (1868–1939), w: Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji, red. E. Głowacka–Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2017, s. 475–489.
Wałęga A., Galicyjska „Szkoła” jako przykład czasopisma pedagogicznego okresu zaborów, „Acta Universitatis Nicolai Copernici – Pedagogika” t. XXIX (2013), s. 9–28.
Wałęga A., Kształcenie i samokształcenie galicyjskich nauczycieli szkół ludowych doby zaborów w przekazie „Szkoły” w: Szkoła polska od XVIII do XXI wieku, red. R. Ślęczka, A. Włoch, J. Wojniak, Kraków 2020, s. 46–65.
Wałęga A., O zadaniach wychowawczych rodziny. Koncepcje współpracowników czasopisma „Szkoła”, „Wychowanie w Rodzinie” 2014 (t. X), nr 2 , s. 137–158.
Wałęga A., Rodziny polskie wobec wyzwań i zagrożeń I połowy XX wieku (w świetle „Szkoły”), „Wychowanie w rodzinie” 2016 (t. XIV), nr 2, s. 209–230.

Referencje

Źródła

B.O., Czy zawód nauczyciela ludowego jest szczytnym i czy przykrym musi być koniecznie?, „Szkoła” 1896, nr 13, s. 114–116.

Baranowski M., Jakich błędów często w szkole popełnianych każdy nauczyciel, a zwłaszcza początkujący, najbardziej powinien się wystrzegać?, „Szkoła” 1886, nr 26, s. 201–201, nr 27, s. 210–211, nr 28, s. 220–221.

Baranowski M., O zadaniu szkoły ludowej i o środkach za pomocą których zadanie to można osiągnąć, „Szkoła” 1890, nr 27, s. 333–337.

Bernadzikiewicz W.M., O miłości nauczyciela ku uczniom, „Szkoła” 1870, nr 22, s. 345–347.

Bieroński A., Rodzina nauczyciela jako czynnik uszlachetniający lud, „Szkoła” 1900, nr 37, s. 301–302, nr 38, s. 310–311.

Borucka M., Jak ma postępować nauczyciel wobec proboszcza, dworu i gminy aby pozyskać dla siebie miłość i szacunek a dla szkoły ich współdziałanie, „Szkoła” 1890, nr 21, s. 237–240.

Bruchnalski K., Baranowski Mieczysław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. I, Kraków 1935, s. 282.

Chlebowski S., Nauczyciel, „Szkoła” 1868, t. I, nr 1 , s. 7–10.

Chmielewski J., Jak może nauczyciel pozyskać miłość i szacunek dzieci, jako też i gminy, „Szkoła” 1880, nr 40, s. 333–334, nr 41, s. 339–342, nr 42, s. 351–352, nr 43, s. 360–362.

Chmielewski J., Jakie są przymioty dobrego nauczyciela, „Szkoła” 1876, nr 15, s. 137–139.

Chmielewski J., Łagodna surowość, „Szkoła” 1881, nr 11, s. 84–85.

Chmielewski J., O idealiźmie w życiu nauczycielskim, „Szkoła” 1888, nr 1, s. 3–5, nr 2, s. 9–10, nr 3, s. 17–19.

Chmielewski J., O zaufaniu dzieci do nauczyciela (podług Salkmanna), „Szkoła” 1879, nr 1, s. 1–3.

Chmielewski J., W jaki sposób może się nauczyciel przyczynić do podniesienia szkół w gminie?, „Szkoła” 1880, nr 1, s. 2–4, nr 2, s. 9–11.

Chmielowski J., Dwanaście artykułów nauczyciela ludowego, „Szkoła” 1886, nr 22, s. 170.

Chmielowski J., O zamiłowaniu w zawodzie, „Szkoła” 1880, nr 9, s. 67–69.

Chmielowski J., O idealiźmie w życiu nauczycielskim, „Szkoła” 1888, nr 1, s. 3–5, nr 2, s. 9–10, nr 3, s. 17–19.

Dobrowolski J., Kilka słów o indywidualności nauczyciela, „Szkoła” 1889, nr 9, s. 83–84.

Falkiewicz K., Luźne uwagi o przestrzeganiu form zewnętrznych, „Szkoła” 1885, nr 11, s. 83–85.

Falkiewicz K., Nauczyciel na straży instytucji szkolnych. Początkującym nauczycielom na drogę, „Szkoła” 1885, nr 1, s. 1–2.

Falkiewicz K., O obowiązku koleżeństwa między następcą a poprzednikiem w szkole, „Szkoła” 1885, nr 2, s. 9–11.

Falkiewicz K., Parę uwag nad stosunkami towarzyskimi, „Szkoła” 1885, nr 36, s. 297–299.

Falkiewicz K., Nauczyciel a lud wiejski, „Szkoła” 1886, nr 11, s. 81–82, nr 12, s. 89–91, nr 13, s. 97–98.

Freund K., Jakim sposobem nauczyciel ludowy własną pracą swój byt materialny polepszyć może, „Szkoła” 1872, nr 51, s. 402–403.

Gabryelski E., Nauczyciel–organista, „Szkoła” 1869, nr 9, s. 136–140.

Gabryelski E., O wychowaniu narodowym i o posłannictwie nauczycielstwa ludowego, „Szkoła” 1895, nr 23, s. 297–299, nr 24, s. 310–311, nr 32, s. 417–418, nr 34, s. 438–441.

Gonet S., Działalność nauczyciela poza szkołą, „Szkoła” 1899, nr 25, s. 241–242, nr 26 s. 254–255.

Hałas T., W jaki sposób będzie nauczyciel kierował lekturą domową uczniów?, „Szkoła” 1896, nr 8–9, s. 64–65.

Haraszkiewicz M., Osobistość nauczyciela podwaliną karności szkolnej, „Szkoła” 1887, nr 5, s. 35–36, nr 6, s. 43–44.

Haraszkiewicz M., Osobisty wpływ nauczyciela na wychowanie młodzieży, „Szkoła” 1890, nr 4, s. 33–35, nr 5, s. 43–46.

Hoffman H., Najważniejsze zadanie szkoły ludowej, „Szkoła” 1900, nr 4, s. 25–26, nr 5, s. 34–35.

Jachimowski J., W jaki sposób szkoła działać będzie korzystnie na rozwój charakteru swoich uczniów?, „Szkoła” 1898, nr 6, s. 52–53, nr 7, s. 61–62.

Jak zdobyć powagę i szacunek dla stanu nauczycielskiego?, „Szkoła” 1897, nr 43, s. 473–475.

Jakimowski M., Na jakie przeszkody natrafia moralne wychowanie młodzieży szkolnej i jakimi środkami można je usunąć, „Szkoła” 1899, nr 2, s. 217–219, nr 24, s. 231–233.

Józefczyk A., Listy do przyjaciela wstępującego w zawód nauczycielski, „Szkoła” 1877, nr 39, s. 373–374, nr 40, s. 381–382, nr 41, s. 393–395, nr 42, s. 401–403.

Kozdraś F., Pierwsze kroki w zawodzie nauczycielskim, „Szkoła” 1891, nr 38, s. 445–447.

Kurzbauer A., Nieco o przyczynach moralnego zepsucia młodzieży wiejskiej, tudzież o sposobach zaradzenia złemu (Rzecz z powodu okólnika RSK), „Szkoła” 1899, nr 19, s. 181–183, nr 20, s. 191–193.

Kwiatkowski B., Nauczyciel ludowy jako nauczyciel gospodarstwa wiejskiego, „Szkoła” 1896, nr 4, s. 27–28.

Miłkowski W., O karach szkolnych Kilka rad dla nauczycieli szkół początkowych, „Szkoła” 1873, nr 16, s. 121–123, nr 17, s. 129–131, nr 18, s. 137–139.

Nowakowski F., Nauczycieli byt dobry a praca sumienna i umiejętna nieodzownym warunkiem oświaty ludu (rzecz czytana na zgromadzeniu oddziału wadowickiego Towarzystwa Pedagogicznego), „Szkoła” 1869, nr 29, s. 33–41.

Nowakowski J., Przykład nauczyciela, „Szkoła” 1885, nr 1, s. 2–3.

Nowakowski J., Zwyciężę! Marzenia w chwili wyboru zawodu polskiego nauczyciela–wychowawcy, „Szkoła” 1900, nr 27, s. 214–215.

Nowicki I., Zaufanie uczniów do nauczyciela, „Szkoła” 1898, nr 8, s. 70.

Pallan S., Obowiązki nauczyciela. Parafraza §32 Tyt. V Regulaminu dla szkół ludowych, „Szkoła” 1888, nr 4, s. 25–26, nr 5, s. 36–37.

Petryka E., Jakie przymioty powinien posiadać dobry nauczyciel? (odczytano na walnym zgromadzeniu pedagogicznym w Chrzanowie dnia 12 kwietnia 1870 r.), „Szkoła” 1870, nr 18, s. 273–278, nr 19, s. 289–293.

Petryka E., Szkoła i nauczyciel, „Szkoła” 1873, nr 13, s. 98–102.

Pragłowski A., Jak pogodzić stanowisko nauczyciela z obowiązkami pisarza gminnego lub organisty? (Rzecz czytana na walnym zgromadzeniu Towarzystwa Pedagogicznego w Gorlicach), „Szkoła” 1873, nr 16, s. 123–127.

R., Hipolit Seredyński. Wspomnienie pośmiertne, „Szkoła” 1874, nr 23, s. 197–198, nr 24, s. 206–207, nr 25, s. 218–219.

Reben E., Stanowisko nauczyciela wobec uczniów, „Szkoła” 1871, nr 17, s. 129–130.

Reforma szkół i Seminaria Nauczycielskie, „Szkoła” 1870, nr 41, s. 643–644.

Romanowicz T., Społeczne zadania nauczyciela wiejskiego (wykład podczas walnego zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego w Tarnopolu), „Szkoła” 1877, nr 32, s. 309–310, nr 33, s. 317–319, nr 34, s. 329–330, nr 35, s. 337–339, nr 36, s. 349–350, nr 37, s. 357–359, nr 38, s. 365–366.

Rotyński A., O obowiązku czuwania nad zachowaniem się młodzieży poza szkołą, „Szkoła” 1900, nr 9–10, s. 71–72.

S.R., Nauczyciel powinien wszystkie swoje siły swojemu zawodowi poświęcić, „Szkoła” 1872, nr 40, s. 313–314, nr 41, s. 321–322.

Sawczyński Z., Na czym zależy przede wszystkim skuteczne działanie nauczyciela w szkole niższej czyli tak zwanej ludowej, „Szkoła” 1869, nr 1, s. 1–5, nr 2, s. 17–23.

Schlesinger M., W jaki sposób można utrzymać karność w szkole ludowej?, „Szkoła” 1882, nr 48, s. 381–382, nr 49, s. 387–389, nr 51, s. 404–406, nr 52, s. 411–414.

Sobieski S., Czego mamy obecnie żądać po nauczycielu szkół ludowych, „Szkoła” 1868, t. I, nr 3, s. 152–157, nr 4, s. 231–237.

Spitzer S., W jaki sposób wpływać może szkoła na wzbudzenie u dzieci poczucia obowiązku, „Szkoła” 1899, nr 21, s. 202–204, nr 22, s. 211–212, nr 24, s. 233–235, nr 27, s. 263–265.

Sprawozdanie Bolesława Adama Baranowskiego odczytane na posiedzeniu Zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego dnia 27 sierpnia 1908 r. pt. Czterdziestolecie Towarzystwa Pedagogicznego, w: Księga Jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 1868–1901, Lwów 1908, s. 1–24.

St. K., Przeciążenie ale nauczycieli, „Szkoła” 1902, nr 40, s. 297–298.

Stiasny A., Czy i jak może nauczyciel wobec obowiązujących ustaw szkolnych utrzymać łączność między szkołą a domem? (Rzecz odczytana przez kierownika 2 klasowej szkoły w Woli Wadowskiej na posiedzeniu kółka pedagogicznego w Radomyślu), „Szkoła” 1883, nr 42, s. 332–334.

Synowie nauczycielscy – głos z prowincji, „Szkoła” 1884, nr 2, s. 9–10. „Szkoła” 1892, nr 1 (numer jubileuszowy).

Szyc St., Jeszcze o przeciążeniu, „Szkoła” 1902, nr 41, s. 332–333.

Święcicki P., Stanowisko nauczyciela wiejskiego, „Szkoła” 1870, nr 36, s. 561–565.

Trzaskowski B., O powinnościach nauczyciela, a w szczególności nauczyciela wiejskiego, „Szkoła” 1895, nr 4, s. 45–46, nr 5, s. 62–63.

Trzaskowski B., Seminaria nauczycielskie i ustawa obowiązująca Królestwo Galicji i Lodomerii z Wielkiem Księstwem Krakowskiem o seminariach nauczycielskich, „Szkoła” 1869, nr 27, s. 1–8, nr 28, s. 17–23.

Wawro J., O potrzebie pracy nauczyciela poza obrębem izby szkolnej nad oświatą młodszego i starszego pokolenia ludu, „Szkoła” 1900, nr 3, s. 18–19, nr 5, s. 26.

Wojnarowski F.K., Dlaczego i jak powinien nauczyciel doświadczać samego siebie, „Szkoła” 1872, nr 48, s. 377–380.

Wojnarski F.K., Jakim powinien być nauczyciel?, „Szkoła” 1874, nr 6, s. 47–48, nr 7, s. 57.

Z nauczycielskiej martyrologii, „Szkoła” 1902, nr 46, s. 348.

Zabierzowski S., O koleżeństwie, „Szkoła” 1889, nr 35, s. 337–339.

Z.M., Powołanie nauczyciela elementarnego, „Szkoła” 1908, nr 51, s. 401–402.

Opracowania

Bobrowska-Nowak W., Problemy pedagogiczne na łamach „Szkoły” w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1971, nr 2, s. 261–277.

Głaz E., Zygmunt Sawczyński – pedagog, polityk i działacz oświatowy, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9, Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 41–58.

Karbowiak A., Polskie czasopisma pedagogiczne, Warszawa 1912.

Lewicki K., Józefczyk Andrzej, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XI, Wrocław 1964–1965, s. 303–304.

Majorek C., Towarzystwo Pedagogiczne i „Szkoła” wobec projektów reform kształcenia nauczycieli ludowych w Galicji z lat 1868–1869, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie” 1972 (z. 43), nr 5, s. 289–300.

Majorek C., Urzędowa koncepcja ideału nauczyciela szkoły ludowej w Galicji doby autonomicznej, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych” 1970, T. X, s. 207–222.

Marczewski B., Powołanie, godność i obowiązki stanu nauczycielskiego, „Szkoła” 1891, nr 1, s. 3–4, nr 2, s. 15–16, nr 3, s. 27–29.

Meissner A., Bronisław Trzaskowski (1824–1906), w: Studia z dziejów oświaty XVIII–XX wieku, red. M. Chamcówna, Wrocław 1993, s. 67–79.

Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999.

Meissner A., Historia i historycy na ziemiach polskich w XX wieku, Lublin 2010.

Meissner A., Stanisław Sobieski, w: Słownik biograficzny polskiej historii wychowania, red. A. Meissner, W. Szulakiewicz, Toruń 2008, s. 758–762.

Potoczny J., Pedagogiczne wyznania Mieczysława Tytusa Baranowskiego, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9, Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 103–110.

Redakcja, Sobieski Stanisław, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIX, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 510–511.

Skorzepianka M., Chmielewski Józef, w: Polski Słownik Biograficzny, t. III, Kraków 1937, s. 325–326.

Stopińska-Pająk A., Wkład czasopisma „Szkoła” w rozwój myśli pedagogicznej, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 8, Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, red. C. Majorek, A. Meissner, Rzeszów 1997, s. 169–179.

Szulakiewicz W., Stanisław Sobieski – życie i poglądy na wychowanie narodowe, w: Galicja i jej dziedzictwo, t. 9: Biografie pedagogiczne, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 59–67.

Szulakiewicz W., Władysław Seredyński. Studium z dziejów pedagogiki galicyjskiej, Rzeszów 1995.

Świątek A., Problem patriotycznego wychowania ludu na łamach lwowskiej „Szkoły” w czasach autonomii galicyjskiej, w: Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2010, s. 169–184.

Wałęga A., Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki pedagogicznej na kartach „Szkoły”, w: Polskie dziedzictwo pedagogiczne – idee i instytucje, red. J. Falkowska, Pedagogika Toruńska, t. 7, Toruń 2016, s. 59–75.

Wałęga A., Dziedzictwo wielkopolskiej myśli pedagogicznej w przekazie „Szkoły” (1868–1939), w: Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji, red. E. Głowacka–Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak, Poznań 2017, s. 475–489.

Wałęga A., Galicyjska „Szkoła” jako przykład czasopisma pedagogicznego okresu zaborów, „Acta Universitatis Nicolai Copernici – Pedagogika” t. XXIX (2013), s. 9–28.

Wałęga A., Kształcenie i samokształcenie galicyjskich nauczycieli szkół ludowych doby zaborów w przekazie „Szkoły” w: Szkoła polska od XVIII do XXI wieku, red. R. Ślęczka, A. Włoch, J. Wojniak, Kraków 2020, s. 46–65.

Wałęga A., O zadaniach wychowawczych rodziny. Koncepcje współpracowników czasopisma „Szkoła”, „Wychowanie w Rodzinie” 2014 (t. X), nr 2 , s. 137–158.

Wałęga A., Rodziny polskie wobec wyzwań i zagrożeń I połowy XX wieku (w świetle „Szkoły”), „Wychowanie w rodzinie” 2016 (t. XIV), nr 2, s. 209–230.

„Powinności” nauczyciela ludowego doby zaborów w przekazie czasopisma „Szkoła”

Pasek boczny artykułu

Pobrania

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Słowa kluczowe

Szczegóły artykułu

Referencje

Referencje