Treść głównego artykułu
Abstrakt
A Diary of a Journey to Italy and Switzerland in 1815–1816 written by Rozalia Dunin-Borkowska is one of few preserved descriptions of a journey to Italy made by a Polish woman in the early 19th century. Rozalia and her husband Stanisław embarked on their expedition on 27 May 1815 in Lvov; they went to Italy and spent nine months there, from October 1815 to July 1816. The Italian tour started in Venice and included Padua, Bologna, Florence (twice), Rome, Naples, Milan and Geneva. The spouses spent the journey actively although their main goal was to learn about the culture of the Italian Peninsula. Undoubtedly, their time in Italy was filled with admiring the works of art and visiting the most famous art galleries in almost every city on the itinerary. Consequently, the journal is full of reflections on the aesthetic value of Italian works of art. Rozalia Dunin-Borkowska was an informed traveller: while she admired the sights and paintings, sculptures and other works of art, she did that in a thoughtful way. She needed quality time to form her own opinions. Her journal demonstrates very well that visiting foreign countries was an intellectually stimulating experience. Getting to know a new culture significantly broadened the horizons of 24-year-old Rozalia. As her journal suggests, she was well-prepared for her European journey. The outstanding lesson that she learnt allowed her to reap the rewards of the tour and satisfy her intellectual aspirations. The Diary is a great source of experience accumulated by a Polish traveller; it provides an opportunity to find out about Rozalia’s cultural life, her preparation for the journey and how the trip affected her. Furthermore, Dunin-Borkowska’s testimony was compared with Katarzyna Platerowa’s and Teofilia Morawska’s diaries due to the fact that all three of them shared certain common features. Namely, their cultural background, material status and, most importantly, the travel itinerary. They were all well prepared for their respective journeys; they were also well educated, fluent in foreign languages and, above all, they were curious about the world and interested in learning about a new culture. Each of these travellers was influenced by the European journey which provided educational values combined with unforgettable experiences.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Źródła drukowane
- Dunin-Borkowska R. z Michałowskich, Dziennik podróży do Italii i Szwajcarii z lat 1815–1816, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 57–183.
- Dunin-Borkowski S., „Podróż do Włoch w latach 1815 i 1816” Stanisława hr[abiego] na Skrzynnie Dunina-Borkowskiego, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 185–446.
- Morawska T.K. z Radziwiłłów, Diariusz podróży 1773–1774, wstęp i oprac. B. Rok, Wrocław 2002.
- Pilsztynowa S. z Rusieckich, Proceder podróży i życia mego awantur, wstęp R. Pollak, Kraków 1957.
- Platerowa K. z Sosnowskich, Moja podróż do Włoch. Dziennik z lat 1785–1786, wstęp i oprac.M .E. Kowalczyk, przeł. z franc. A. Pikor-Półtorak, Łomianki 2013.
- Sapieżyna T., Z pamiętnika konfederatki księżnej Teofili z Jabłonowskich Sapieżyny (1771–3), przypisami opatrzył i wydał W. Konopczyński, Kraków 1914.
- Opracowania
- Bibliografia Literatury Polskiej „Nowy Korbut”, t. 4: Oświecenie, Warszawa 1966, s. 287–288.
- Dodatek do Herbarza polskiego Kaspra Niesieckiego obejmujący dalsze rodowodowe wiadomości [...] A–Z, zebr. i ułożony przez Jana Nep. Bobrowicza, Lipsk 1844, s. 299.
- Kowalczyk M.E., Obraz Włoch w polskim piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku, Toruń 2005.
- Kowalczyk M.E., Polki w Wenecji w drugiej połowie XVIII wieku. Zapiski z podróży Teofili z Radziwiłłów Morawskiej i Katarzyny z Sosnowskich Platerowej, „Italica Wratislaviensia” 2014, nr 5, s. 317–337. DOI: https://doi.org/10.15804/IW.2014.05.15
- Kowalczyk M.E., Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019.
- Maślankiewicz K., Wierczyński S., Borkowski Stanisław Jan Nepomucen Kajetan Dunin, herbu Łabędź (1782–1850), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 337–338.
- Mucha D., Co widziała Katarzyna? O dziełach sztuki w diariuszu do Italii Katarzyny z Sosnowskich Platerowej (1785–1786), w: Strony autobiografizmu, red. M. Pieczara, R. Słodczyk, A. Witkowska, Warszawa 2012, s. 322–329.
- Mucha D., O wspaniałości włoskiej rzeźby i malarstwa. Wyjątek z dziennika podróży do Italii Katarzyny Platerowej, w: Iter Italicum. Sztuka i historia / Arte e storia, red. M. Wrześniak, Warszawa 2011, s. 133–151.
- Partyka M., Pulsowanie pamięci w oświeconym dzienniku podróży do Włoch, w: Oświeceniowe zapisywanie pamięci, red. M. Chachaj, A. Timofiejew, Lublin 2019, s. 155–168.
- Roćko A., Polski grand tour „dam modnych”, w: Polski „grand tour” w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 131–150.
- Rok B., Obraz Europy Zachodniej w świetle relacji podróżniczej Teofili z Radziwiłłów Morawskiej z lat 1773–1774, w: Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, red. J. Staszewski, K. Mikulski, J. Dumanowski, Toruń 2002, s. 221–232.
- Rok B., Staropolski obraz świata Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej – polskiej pamiętnikarki XVIII wieku, w: Per mulierem…: kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 175–192.
- Rok B., Wyprawa Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej do Neapolu w 1774 r., w: Klio viae et invia: Opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 521–527.
- Rok B., Życie towarzyskie Teofili z Radziwiłłów Morawskiej w europejskiej podróży w latach 1773–1774, w: Władza i prestiż: magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVII wieku, red. J. Urwanowicz, przy współudziale E. Dubas-Urwanowicz i P. Guzowskiego, Białystok 2003, s. 639–649.
- Sołtysik S., Odkrywanie Europy Zachodniej przez emigrację z czasów schyłkowego okresu konfederacji barskiej – casus Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej, w: Staropolski ogląd świata. Materiały z konferencji, Wrocław 23–24 października 2003, red. B. Rok, F. Wolański, Wrocław 2004, s. 239–248.
- Wrześniak M., Florencja-muzeum. Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników, Kraków 2013.
- Wrześniak M., Kowalczyk M.E., Wstęp, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 7–43.
- Wyrzykowska M., Percepcja barokowych dzieł sztuki w XVIII wieku w świetle „Diariusza podróży zagranicę” Teofili Konstancji z Radziwiłłów Generałowej Ignacowej Morawskiej w latach 1773–1774, „Quart: kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2011, nr 4, s. 21–41.
- Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. 15, Poznań 1893.
Referencje
Źródła drukowane
Dunin-Borkowska R. z Michałowskich, Dziennik podróży do Italii i Szwajcarii z lat 1815–1816, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 57–183.
Dunin-Borkowski S., „Podróż do Włoch w latach 1815 i 1816” Stanisława hr[abiego] na Skrzynnie Dunina-Borkowskiego, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 185–446.
Morawska T.K. z Radziwiłłów, Diariusz podróży 1773–1774, wstęp i oprac. B. Rok, Wrocław 2002.
Pilsztynowa S. z Rusieckich, Proceder podróży i życia mego awantur, wstęp R. Pollak, Kraków 1957.
Platerowa K. z Sosnowskich, Moja podróż do Włoch. Dziennik z lat 1785–1786, wstęp i oprac.M .E. Kowalczyk, przeł. z franc. A. Pikor-Półtorak, Łomianki 2013.
Sapieżyna T., Z pamiętnika konfederatki księżnej Teofili z Jabłonowskich Sapieżyny (1771–3), przypisami opatrzył i wydał W. Konopczyński, Kraków 1914.
Opracowania
Bibliografia Literatury Polskiej „Nowy Korbut”, t. 4: Oświecenie, Warszawa 1966, s. 287–288.
Dodatek do Herbarza polskiego Kaspra Niesieckiego obejmujący dalsze rodowodowe wiadomości [...] A–Z, zebr. i ułożony przez Jana Nep. Bobrowicza, Lipsk 1844, s. 299.
Kowalczyk M.E., Obraz Włoch w polskim piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku, Toruń 2005.
Kowalczyk M.E., Polki w Wenecji w drugiej połowie XVIII wieku. Zapiski z podróży Teofili z Radziwiłłów Morawskiej i Katarzyny z Sosnowskich Platerowej, „Italica Wratislaviensia” 2014, nr 5, s. 317–337. DOI: https://doi.org/10.15804/IW.2014.05.15
Kowalczyk M.E., Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019.
Maślankiewicz K., Wierczyński S., Borkowski Stanisław Jan Nepomucen Kajetan Dunin, herbu Łabędź (1782–1850), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 337–338.
Mucha D., Co widziała Katarzyna? O dziełach sztuki w diariuszu do Italii Katarzyny z Sosnowskich Platerowej (1785–1786), w: Strony autobiografizmu, red. M. Pieczara, R. Słodczyk, A. Witkowska, Warszawa 2012, s. 322–329.
Mucha D., O wspaniałości włoskiej rzeźby i malarstwa. Wyjątek z dziennika podróży do Italii Katarzyny Platerowej, w: Iter Italicum. Sztuka i historia / Arte e storia, red. M. Wrześniak, Warszawa 2011, s. 133–151.
Partyka M., Pulsowanie pamięci w oświeconym dzienniku podróży do Włoch, w: Oświeceniowe zapisywanie pamięci, red. M. Chachaj, A. Timofiejew, Lublin 2019, s. 155–168.
Roćko A., Polski grand tour „dam modnych”, w: Polski „grand tour” w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014, s. 131–150.
Rok B., Obraz Europy Zachodniej w świetle relacji podróżniczej Teofili z Radziwiłłów Morawskiej z lat 1773–1774, w: Między Zachodem a Wschodem: studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, red. J. Staszewski, K. Mikulski, J. Dumanowski, Toruń 2002, s. 221–232.
Rok B., Staropolski obraz świata Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej – polskiej pamiętnikarki XVIII wieku, w: Per mulierem…: kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 175–192.
Rok B., Wyprawa Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej do Neapolu w 1774 r., w: Klio viae et invia: Opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 521–527.
Rok B., Życie towarzyskie Teofili z Radziwiłłów Morawskiej w europejskiej podróży w latach 1773–1774, w: Władza i prestiż: magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVII wieku, red. J. Urwanowicz, przy współudziale E. Dubas-Urwanowicz i P. Guzowskiego, Białystok 2003, s. 639–649.
Sołtysik S., Odkrywanie Europy Zachodniej przez emigrację z czasów schyłkowego okresu konfederacji barskiej – casus Teofili Konstancji z Radziwiłłów Morawskiej, w: Staropolski ogląd świata. Materiały z konferencji, Wrocław 23–24 października 2003, red. B. Rok, F. Wolański, Wrocław 2004, s. 239–248.
Wrześniak M., Florencja-muzeum. Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników, Kraków 2013.
Wrześniak M., Kowalczyk M.E., Wstęp, w: Podróż europejska Rozalii i Stanisława Dunin-Borkowskich, red. M. Wrześniak, M.E. Kowalczyk, Warszawa 2018, s. 7–43.
Wyrzykowska M., Percepcja barokowych dzieł sztuki w XVIII wieku w świetle „Diariusza podróży zagranicę” Teofili Konstancji z Radziwiłłów Generałowej Ignacowej Morawskiej w latach 1773–1774, „Quart: kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego” 2011, nr 4, s. 21–41.
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. 15, Poznań 1893.