Słowa kluczowe
polska literatura XX wieku
autotematyzm
Artur Sandauer
autobiografizm
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia w dużym skrócie historię rozumienia pojęcia ‘autotematyzm’, zaproponowanego w połowie ubiegłego wieku przez Artura Sandauera i znacząco ewoluującego w refleksji badawczej w następnych dziesięcioleciach. Problemy definicyjne z autotematyzmem związane były zarówno z jego płynnością terminologiczną, jak i zakresem występowania tego zjawiska, uzależnionego od wpływu zmieniającej się literatury oraz języków jej opisu. Autorka proponuje ujmować rozwój autotematyzmu jako konsekwencję zwrotu lingwistycznego, sytuując go w centrum modernizmu, którego dominanty uwyraźnia, stając się operatywnym narzędziem interpretacji nowoczesności. Jednocześnie zwraca uwagę na wątek uprzywilejowujący podmiotowość w myśleniu o autotematyzmie oraz ścisłe jego powiązanie z autobiografizmem, widoczne w szczególny sposób po przełomie poststrukturalistycznym.
Bibliografia
Bakuła, Bogusław. Oblicza autotematyzmu (Autorefleksyjne tendencje w polskiej prozie po roku 1956). Poznań: Wydawnictwo WiS, 1991.
Balcerzan, Edward. Przez znaki. Granice autonomii sztuki poetyckiej. Na materiale polskiej poezji współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1972.
Balcerzan, Edward. „Zagadnienie ważności elementów świata przedstawionego”. W Styl i kompozycja, zredagowane przez Jan Trzynadlowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965.
Balcerzan, Edward, i Włodzimierz Bolecki, red. Osoba w literaturze i komunikacji literackiej. Warszawa: Instytut badań literackich, 2000.
Balcerzan, Edward, i Włodzimierz Bolecki, red. , red. „Osoba w nowoczesnej literaturze: ślady obecności”. W Osoba w literaturze i komunikacji literackiej, 16. Warszawa: Instytut badań literackich, 2000.
Bolecki, Włodzimierz. „Modernizm w literaturze polskiej XX w. (rekonesans)”. Teksty Drugie 2002, nr 4 (2002).
Czermińska, Małgorzata. „Autor – podmiot – osoba. Fikcjonalność i niefikcjonalność”. W Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, zredagowane przez Małgorzata Czermińska, Stanisław Gajda, Krzysztof Kłosiński, Anna Legeżyńska, Andrzej Z. Makowiecki, i Ryszard Nycz, I:212. Kraków: Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2005.
Czermińska, Małgorzata, Stanisław Gajda, Krzysztof Kłosiński, Anna Legeżyńska, Andrzej Z. Makowiecki, i Ryszard Nycz, red. Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. T. I. Kraków: Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2005.
Danuta Danek. „Wypowiedzi w dziele o dziele: (w formach narracyjnych)”. Pamiętnik Literacki 59, nr 3 (b.d.).
Głowiński, Michał. „Powieść jako metodologia powieści”. W: W kręgu zagadnień teorii powieści, zredagowane przez Janusz Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
Grądziel-Wójcik, Joanna. Poezja jako teoria poezji: na przykładzie twórczości Witolda Wirpszy. Poznań: Wydawnictwo naukowe UAM, 2001.
Kluba, Agnieszka. Autoteliczność – referencyjność – niewyrażalność. O nowoczesnej poezji polskiej (1918–1939). Wrocław: Wrocław : FnRNP, 2004.
Kwiatkowski, Jerzy, i Zbigniew Żabicki, red. Z problemów literatury polskiej XX wieku. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
Niewiadomski, Andrzej. Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych o refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010.
Podraza-Kwiatkowska, Maria. Młodopolskie harmonie i dysonanse. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
Podraza-Kwiatkowska, Maria. „Symbolika kreacji artystycznej”. W Młodopolskie harmonie i dysonanse. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
Podraza-Kwiatkowska, Maria. „U źródeł dwudziestowiecznego autotematyzmu (ze studiów nad poezją okresu Młodej Polski)”. W Problemy literatury polskiej lat 1890-1939, zredagowane przez Zbigniew Żabicki i Hanna Kirchner, 225–26. II. Wrocław: Ossolineum, 1974.
Sandauer, Artur. Liryka i logika: wybór pism krytycznych. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
Sławiński, Janusz, red. W kręgu zagadnień teorii powieści. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
Szary-Matywiecka, Ewa. „Autotematyzm”. W Słownik literatury polskiej XX wieku, 60. Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich, 1992.
Szary-Matywiecka, Ewa. Książka – powieść – autotematyzm (od „Pałuby” do „Jedynego wyjścia”). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
Trzynadlowski, Jan, red. Styl i kompozycja. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965.
Werner, Andrzej. „Człowiek, literatura i konwencje”. W Z problemów literatury polskiej XX wieku, zredagowane przez Jerzy Kwiatkowski i Zbigniew Żabicki, T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1965.
Wirpsza, Witold. „Dzieje rymopisa czasu swego”. Kultura, nr 7/8 (1981): 172.
Wyka, Kazimierz. Modernizm polski. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
Wyka, Kazimierz. „Wstęp do «Pałuby»”. W Modernizm polski, II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968.
Żabicki, Zbigniew, i Hanna Kirchner, red. Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. II. Wrocław: Ossolineum, 1974.
Żółkiewski, Stefan. „Powieść polska w 1961 roku”. W Przepowiednie i wspomnienia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
Żółkiewski, Stefan. Przepowiednie i wspomnienia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963
Licencja
Za prawa cytowania fragmentów innych publikacji (tekstów, tabel, rycin oraz ilustracji) odpowiedzialni są autorzy artykułu.