Abstrakt
Human life is abundant in events which have impact on people’s life paths, which in turn influence their behavioural patterns shaping them to deviate from the accepted standards. Certainly, the experience of disability is an event which superimposes numerous and wide-ranging biopsychosocial consequences for those affected by it. It is a difficult situation that limits one’s potential to satisfy one’s needs and to meet the expectations of the public. Young people, who desperately look for ways to cope with such a situation, often resort to risky behaviours (e.g.
smoking, drinking alcohol, early sexual initiation, aggression) and frequently find themselves in dire straits. However, experience demonstrates that such measures not only fail to solve problems, but intensify them, often leading to social maladjustment, which then may end up in social exclusion. Therefore, risky behaviour, particularly in adolescents with disabilities, appears to be a serious problem that
requires diagnosis and intervention. The aim of this discussion is to demonstrate risky behaviour in young people with disabilities and to look at it through the prism of their conditioning rooted in their attempts (usually unsuccessful) to cope with a difficult life situation maimed by disability.
Bibliografia
CZERKAWSKI A., Czas wolny gimnazjalistów a zachowania ryzykowne, [w:] Wybrane zagadnienia patologii społecznej implikacje empiryczne, red. A. Czerkawski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2008.
DYKCIK W., Tendencje rozwoju pedagogiki specjalnej. Osiągnięcia naukowe i praktyka (z perspektywy 50-lecia pracy pedagogicznej z osobami niepełnosprawnością), Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Poznań 2010.
FRĄCZEK A, STĘPIEŃ E., Zachowania związane ze zdrowiem wśród dorastających a promocja zdrowia, [w:] Promocja zdrowia. Psychologiczne podstawy wdrożeń, red. Z. Ratajczak, I. Heszen-Niejodek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1997.
ILNICKA R., Rola profilaktyki w eliminowaniu ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży w okresie dorastania, „Opieka – Wychowanie – Terapia” 2003, nr 3.
JAGIEŁA J., Socjoterapia w szkole. Krótki poradnik psychologiczny, Rubikon, Kraków 2007.
KOWALCZEWSKA-GRABOWSKA A., GÓRSKA M., KOT-RADOJEWSKA A., Niedostosowanie społeczne w percepcji i doświadczeniach uczniów i nauczycieli różnych typów szkół. Analiza porównawcza, Wyższa Szkoła Biznesu, Dąbrowa Górnicza 2009.
LIPIŃSKA-LOKŚ J., Zmiany stosunków między dziećmi pełnosprawnymi i dziećmi z niepełnosprawnością w klasach integracyjnych, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2011.
LIPIŃSKA-LOKŚ J., Człowiek wobec utraty zdrowia i sprawności, [w:] Zdrowie w kulturze i życiu codziennym, red. P. Godlewski, D. Kalinowski, PWSZ w Koszalinie, Koszalin 2013.
MACIARZ A., Dziecko długotrwale chore. Poradnik opiekuńczo-wychowawczy, Wydawnictwo „Verbum”, Zielona Góra 1996.
NOWICKA A., Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w szkole podstawowej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
OSTASZEWSKI K., RUSTECKA-KRAWCZYK A., WÓJCIEK M., Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami warszawskich gimnazjalistów, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Warszawa 2008.
PASZKIEWICZ A., Wychowanie resocjalizujące w środowisku otwartym – zarys teorii, Trans Humana, Białystok 2006.
Profilaktyka w środowisku lokalnym, red. G. Świątkiewicz, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2002.
SZCZUREK-BORUTA A., Zachowanie, zachowywanie się, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII (V–Ż), red. T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008.
SZYMAŃSKA J., ZAMECKA J., Przegląd koncepcji i poglądów na temat profilaktyki, w: Profilaktyka w środowisku lokalnym, red. G. Świątkiewicz, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania narkomanii, Warszawa 2002.
WOYNAROWSKA B., Edukacja zdrowotna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.