Abstrakt
Kornelia Czerwińska, Izabella Kucharczyk, Senior citizens losing vision as a challenge to contemporary special education. Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, no. 25, Poznań 2019. Pp. 333-351. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2019.25.14
Acquiring blindness or low vision at the senior age usually results in decreased quality of life due to a decrease in functional performance in the areas of activities of everyday activities, spatial orientation and mobility, physical activity, spending free time and obtaining information. Loss of vision also implies serious emotional consequences, which in the absence of professional therapeutic help and social support can lead to mental health disorders. Research analyses indicate that the level of satisfying rehabilitation needs of seniors who are losing vision is relatively low, and the specificity of their functioning resulting from the coexistence of various health problems is rarely included in support programs. The aim of the article is to indicate areas that have been so far neglected in the rehabilitation of elderly people who have acquired visual impairment and to formulate proposals aimed at increasing the availability and quality of therapeutic services for this social group.
Bibliografia
Alma M.A., Van Der Mei S.F., Melis-Dankers B.J.M., Van Tilburg T.G., Groothoff J.W., Suurmeijer T.P.B.M., Participation of the elderly after vision loss, “Disability & Rehabilitation” 2011, no. 33(1), p. 63-72, DOI: 10.3109/09638288.2010.488711.
Bégin C., Boudreault V., Sergerie D., La prévention des chutes dans un continuum de services pour les aînés vivant à domicile. Guide d’implantation – IMP – 2e édition, Institut National de Santé Publique du Québec, Québec 2009.
Błachnio A., Potencjał osób w starości. Poczucie jakości życia w procesie starzenia się, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2019.
Court H., McLean G., Guthrie B., Mercer S.W., Smith D.J., Visual impairment is associated with physical and mental comorbidities in older adults: a cross-sectional study, “BMC Medicine” 2014, no. 12(181), DOI: 10.1186/s12916-014-0181-7.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza„Impuls”, Cracow 2015.
Chrzanowska I., Starość z niepełnosprawnością, [in:] „Człowiek i jego rodzina wobec utraty zdrowia i sprawności”, ed. A. Nowicka, J. Bąbka, Copper Belt Technical College in Lubin, Lubin 2010, p. 91-111.
Czerwińska K., Kucharczyk, I., Nabycie niepełnosprawności wzroku w późnej dorosłości a jakość życia, „Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej” 2019, no. 34, p. 131-145.
Dryżałowska G., Kuleta-Hulboj M., Naumiuk A., Skura M., Steinhagen A.M., Inkluzja w perspektywie pedagogiki specjalnej i pedagogiki społecznej. Pytania, konteksty, dyskusje, Wydawnictwo UW, Warsaw 2018.
Dycht M., Rehabilitacja optyczna osób starszych, [in:] „Niepełnosprawność w okresie późnej dorosłości”, ed. M. Kilian, E. Śmiechowska-Petrovskij, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Cracow 2018, p. 223-255.
Hairi N.N., Bulgiba A., Peramalah D., Mudla I., Do older people with visual impairment and living alone in a rural developing country report greater difficulty in managing stairs?, “Preventive Medicine” 2013, no. 56, p. 8–11.
Horowitz A., Leonard R., Reinhardt J.P., Measuring psychosocial and functional outcomes of a group model of vision rehabilitation services for older adults, “Journal of Visual Impairment & Blindness” 2000, no. 94(5), p. 328-337.
Houde S.C. ed., Vision Loss in Older Adults. Nursing Assessment and Care Management, Springer Publishing Company, New York 2007.
Informacja o sytuacji osób starszych na podstawie badań Głównego Urzędu Statystycznego, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-na-podstawie-badan-glownego-urzedu-statystycznego,1,2.html [2 April 2019].
Kilian M., Następstwa utraty wzroku w starszym wieku, „Człowiek – Niepełnosprawność– Społeczeństwo” 2010, no. 2(12), p. 89-103.
Kilian M., Rehabilitacja w zakresie poruszania się i wykonywania codziennych czynności wobec potrzeb osób w starszym wieku z niepełnosprawnością wzrokową, „Człowiek –Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2009, no. 2(10), p. 21-31.
Kościńska E., Starzenie się człowieka – zagadnienia ogólne, [in:] „Wybrane formy opieki i pomocy dla seniorów”, ed. E. Kościńska, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2013, p. 11-33.
Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Cracow 2010.
Kuczyńska-Kwapisz J., Kilian, M., Rola grup wsparcia w podnoszeniu jakości życia niewidomych i słabo widzących osób w starszym wieku, [in:] „Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społeczne”, ed. Z. Palak, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004, p. 101-107.
Kuczyńska-Kwapisz J., Śmiechowska-Petrovskij E., Orientacja przestrzenna i poruszanie się osób z niepełnosprawnością narządu wzroku. Współczesne techniki, narzędzia i strategie nauczania, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warsaw 2017.
Lewicka A., Niezależność osób niewidomych, czyli rzeczywistość – oczekiwania – utrudnienia, [in:] „Jakość życia a niepełnosprawność. Konteksty psychopedagogiczne”, ed. Z. Palak, A. Lewicka, A. Bujnowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006, p. 365-368.
Lord S.R., Smith S.T., Menant J.C., Vision and falls in older people: risk factors and intervention strategies, “Clinics in Geriatric Medicine” 2010, no. 26(4), p. 569-581.
Mandrzejewska-Smól I., Aktywność edukacyjna i zawodowa osób w wieku emerytalnym w perspektywie pomyślnego starzenia się. Diagnoza wybranych problemów, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2018.
Odom J.V., Odom C.V., Leys M.J., Does improving vision reduce the risk of falls? A review, “Insight: Research and Practice in Visual Impairment & Blindness” 2011, no. 4(2), p. 92-99.
Pan C-W., Liu H., Sun H-P., Xu Y., Increased Difficulties in Managing Stairs in Visually Impaired Older Adults: A Community-Based Survey, “PLoS ONE” 2015, no. 10(11), DOI:10.1371/journal.pone.0142516.
Percival J., Meeting the needs of older people with visual impairment: Social care or social exclusion? Thomas Pocklington Trust, London 2003.
Rakowska A., Transformacja pedagogiki specjalnej – próba interpretacji niektórych aspektów ewolucji, [in:] „Uwarunkowania i kierunki rozwoju pedagogiki specjalnej”,ed. B. Antoszewska, Cz. Kosakowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, p. 7-14.
Rosochacka-Gmitrzak M., Wsparcie opiekunów nieformalnych – w stronę równowagi społecznych oczekiwań i opiekuńczych możliwości rodzin, [in:] „Publiczna troska, prywatna opieka. Społeczności lokalne wobec osób starszych”, ed. M. Racław, Fundacja Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2011, p. 137-154.
Ryan K.M., Rehabilitation Services for Older People With Visual Impairments, “RE:view” 2002, no. 34(1), p. 31-48.
Rynkowska D., Rola opiekunów w procesie wsparcia podopiecznych w świetle działalności opiekuńczej Polskiego Czerwonego Krzyża, Wydawnictwo URz, Rzeszów 2019.
Sinclair A., Ryan B., Hill D., Sight loss in older people. The essential guide for general practice, The Royal National Institute of Blind People, London 2014.
Steuden S., Poradnictwo psychologiczne dla osób w okresie późnej dorosłości, [in „Poradnictwo psychologiczne”, ed. Cz. Czabała, S. Kluczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2015, p. 158-187.
Stevens-Ratchford R., Krause A., Visually Impaired Older Adults and Home-Based Leisure Activities: The Effects of Person-Environment Congruence, “Journal of Visual Impairment & Blindness” 2004, no. 98(1), p. 14-27.
Tielsch J.M., Javitt J.C., Coleman A., Katz J., Sommer A., The Prevalence of Blindness and Visual Impairment among Nursing Home Residents in Baltimore, “The New England Journal of Medicine” 1995, no. 332(18), 1205-1209.
Wahl H., Heyl V., Psychosocial adaptation to age-related vision loss: A six-year perspective, “Journal of Visual Impairment & Blindness” 2001, no. 95, p. 739-748.
Wieczorek A., Starość i starzenie się z punktu widzenia współczesnego doradcy – geragoga,[in:] „Wielowymiarowość poradnictwa w życiu człowieka”, ed. D. Kukla, Difin, Warszawa 2011, p. 401-431.
Woźniak Z., Programy i strategie polityki społecznej dla grup ryzyka. Przesłanki, cele, narzędzia, praca socjalna, Difin, Warsaw 2019.