Słowa kluczowe
integrative education
inclusive education
disability
Jak cytować
Abstrakt
The paper analyses changes in the educational approach towards the disabled illustrated with an example of integrative and inclusive education as well as shows differences and similarities between them. The analysis is completed with a picture of versions of non-segregation education resulting from various educational discourses. Due to a social aspect of the activities comprised by integrative and exclusive teaching the analysed forms of education were treated as a kind of intervention into the process of socialization. The aim of such an intervention is to develop activity competence with pupils and to prepare young generation for accepting people’s differences, mutual coexistence, dialogue and cooperation. The author tries to stress, that the analysed forms of the non-segregation education should in practice be treated as complementary and not as exclusive. Implementation of the concepts of inclusive education, as a direction of the postulated changes in education, which is a result of the Convention on the Rights of People with Disabilities, requires changes in all directions. They refer to, among other things: legal regulations ensuring implementation of standards related to organization and offering classes promoting development of pupils with disabilities, changes in the training system of teachers and preparing them for work with pupils with individual educational and developmental needs.
Bibliografia
Ainscow M., Booth T., Dyson A. i in., Improving schools: Developing Inclusion, Routledge, London 2006.
Bąbka J., Edukacja integracyjna dzieci pełnosprawnych i niepełnosprawnych – założenia i rzeczywistość, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001.
Bąbka J., Podgruszewska M., Realizacja polityki oświatowej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w perspektywie lokalnej – na przykładzie małego miasta (niepublikowany maszynopis).
Ball S.J., Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1992.
Booth T., Ainscow M., Index for Inclusion. Developing learning and participation in schools, revised edition, CSIE, Bristol 2002.
Bronfenbrenner U., The Ecology of Human Development, Harvard University Press, Cambridge 1979.
Bruner J., Kultura edukacji, Universitas, Kraków 2006.
Brzezińska A., Model edukacji dla obywatelskiej współpracy: interwencja edukacyjna wspomagająca społeczność lokalną, [w:] Podmiotowość społeczności lokalnych. Praktyczne programy wspomagania rozwoju, red. R. Cichocki, Media-G.T., Poznań 1996.
Brzezińska A.I., Pomoc dzieciom z grup ryzyka, „Remedium” 12.
Brzezińska A.I., Psychologia wychowania, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, t. 3, red. J. Strelau, GWP, Gdańsk 2000.
Chrzanowska I., Funkcjonowanie dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkole podstawowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
Chrzanowska I., Problem edukacji dzieci i młodzieŜy z niepełnosprawnością. Regionalna specyfika czy ogólnopolska tendencja, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
Deklaracja madrycka uchwalona podczas Europejskiego Kongresu na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, Madryt 20–24 marca 2002.
Deklaracja z Salamanki oraz Wytyczne dla działania w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych przyjęte przez Światową Konferencję dotyczącą Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych: Dostęp i Jakość, UNESCO, Salamanka, Hiszpania, 7–10 czerwca 1994.
Dykcik W., Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauki, [w:] Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2001.
Firkowska-Mankiewicz A., Edukacja włączająca- wyzwaniem dla polskiej szkoły, „Szkoła Specjalna” 2004, 1.
Firkowska-Mankiewicz A., Edukacja – narzędziem przeciw wykluczeniu społecznemu osób z niepełnosprawnością, [w:] Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych, red. L. Frąckiewicz, Warszawa 2008.
Gajdzica Z., Kategorie sukcesów w opiniach nauczycieli klas integracyjnych jak przyczynek do poszukiwania koncepcji edukacji integracyjnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Giroux H.A., Wobec wyzwań toŜsamości i róŜnicy (Poza dyskurs edukacji wielokulturowej), [w:] Edukacja wobec zmiany społecznej, red. J. Brzeziński, L. Witkowski, Wydawnictwo Edytor, Poznań – Toruń 1994.
Giroux A.H., Witkowski L., Edukacja i sfera publiczna, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Gnitecki J., Zarys pedagogiki ogólnej, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny, Gorzów Wielkopolski 1999.
Gołębniak D., Szkoła wspomagająca rozwój, [w:] Pedagogika, t. 2, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, PWN, Warszawa 2003.
Hejnicka-Bezwińska T., Paradygmat humanistyczny w pedagogice a pedagogika humanistyczna, [w:] Edukacja, moralność, sfera publiczna. Materiały z VI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego PTP, red. J. Rutkowiak, D. Kubinowski, M. Nowak, Oficyna Wydawnicza „Verba”, Lublin 2007.
Hurrelmann K., Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1994.
Ianes D., Die besondere Normalität. Inklusion von SchülerInnen mit Behinderung, Ernst Reinhardt, Monachium 2009.
Joyce B., Calhun E., Hopkins D., Przykłady modeli uczenia się i nauczania, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
Klus-Stańska D., Dyskursy pedagogiki wczesnoszkolnej, [w:] Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, red. D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2012.
Kohlerg L., Mayer R., Rozwój jako cel wychowania, [w:] Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński, L. Witkowski, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 1993.
Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych ratyfikowana przez Polskę 6 września 2012 r.
Kowalik S., Pomiędzy dyskryminacją a integracją osób niepełnosprawnych, [w:] Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja, t. 3, red. B. Kaja, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001.
Kozielecki J., Psychologiczne koncepcje człowieka, Wydawnictwo Akademickie „śak” Warszawa 2000.
Krause A., Człowiek niepełnosprawny wobec przeobraŜeń społecznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1992.
Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Krause A., śyta A., NosaŜewska S., Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2010.
Maciarz A., Integracja społeczna dzieci niepełnosprawnych, WSiP, Warszawa 1987.
Meighan R., Socjologia edukacji, przeł. E. Kiszkurno-Koziej, Z. Knusten, P. Kwieciński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1993.
Ostrowska A., Sikorska J., Syndrom niepełnosprawności w Polsce. Bariery integracji, IFiS PAN, Warszawa 1996.
Rorty R., Filozofia a nadzieja na lepsze społeczeństwo, przeł. J. Grygieńć, S. Tokariew, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Rubacha K., Budowanie teorii pedagogicznych, [w:] Pedagogika, t. 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, PWN, Warszawa 2003.
Rutkowiak J., Wielość paradygmatów dydaktyki a wspólny mianownik realności Ŝycia. Ku pytaniom o przekłady międzyparadygmatyczne, [w:] Paradygmaty współczesnej dydaktyki, red. L. Hurło, D. Kluś-Stańska, M. Łojko, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
Sadowska S., Jakość Ŝycia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006.
Śliwerski B., Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia, klasyfikacje, badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1998.
Sowińska H., Dynamika przemian klasowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1988.
Speck O., Inkluzja edukacyjna a pedagogika lecznicza, Harmonia, Gdańsk 2013.
Szkudlarek T. Pedagogika krytyczna, [w:] Pedagogika, t. 1, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Szumski G., Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2010.
Szumski G., Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych, PWN, Warszawa 2004.
Thomas G., Inclusive school for an inclusive society, „British Journal of Special Education” 1997, 24.
Wiliński P., Interwencja edukacyjna wspomagająca społeczność lokalną: założenia i uzasadniania, [w:] Podmiotowość społeczności lokalnych. Praktyczne programy wspomagania rozwoju, red. R. Cichocki, Media-G.T., Poznań 1996.
Wiszejko-Wierzbick D., Specjalne potrzeby ucznia czy szkoły? Przewodnik po edukacji włączającej pomocą w rozwijaniu kształcenia i uczestnictwa w Ŝyciu szkoły, „Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania” 2012, 4.
Wocken H., Sind Förderzentren der richtige Weg zur Integration?, „Sonderschule” 1995, 2.
Zamkowska A., Wsparcie edukacyjne uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim w róŜnych formach kształcenia na I etapie edukacji, Wydawnictwo Politechniki Radomskiej, Rzeszów 2009.
Rozporządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej
Rozporządzenie MEN z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624).
Rozporządzenie MEN z dnia 7 maja 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogiczne w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r., poz. 532).
Rozporządzenie MEN z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŜy niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagroŜonych niedostosowaniem (Dz.U. z 2015 r., poz. 1113).
Netografia
Ministero dell’Istruzione, dell’Università e della Ricerca Dipartimento per l’istruzione Direzione Generale per il personale scolastico Decreto n. 7 Il Direttore Generale http://www.integrazionescolastica.it [30.06.2015].