Kultura Lean Management w polskich szkołach wyższych (wyniki badań pilotażowych)
PDF

Słowa kluczowe

kultura organizacyjna
kultura Lean Management
uniwersytet
ocena kultury Lean

Jak cytować

Maciąg, J. (2018). Kultura Lean Management w polskich szkołach wyższych (wyniki badań pilotażowych). Nauka I Szkolnictwo Wyższe, (1(51), 69–95. https://doi.org/10.14746/nisw.2018.1.3

Abstrakt

Brak powiązania wdrażania Lean Management ze zmianą kultury organizacyjnej obniża trwałość efektów restrukturyzacji oraz nie przyczynia się do doskonalenia procesów w szkole wyższej w długiej perspektywie. W artykule przestawiono wyniki badań, których celem była identyfikacja cech kultury organizacyjnej szkół wyższych w kontekście wdrażania koncepcji LM oraz określenie zakresu niezbędnych zmian. W badaniach zastosowano metody analizy literatury przedmiotu, badań ankietowych (przeprowadzonych w szkołach wyższych z wykorzystaniem wymiarów Kultury Lean opisanych w książce The Toyota Way Likerta), wywiadów z pracownikami oraz doświadczenia własne autorki. Wyniki badań ankietowych potwierdzają postawioną hipotezę, że kultura organizacyjna badanych szkół stanowi barierę we wdrażaniu Lean Management. W wyniku przeprowadzonej analizy regresji można stwierdzić, że zmiennymi, które w istotny sposób różnicują wyniki ankiety są: rodzaj szkoły, funkcja oraz staż pracy. Wywiady wskazują, że zmiana techniczno-organizacyjna przebiega równolegle i jest zintegrowana ze zmianą społeczną, tylko wtedy kiedy projekty są wdrażane z przyjęciem podejścia oddolnego. Wyniki badania jednoznacznie wskazują, że zastosowanie paradygmatu funkcjonalistycznego w badaniu kultury organizacyjnej uczelni jest niewystarczające, gdyż nie pozwala, dostrzec w pełni innych składników i obszarów Kultury Lean. Dlatego postuluje się rozszerzenie perspektywy badawczej o podejście humanistyczne oparte na paradygmacie interpretatywnym.
https://doi.org/10.14746/nisw.2018.1.3
PDF

Bibliografia

Alvesson, M. (2009). At home ethnography: struggling with closeness and closure. W: S. Ybema, D. Yanow, H. Wels i F.H. Kamsteeg (red.), Organizational Ethnography: Studying the Complexity of Everyday Life (156-217). London: Sage.

Alvesson, M. (2013), The Triumph of Emptiness: Consumption, Higher Education and Work Organization. Oxford: Oxford University Press.

Antonowicz, D. (2015). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją: Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Balzer, K. (2010). Lean Higher Education. New York: CRP Press.

Bednarek, M. (2007). Doskonalenie systemów zarządzania: Nowa droga do przedsiębiorstwa Lean. Warszawa: Difin.

Burell, G., Morgan, G. (2005). Sociological Paradigms and Organisational Analysis: Elements of the Sociology of Corporate Life. Burlington: Ashgate Publishing.

Czarniawska, B. (2010). Trochę inna teoria organizacji: Organizowanie jako konstrukcja sieci działań. Warszawa: Poltext.

Czerska, J. (2009). Doskonalenie strumienia wartości. Warszawa: Difin.

Emiliani, B. (2005). Your Turn: Getting Lean. BizEd, maj/czerwiec.

Emiliani B. (2015). Lean University: A Guide to Renewal and Prosperity. Wethersfield, Conn.: The CLBM, LLC.

Francis, D.E., Krehbiel, T.C. i Balzer, W.K. (2017). Lean Applications in Higher Education. https://the-lmj.com/2017/03/lean-applications-in-higher-education-part-one [10.04.2018].

Hamrol, A. (2015). Strategie i praktyki sprawnego działania: Lean, Six Sigma i inne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hatch, M. (2002). Teoria organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hofstede, G., Hofstede, G.J. i Minkov, M. (2011). Kultury i organizacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

McNay, I. (2006). Values, Principles and Integrity: Academic and Professional Standards in Higher Education. https://www.oecd.org/site/imhe2006bis/37245044.pdf [10.04.2018].

Jakubik, M., Kagan, R., Hanusyk, K. i Koch, T. (2012). Motywowanie pracowników w środowisku Lean. W: Ciągłe doskonalenie w oparciu o zasady Lean Manufacturing. Wrocław: Wyd. Lean Enterprise Institute Polska.

Jabłecka, J. (2000). Misja organizacji a misja uniwersytetu. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 16(2): 7–25.

Kostera, M. (2003). Antropologia organizacji: Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kwiek, M. (2015). Uniwersytet w dobie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kwiek, M. (2011). Filozofia – demokracja – uniwersytet: Wyzwania epoki globalizacji. W: P.W. Juchacz, K. Kozłowski i A. Cooper (red.), Filozofia a demokracja, t III. Poznań: Wydawnictwo Naukowe IFUAM.

Leja, K. (2013). Zarządzanie uczelnią: Koncepcje i współczesne wyzwania. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business.

Lenartowicz, M. (2016). Natura oporu: Uniwersytet jako samowytwarzający się system społeczny. Poznań: CSPP UAM.

Liker, J.K. i Morgan, J.M. (2006). The Toyota Way in Services: The Case of Lean Product Development. Academy Management Perspective. 20(2): 5–20.

Liker, J.K. (2005). Droga Toyoty: 14 zasad zarządzania wiodącej firmy produkcyjnej świata. Warszawa: MT Biznes.

Maciąg, J. (2011). Ocena systemu zapewnienia jakości kształcenia w szkole wyższej. Katowice: Wydawnictwo AWF w Katowicach.

Maciąg, J. (2016a). Zastosowanie podejścia procesowego w zarządzaniu publicznymi szkołami wyższymi – wyzwania teorii i praktyki. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 47(1): 163–180.

Maciąg, J. (2016b). Uwarunkowania wdrożenia koncepcji Lean Service w polskich szkołach wyższych. Zarządzanie publiczne. 33(1): 51–64.

Mann, D. (2014). Tworzenie kultury Lean. Wrocław: ProdPublishing.

Lacatus, M.L. (2013). Organizational culture in contemporary university. Procedia – Social and Behavioral Sciences. 76: 421–425.

Geppert, M. i Hollinshead, G. (2017). Signs of dystopia and demoralization in global academia: Reflections on the precarious and destructive effects of the colonization of the Lebenswelt.

Critical Perspectives on International Business. 13(2): 136–150.

Beytekın, O.F., Yalçinkava, M., Doğan, M. i Karakoç, N. (2010). The Organizational Culture at The University. The International Journal of Educational Researchers 2(1): 1–13.

Parkes, A. (2017). Kulturowe uwarunkowania Lean Management. Warszawa: Difin.

Radnor, Z., Walley, P., Stephens A. i Bucci, G. (2006). Evaluation of the Lean Approach to Business Management and Its Use in the Public Sector. Scottish Executive Social Research: Crown Copyright.

Radnor, Z. i Bucci, G. (2011). Analysis of Lean Implementation in UK Business Schools and Universities. Raport przygotowany dla Association for Business Schools, https://www.york.ac.uk/admin/po/processreview/ABS%20Final%20Report%20final.pdf [10.04.2018].

Robinson M. i Yorkstone, S. (2014). Becoming a Lean University: The case of the University of St. Andrews. Leadership and Government in Higher Education. 1: 41–72.

Santana, S., Moreira, C., Roberto, T. i Azambuja, F. (2010). Fighting for excellence: the case of the Federal University of Pelotas. Higher Education. 60(3): 321–341.

Shah, R. i Ward, P.T. (2007). Defining and developing measures of lean production. Journal of Operational Research. 25(4): 785–805.

Smircich, L. (1983). Concepts of Culture and Organizational Analysis. Administrative Science Quarterly. 28(3): 339–358.

Sułkowski, Ł. (2012). Kulturowe procesy zarządzania. Warszawa: Difin.

Sułkowski, Ł. (2016). Kultura akademicka. Koniec utopii? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sułkowski, Ł. (2017). Fuzje uczelni: Czy w szaleństwie jest metoda? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Walentynowicz, P. (2013). Uwarunkowania skuteczności wdrażania Lean Management w przedsiębiorstwach produkcyjnych w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Wolniak, R. (2012). Wymiary kulturowe polskich organizacji z doskonalenie zarządzania jakością. Warszawa: CeDeWu.pl.

Woźnicki, J. (2000). Dylematy modelowe w kształtowaniu systemu szkolnictwa wyższego u progu XXI wieku. Nauka. 4.

Yorkstone, S. (2016). Lean Universities. W: T. Netland i D. Powell (red.), The Routledge Companion to Lean Management. Abingdon: Routledge.