Słowa kluczowe
Bourdieu
Wallerstein
centrum
peryferia
produkcja wiedzy
Jak cytować
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi jeden z głosów w dyskusji nad półperyferyjnym charakterem systemów produkcji naukowej, dla której pretekstem była publikacja książki Gra peryferyjna Tomasza Warczoka i Tomasza Zaryckiego. Autorzy skupiają się w nim na metodologicznych wyzwaniach stojących przed analizą charakteru systemów nauki z perspektywy globalnego podziału pracy. Jako możliwe rozwiązanie dotychczasowych trudności wskazują na konieczność symetrycznej syntezy propozycji teoretycznych Pierre’a Bourdieu i Immanuela Wallersteina. Z jednej strony pozwoli to uniknąć sprowadzenia zjawisk w polu nauki wyłącznie do poziomu ekonomicznego, z drugiej zaś da szansę przemyśleć zależność, w jakiej pozostają do siebie nauka i gospodarka. Dopiero tak skonstruowana rama teoretyczna daje możliwość uchwycenia mechanizmów wytwarzania hierarchizujących podziałów w globalnej nauce takich jak ten na centrum i peryferia.
Bibliografia
Antonowicz, D. (2015). Między siłą globalnych procesów a lokalną tradycją: Polskie szkolnictwo wyższe w dobie przemian. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Antonowicz, D., Brdulak, J., Hulicka, M., Jędrzejewski, T., Kowalski, R., Kulczycki, E., Szadkowski, K., Szot, A., Wolszczak-Derlacz, J. i Kwiek, M. (2016). Reformować? Nie reformować? Szerszy kontekst zmian w szkolnictwie wyższym. Nauka. 4: 7–33.
Alatas, S.F. (2003). Academic dependency and the Global Division of Labour in the Social Sciences. Current Sociology. 51(6): 599–613.
Altbach, P.G. (2003). Centers and Peripheries in the Academic Profession: The Special Challenges of Developing Countries. W: P.G. Altbach, The Decline of the Guru: The Academic Profession in the Third World (1–21). New York: Basingstoke.
Connell, R., Pearse, R., Collyer, F., Maia, J. i Morrell, R. (2017). Negotiating with the North: How Southern-tier intellectual workers deal with the global economy of knowledge. The Sociological Review. 66(1): 41–57.
Dale, R. (2005). Globalisation, knowledge economy and comparative education. Comparative education. 41(2): 117–149.
Foucault, M. (2006). Słowa i rzeczy: Archeologia nauk humanistycznych, przeł. T. Komendant i A. Tatarkiewicz. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria
Kulczycki, E. (2017). Assessing Publications through a Bibliometric Indicator: The Case of Comprehensive Evaluation of Scientific Units in Poland. Research Evaluation. 26(1): 41–52.
Kwiek, M. (2012). Changing higher education policies: From the deinstitutionalization to the reinstitutionalization of the research mission in Polish universities. Science and Public Policy. 39(5): 641–654.
Kwiek, M. (2018). Ustawa 2.0 a mierzalność i porównywalność osiągnięć naukowych. Nauka. 1: 65–86.
Kwiek, M. i Szadkowski, K. (2018). Higher Education Systems and Institutions, Poland. W: P. Teixeira i in. (red.), Encyclopedia of International Higher Education Systems and Institutions. Dodrecht: Springer.
Merton, R.K. (1968). The Matthew effect in science. Science. 159(3810): 56–63.
Marginson, S. (2008). Global Field and Global Imagining: Bourdieu and Worldwide Higher Education. British Journal of Sociology of Education. 29(3): 303–315.
Marginson, S. (2015). O niemożliwości zaistnienia kapitalistycznych rynków w szkolnictwie wyższym, przeł. K. Szadkowski. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 45(1): 11–37.
Marginson, S. (2016). Higher Education and the Common Good. Melbourne University Press: Melbourne.
Marginson, S. (2018). The New Geo-Politics of Higher Education. Centre for Global Higher Education Working Paper no. 34.
Marginson, S. i Ordorika, I. (2011). „El central volume de la fuerza” : Global Hegemony in Higher Education and Resaerch. W: D. Rhoten i C. Calhoun (red.), Knowledge Matters: The Public Mission of the Research University (67–129). New York: Columbia University Press.
Münch, R. (2014). Academic Capitalism: Universities in the Global Struggle for Excellence. New York–London: Routledge.
Medina, L.R. (2014). Centers and Peripheries in Knowledge Production. New York–London: Routledge.
Naidoo, R. (2004). Fields and Institutional Strategy: Bourdieu on the Relationship Between Higher Education, Inequality and Society. British Journal of Sociology of Education. 25(4): 457–471.
National Science Board, NSB. (2018). Science and Engineering Indicators 2018. https://www.nsf.gov/statistics/2018/nsb20181/assets/nsb20181.pdf [10.04.2018].
Petrovici, N. (2015). Framing Criticism and Knowledge Production in Semi-peripheries. Intersections: East European Journal of Society and Politics. 2(1): 80–102.
Salmi, J. (2009). The challenge of establishing world-class universities. World Bank Publications.
Schofer, E. i Meyer, J.W. (2005). The worldwide expansion of higher education in the twentieth century. American Sociological Review. 70(6), 898–920.
Szadkowski, K. (2015). Uniwersytet jako dobro wspólne: Podstawy krytycznych badań nad szkolnictwem wyższym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szadkowski, K. (2016). Socially Necessary Impact/Time: Notes on The Acceleration of Academic Labor, Metrics and The Transnational Association of Capitals. Teorie Vědy/Theory of Science. 38(1): 53–85.
Szadkowski, K. i Krzeski, J. (2015). Czym są marksistowskie badania szkolnictwa wyższego? Praktyka Teoretyczna 18(4): 8–17.
Warczok T. i Zarycki T. (2014a). (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: Strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach pół-peryferyjnych. Stan Rzeczy. 6: 129–158.
Warczok T. i Zarycki T. (2014b). Bourdieu recontextualized: Redefinitions of western critical thought in the periphery. Current Sociology. 62(3): 334–351.
Warczok, T. i Zarycki, T. (2016). Gra peryferyjna: Polska politologia w globalnym polu nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Warczok, T. i Zarycki, T. (2018). Polskie nauki polityczne w perspektywie globalnej: paradoksy ewoluującej peryferyjności. Nauka i Szkolnictwo Wyższe. 1(51): 143-161.