Słowa kluczowe
muzyka
dialog
intermedialność
intertekstualność
Jak cytować
Abstrakt
The paper is concerned with reception strategies where interdisciplinary competencies are connected to musical expectations towards a text, which – i.a. because of metatextual suggestions – needs a musical explanation – “musical supplement”. The objective of the article is the musical and literary dialog, which belongs to intermediality (definition by W. Wolf), and intertextuality in the large sense as well. Although the penetration of musical and literary correspondence does not threaten “scientist hysteria”, it also does not promise fruitful strategies and satisfactory conclusions. The paper includes terminological proposals which are an attempt at universal, semiotic transposition into musical and literary borderland, which in the practice of interpretation has too eclectic, and mostly one-time solutions.Bibliografia
S.J. Schmidt, Literaturoznawstwo jako projekt interdyscyplinarności, przeł. B. Balicki, „Teksty Drugie” 2010, nr 4, s. 156.
A. Seweryn, Poezja „nutami niesiona”. O muzycznej recepcji twórczości Juliusza Słowackiego, Warszawa 2008, s. 67 i s. 88.
C. Dahlhaus, Muzyka jako tekst, [w:] tenże, Idea muzyki absolutnej i inne studia, Kraków 1988, s. 258.
C.S. Brown, Literature and Music. A Developing Field of Study, [w:] Word and Music Studies: Musico- Poetics in Perspective Calvin S. Brown in Memoriam, red. J.-L. Cupers, U. Weisstein, Amsterdam 2000, s. 253-254.
J. Opalski, O sposobach istnienia utworu muzycznego w dziele literackim, [w:] tenże, Chopin i Szymanowski w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1980, s. 7.
W. Wolf, Intermediality Revisited. Reflections on Word and Music Relations in the Context of a General Typology of Intermediality, [w:] Word and Music Studies, Essays in Honor of Steven Paul Scher and on Cultural Identity and the Musical Stage, red. S.M. Lodato, S. Aspden, W. Bernhart, vol. 4, Amsterdam 2002, s. 13-34.
M. Wasilewska-Chmura, Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki. Muzyka jako model i tworzywo w szwedzkiej poezji późnego modernizmu i neoawangardy, Kraków 2011, s. 24.
R. Nycz, Poetyka intertekstualna: tradycje i perspektywy, [w:] Krzysztof Penderecki – muzyka ery intertekstualnej. Studia i interpretacje, red. E. Siemdaj, M. Tomaszewski, Kraków 2005, s. 9.
M. Pfister, Koncepcje intertekstualności, przeł. M. Łukasiewicz, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 4, s. 187.
J. Kristeva, Słowo, dialog, powieść, [w:] Bachtin. Dialog – Język – Literatura, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, Warszawa 1983.
Formalizm rosyjski, oprac. M.P. Markowski, [w:] Teorie literatury XX w., red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2006, s. 120-122.
A. Dziadek, Obraz jako interpretant, [w:] tenże, Obrazy i wiersze, Katowice 2004, s. 109-143.
M. Głowiński, Literackość muzyki – muzyczność literatury, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Kraków 2002, s. 101-121.
M. Głowiński, O intertekstualności, [w:] tenże, Intertekstualność, groteska, parabola. Szkice ogólne i interpretacje. Prace wybrane, t. V, red. R. Nycz, Kraków 2000,
A. Burzyńska, M.P. Markowski, Semiotyka, [w:] ciż, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006, s. 236.
M. Riffaterre, Semiotyka intertekstualna: interpretant, przeł. K. i J. Faliccy, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 1, s. 314.
A. Hejmej, Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002, s. 54-59.
S. McClary. Zob. S. McClary, Rap, minimalizm i struktury czasowe w muzyce końca XX wieku, przeł. M. Mendyk, [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Ch. Cox, D. Warner, Gdańsk 2010, s. 365-375.
T. Peiper, Ryt A. Kulawik, Stylizacja na formę muzyczną, [w:] tenże, Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1997, s. 142-143.
J. Dembińska-Pawelec, „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej XX wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak), Katowice 2010.m nowoczesny, [w:] tenże, Tędy, Warszawa 1930, s. 87.
W. Wolf, Intermediality Revisited. Reflections on Word and Music Relations in the Context of a General Typology of Intermediality, [w:] Word and Music Studies: Defining the Field, red. W. Bernhart, S.P. Scher, W. Wolf, Amsterdam–Atlanta 1999, s. 37-58.
M. Wasilewska-Chmura, Medium i intermedialność – definicje, klasyfikacje, perspektywy, [w: M. Głowiński, Odbiór, koncepcja, styl, [w:] tenże, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977, s. 55.
„Poezja musi być wieczną czujnością” (ze S. Barańczakiem rozmawiał P. Wierzchowski), [w:] S. Barańczak, Zaufać nieufności. Osiem rozmów o sensie poezji 1990–1992, red. K. Biedrzycki, Kraków 1993, s. 59
A. Reimann, „Z okna na którymś piętrze ta aria Mozarta” – wiersz z muzycznym akcentem, „Pamiętnik Literacki” 2011, z. 3, s. 114.
L. Kolago, Musikalische Formen und Strukturen in der Deutschsprachigen Literatur des 20. Jahrhunderts, Warszawa 1994, s. 7.
K. Lipka, Warstwowy układ treści dzieła muzycznego, [w:] Filozofia muzyki. Studia, red. K. Guczalski, Kraków 2003, s. 161.
J.M. Chomiński, Elementy muzyczne, [w:] tenże, Formy muzyczne, t. I, Kraków 1954, s. 9, 11-60.
Z. Lissa, Podstawy estetyki muzycznej, t. I, Warszawa 1953, s. 10.
D. Wójcik, ABC form muzycznych, Kraków 2003, s. 13.
E. Balcerzan, W stronę genologii multimedialnej, [w:] Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa 2000, s. 88.
K. Kłosiński, Signifiance. Wstęp do pism Rolanda Barthes’a o muzyce, „Pamiętnik Literacki” 1999, z. 2, s. 11.s. 87.
L. Polony, Pojęcie znaku i symbolu w muzyce w myśli klasyków hermeneutyki muzycznej: Kretzschmara i Scheringa, [w:] Filozofia muzyki. Studia, red. K. Guczalski, Kraków 2003, s. 173.
M. Piotrowska, Tezy o możliwości hermeneutyki muzycznej w świetle stu lat jej
historii, Warszawa 1990, s. 190
M. Bachtin, Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, oprac. tłum., wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986, s. 502.
A. Dziadek, ,,Fuga” Rafała Wojaczka, [w:] tenże, Obrazy i wiersze, s. 94-107.
A. Hejmej, Literackie fugi („Preludio e fughe” U. Saby i „Todesfuge” P. Celana), „Pamiętnik Literacki”
D. Danek, O cytatach struktury (quasi-cytatach), [w:] taż, O polemice literackiej w powieści, Warszawa 1972, s. 70-115.
Z. Lissa, O tak zwanym rozumieniu muzyki, [w:] taż, Nowe szkicez estetyki muzycznej, Kraków 1975.
S. Dąbrowski, Muzyka w literaturze, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia..., s. 164.
T. Kostkiewiczowa, Stylizacja [hasło], [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1988.
S. Dąbrowski, Muzyka w literaturze, [w:] Muzyka w literaturze. Antologia..., s. 163.
M. Głowiński, O powieści w pierwszej osobie, [w:] tenże, Gry powieściowe. Szkice z teorii i historii form narracyjnych, Warszawa 1973, s. 63-65.
E. Wiegandt, Powinowactwa przez kompozycję w literaturze nowoczesnej, [w:] Intersemiotyczność, red. S. Balbus, A. Hejmej, J. Niedźwiedź, Kraków 2004, s. 376.
M. Głowiński, Gatunki literackie w muzyce, [w:] tenże, Narracje literackie i nieliterackie, Kraków 1997, s. 183-188.
J. Culler, W obronie nadinterpretacji, [w:] U. Eco, R. Rothy, Ch. Brooke-Rose, Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996, s. 113-114.
A. Hejmej, Interdyscyplinarność i badania komparatystyczne, s. 81-107.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).