Abstrakt
The article characterizes literary practices emerging in recent decades, under the influence of new technologies. Within contemporary adaptation practices, we are dealing with peculiar “text games” that aim to test the stylistic and genre strength of known literary works: leading to the creation of their new technological formats and designing new genre varieties (gamebooks, literary works, or works written by artificial intelligence). In addition to creating a new aesthetic and formal landscape, they provoke reflection on contemporary literary practices and research strategies that can be used to describe them.
Bibliografia
„1 the Road” to pierwsza powieść napisana przez sztuczną inteligencję, AI Business (dostęp: 11.07.2023).
1812 SERCE ZIMY #01 | Nowy początek starej przygody, YouTube (dostęp: 7.07.2023).
Allegro Lektury 2.0 – nowy projekt audio we współpracy Allegro i Storia by Astra, https://brief.pl/allegro-lektury-2-0-nowy-projekt-audio-we-wspolpracy-allegro-i-storia-by-astra/ (dostęp: 7.07.2023).
An AI and an artist go on the road. „The idea was to write a novel with a car”, CBC Radio (dostęp: 11.07.2023).
Audience Adventure Radio Hour – Consider the Consequences (2018.7.6), YouTube (dostęp: 5.07.2023).
Australijka opracowała program komputerowy, który pisze bajki z morałem, Booklips.pl (dostęp: 11.07.2023).
Bazarnik K., Liberatura, czyli o powstawaniu nowych gatunków (literackich), [w:] Od liberatury do e-literatury, red. E. Wilk, M. Górska-Olesińska, Opole 2011.
Białostocki J., Tradycja i innowacja, [w:] Refleksje i syntezy ze świata sztuki, Warszawa 1987, s. 11–17.
Bromboszcz R., Poezja cybernetyczna, hipertekst, liberatura, poezja neolingwistyczna…, [w:] Od liberatury do e-literatury, red. E. Wilk, M. Górska-Olesińska, Opole 2011.
Butor M., Essais sur le roman, Paris 1992.
Chrudzimski A., Teoria intencjonalności Romana Ingardena, „Edukacja Filozoficzna” 1998, 25, s. 249–260.
Cyfrowa poezja konkretna, Korporacja Ha!art, archive.org (dostęp: 10.07.2023).
Domańska E., Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty Drugie” 2010, nr 1–2, s. 45–55.
Donguy J., Poezja eksperymentalna Epoka cyfrowa (1953–2007), przeł. M. Madej, Gdańsk 2013.
DRESZCZ – Gra Paragrafowa, dudziarz.net (dostęp: 6.07.2023).
Fajfer Z., Liberatura. Aneks do słownika terminów literackich, „Dekada Literacka” 30 czerwca 1999, 5–6.
Fajfer Z., Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009, red. K. Bazarnik, Kraków 2010.
Fajfer Z., Liberatura: hiperksięga w epoce hipertekstu, [w:] Liberatura czyli literatura totalna. Teksty zebrane z lat 1999–2009, red. K. Bazarnik, Kraków 2010.
Gaming as Culture, Essays on Reality, Identity and Experience in Fantasy Games, red. J.P. Williams, S.Q. Hendricks, W.K. Winkler, Oxford 2006.
Genette G., Palimpsestes. La litterature au second degree, Paris 1982.
Głowiński M., O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 4.
Goblin – Gra Paragrafowa – Jacek Ciesielski, YouTube (dostęp: 6.07.2023).
Goody J., Logika pisma a organizacja społeczeństwa, przeł. G. Godlewski, Warszawa 2006. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323526940
GPT-2 – sztuczna inteligencja zdolna do pisania własnych treści, CTS SZKOLENIA PL (dostęp: 11.07.2023).
Gry Książkowe | Masz Wybór, masz-wybor.com.pl (dostęp: 6.07.2023).
http://poetycko.eu (dostęp: 12.07.2023).
https://artsandculture.google.com/project/please-feed-the-lions (dostęp: 7.07.2023).
https://www.slideshare.net/mik_krakow/katarzyna-bazarnik-krtkie-wprowadzenie-do-liberatury (dostęp: 4.07.2023).
https://www.techsty.art.pl/hipertekst/definicje.htm (dostęp: 7.07.2023).
Ingarden R., O dziele literackim, Warszawa 1960.
Ingarden R., Studia z estetyki, t. 1, Warszawa 1956.
Jaworski K., „Wybór należy do Ciebie…” Gry paragrafowe – druga młodość zapomnianej formy rozgrywki, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” 2015, nr 1.
Krauze-Sikorska H., Klichowski M., Świat digital natives. Młodzież w poszukiwaniu siebie i innych, Poznań 2013.
Kremer A., Przypadki poezji konkretnej. Studia pięciu książek, Warszawa 2015.
Kristeva J., Problemy strukturowania tekstu, przeł. W. Krzemień, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4.
Kristeva J., Semiotique. Recherches pour une semanalyse, Paris 1969.
Liberatura, e-literatura i… Remiksy, remediacje, redefinicje, red. M. Górska-Olesińska, Opole 2012.
Liberatura, liberatura.pl (dostęp: 10.07.2023).
Lucky Les – The Best Book Ever? – Reader, You Decide… | Tim O’Hare, wordpress.com (dostęp: 6.07.2023).
Masz Wybór | O książkach, w których Ty jesteś bohaterem, masz-wybor.com.pl (dostęp: 6.07.2023).
Matuszyk Ł., Liberackie ciało i jego „Oka-leczenie”, „Er(r)go. Teoria–Literatura–Kultura” 2016, nr 32.
Nasza Historia | Masz Wybór, masz-wybor.com.pl (dostęp: 6.07.2023).
Okopień-Sławińska A., Relacje osobowe w literackiej komunikacji, [w:] Problemy socjologii literatury, red. J. Sławiński, Wrocław 1971.
Olbrzym w cieniu. Gry wideo w kulturze audiowizualnej, red. A. Pitrus, Kraków 2012.
Ong W.J., Oralność i piśmienność, przeł. J. Japola, Lublin 1992.
Postman N., Technopol. Triumf techniki nad kulturą, przeł. A. Tanalska-Dulęba, wst. M. Czubaj, Warszawa 2008.
Review: AI: When a Robot Writes A Play, Czech Centre London – A Younger Theatre (dostęp: 11.07.2023).
Różanowski K., Sztuczna inteligencja: rozwój, szanse i zagrożenia, „Zeszyty Naukowe” 2007.
Świontek S., Dialog – dramat – metateatr. Z problemów teorii tekstu dramatycznego, Łódź 1990.
TEKS-TURA. Wokół nowych form tekstu literackiego i tekstu jako dzieła sztuki, red. M. Dawidek-Gryglicka, Kraków 2005.
The First Novel Written by AI Is Here—and It’s as Weird as You’d Expect It to Be, singularityhub.com (dostęp: 11.07.2023).
THEaiTRE, czyli sztuka teatralna napisana przez roboty. Premiera już niedługo, techgame.pl (dostęp: 11.07.2023).
Ubersfeld A., Czytanie teatru I, przeł. J. Żurowska, Warszawa 2002.
Wachowski J., Deepfejki – medialne falsyfikacje ciała. Cechy, funkcje, strategie komunikacyjne, „Czas Kultury” 2022, nr 4, s. 209–224.
Wachowski J., Mit-dramat-tradycja. O transtekstualności w polskiej dramaturgii współczesnej, Poznań 1993.
Wóycicki K., Forma językowa prozy polskiej i wiersza polskiego, Warszawa 1912.
Zenon_Fajfer_-_Liberatura_czyli_literatura totalna_PL.pdf, e-kei.pl (dostęp: 10.07.2023).
Ziomek J., Projekty wykonawcy w dziele literackim a problemy genologiczne, [w:] Powinowactwa literatury. Studia i szkice, Warszawa 1980, s. 102–132.
Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jacek Wachowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).