Abstrakt
Mimo ogromnego znaczenia stopni naukowych dla funkcjonowania polskiego sektora akademickiego, procedury nadawania stopni naukowych w Polsce nie są dokładnie zbadane w nauce prawa, a ich status (charakter) wciąż budzi istotne wątpliwości i rozbieżności w doktrynie oraz orzecznictwie. Jednocześnie zmiany prawne i wydarzenia ostatnich lat wskazują, że doszło do istotnej modyfikacji dotychczasowego modelu procedur nadawania stopni naukowych, a także do poważnego spadku poziomu ich legitymizacji ze strony środowiska akademickiego. W artykule przedstawiono te okoliczności oraz sformułowano i uzasadniono twierdzenie, że w zakresie dalszego rozwoju modelu polskiej procedury nadawania stopni naukowych możemy znajdować się w punkcie zwrotnym, a dalsze trwanie tych procedur jako procedur administracyjnych podlegających kontroli sądowej nie jest pewne. W ocenie autora, jeżeli dojdzie do przekształcania paradygmatów polskiego postępowania w sprawie nadawania stopni naukowych w warunkach luki w wiedzy naukowej co do jego obecnego modelu oraz kryzysu jego legitymizacji, zmiany mogą pójść w niekontrolowanym kierunku, przybrać kształt w dużej mierze przypadkowy i zależny od akurat dominujących nastrojów i oczekiwań środowiskowych lub decyzji politycznych, a nie prawniczej wiedzy naukowej i rzeczywistych wad obecnej regulacji prawnej.
Bibliografia
Bogusz, M. (2015). Charakter prawny uchwał rady wydziału w przewodzie doktorskim. Gdańskie Studia Prawnicze, 23(1), 73–82.
Borkowski, J. (2007). Podstawy prawne nadawania stopni i tytułu, naukowych i w zakresie sztuki, a kontrola sądu administracyjnego w tych sprawach. W: J. Góral, R. Hauser, J. Repel i M. Zirk-Sadowski (red.), Ratio est anima legis. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Janusza Trzcińskiego (s. 145–169). Naczelny Sąd Administracyjny.
Brzezicki, T., i Sobotko, P. (2014). Postępowanie w sprawach stopni naukowych a zasady sprawiedliwości proceduralnej. W: A. Wiktorowska i A. Jakubowski (red.), Prawo nauki. Zagadnienia wybrane (s. 225–255). LexisNexis.
Dańczak, P. (2014). Charakter prawny komisji habilitacyjnej i podejmowanych przez nią czynności. W: A. Wiktorowska i A. Jakubowski (red.), Prawo nauki. Zagadnienia wybrane (s. 256–275). LexisNexis.
Dobkowski, J. (2006). Niektóre zagadnienia prawne stopni naukowych. W: J. Dobkowski (red.), Prawo – Administracja – Policja. Księga pamiątkowa Profesora Wincentego Bednarka (s. 360–377). Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Dziamski, Ł. (2018). Charakter prawny komisji powoływanych przez radę jednostki organizacyjnej w przewodzie doktorskim. W: M. Grzywacz, J. Jagielski i D. Kijowski (red.), Prawo administracyjne wobec współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Markowi Wierzbowskiemu (s. 507–515). C. H. Beck.
Gill, A. (2010). Sytuacja procesowa strony w ogólnym postępowaniu administracyjnym i postępowaniach wyjątkowych. Presscom.
Izdebski, H. (2021). Decyzja administracyjna i odpowiednie stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, numer specjalny – Ius est ars boni et aequi. Studia ofiarowane Profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego (s. 215–225). Naczelny Sąd Administracyjny.
Izdebski, H., i Zieliński, J. M. (2015). Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz. Wolters Kluwer.
Izdebski, H., i Zieliński, J. M. (2019). Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz. Wolters Kluwer.
Jakubowski, A. (red.). (2023). Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz. C. H. Beck.
Jędrzejewski, T. (2020). Nadzór i decyzje administracyjne. W: J. Woźnicki (red.), Identyfikacja i uzasadnienie kierunków regulacji o kluczowym znaczeniu w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (s. 113–130). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Kała, D. P. (2022). Szczególne przesłanki nadania stopnia doktora habilitowanego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 84(3), 37–52. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.3.03
Kiełbasiński, W., Pietrzyk-Tobiasz, B., i Kuliński, M. W. (red.). (2024). Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dla studenta i doktoranta – komentarz praktyczny. C. H. Beck.
Kierznowski, Ł. (2018). Szkoły doktorskie. Komentarz do art. 198–216 oraz 259–264 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Difin.
Kierznowski, Ł. (2021). Stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki. Komentarz. Difin.
Kierznowski, Ł. (2024). Prerequisites for obtaining scientific degrees and titles in Poland and cooperation with the socio-economic environment. Studia Iuridica Lublinensia, 33(3), 99–110. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2024.33.3.99-110
Kmieciak, Z., i Wegner, J. (2021). Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w sprawach nadawania stopni naukowych i tytułu profesora. Państwo i Prawo, 76(3), 3–21. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.3.10
Koza, Z., Lew, R., Kulczycki, E., i Stec, P. (2023). Who controls the national academic promotion system: An analysis of power distribution in Poland. Sage Open, 13(2), 1–13. DOI: https://doi.org/10.1177/21582440231177974
Nowacki, J. (1964). Odpowiednie stosowanie przepisów prawa. Państwo i Prawo, 19(3), 367–376.
Pruszyński, J. (1983). Stopnie naukowe. Studium z prawa administracyjnego. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Sewastianowicz, M. (2022, 1 lipca). Nadawanie stopni i tytułów musi podlegać kontroli sądowej. Prawo.pl. https://www.prawo.pl/student/stopnie-i-tytuly-naukowe-a-kontrola-sadowa-rgnisw,515968.html
Sieniuć, M. (2014). Cofnięcie wniosku w sprawie nadania stopnia naukowego a klauzula interesu społecznego w świetle ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, 6(57), 73–86.
Sieniuć, M. (2019). Jednostka w postępowaniach w sprawach nadania stopnia i tytułu naukowego. Studium z prawa administracyjnego procesowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-340-3
Sobotko, P. (2015). Powszechna wolność nauki i jej prawne ograniczenia. W: J. Pakuła (red.), Współczesne problemy nauki i szkolnictwa wyższego. Continuum (s. 11–36). Eikon.
Sobotko, P. (2018). Wielopostaciowość uchwał w przedmiocie stopni naukowych. Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, 16/1(4), 71–86. DOI: https://doi.org/10.25167/osap.1161
Ślebzak, K. (2020). Przesłanki nadawania stopnia doktora, doktora habilitowanego oraz tytułu profesora a model awansów naukowych w świetle ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Nauka, 2, 61–85. DOI: https://doi.org/10.24425/nauka.2020.132633
Tarno, J. P. (2011). Rola odpowiedniego stosowania przepisów k.p.a. w postępowaniach w sprawach stopni naukowych (wybrane zagadnienia). Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, 6(39), 18–35.
Węgrzyn, G. (2022, 25 lipca). Sąd nie rozstrzyga o prawdzie naukowej. Forum Akademickie, https://forumakademickie.pl/prof-grzegorz-wegrzyn-sad-nie-rozstrzyga-o-prawdzie-naukowej/
Wojtuń, M. (2021). Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniach awansowych. Państwo i Prawo, 76(2), 3–17.
Woźniak, A. (2022). Charakter prawny rozstrzygnięć nadzorczych Rady Doskonałości Naukowej. Journal of Modern Science, 48(1), 183–205. DOI: https://doi.org/10.13166/jms/150470
Woźnicki, J. (red.). (2019). Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz. Wolters Kluwer.
Wróbel, A., i Sobczak, K. (2017). Warto chronić państwo prawa. Andrzej Wróbel w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem. Wolters Kluwer.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
