Słowa kluczowe
kryzys energetyczny
solidarność społeczna
redystrybucja dochodów
sprawiedliwość środowiskowa
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 105
Liczba pobrań: 36
Abstrakt
W obliczu gwałtownego wzrostu cen energii w sezonie zimowym 2022/2023 wiele polskich gospodarstw domowych stanęło przed poważnymi wyzwaniami ekonomicznymi, co stało się impulsem do podjęcia niniejszych badań. Celem artykułu jest zrozumienie, jak w warunkach kryzysu energetycznego kształtują się postawy społeczne związane ze sprawiedliwością i solidarnością, a także identyfikacja grup najbardziej narażonych na skutki wzrostu cen energii. W ramach międzynarodowego projektu badawczego Disrupted Routines zastosowano połączono analizę ilościową z jakościową. Badania wykazały, że istotnymi wskaźnikami solidarności społecznej są: akceptacja redystrybucji dochodów przez osoby zamożne, gotowość do osobistych wyrzeczeń na rzecz słabszych ekonomicznie obywateli oraz oczekiwanie interwencji państwowej w sytuacjach kryzysowych. Jednocześnie analiza jakościowa pozwoliła wyodrębnić szczególnie wrażliwe grupy społeczne: osoby starsze, gospodarstwa domowe o niskich dochodach oraz osoby samotnie wychowujące dzieci. Wnioski z badań wskazują na konieczność budowania trwałych mechanizmów wsparcia i rozwijania strategii solidarności społecznej w odpowiedzi na przyszłe kryzysy energetyczne.
Finansowanie
Badania sfinansowane przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, program „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” (granty: nr 092/12/POB5/0009; nr 092/12/POB5/0010).
Bibliografia
Agyeman, J., Schlosberg, D., Craven, L., i Matthews, C. (2016). Trends and directions in environmental justice: from inequity to everyday life, community, and just sustainabilities. Annual Review of Environment and Resources, 41(1), 321–340. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-environ-110615-090052
Dominelli, L. (2013). Environmental justice at the heart of social work practice: Greening the profession. International Journal of Social Welfare, 22(4), 431–439. DOI: https://doi.org/10.1111/ijsw.12024
Dominelli, L. (2014). Promoting environmental justice through green social work practice: A key challenge for practitioners and educators. International Social Work, 57(4), 338–345. DOI: https://doi.org/10.1177/0020872814524968
Goretzko, D., Pham, T. T. H., i Bühner, M. (2021). Exploratory factor analysis: Current use, methodological developments and recommendations for good practice. Current Psychology, 40, 3510–3521. DOI: https://doi.org/10.1007/s12144-019-00300-2
Jacques-Aviñó, C., Peralta, A., Carrere, J., Marí-Dell’Olmo, M., Benach, J., i López, M. J. (2022). Qualitative evaluation of an intervention to reduce energy poverty: Effects perceived by participants according to typologies of social vulnerability. Energy Policy, 167, 113006. DOI: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2022.113006
Kolers, A. (2018). Solidarity as environmental justice in brownfields remediation. Critical Review of International Social and Political Philosophy, 21(5), 554–569.
Middlemiss, L. (2022). Who is vulnerable to energy poverty in the Global North, and what is their experience? Wiley Interdisciplinary Reviews: Energy and Environment, 11(6), e455. DOI: https://doi.org/10.1002/wene.455
Min, Y., i Lee, H. W. (2023). Characterization of vulnerable communities in terms of the benefits and burdens of the energy transition in Pacific Northwest cities. Journal of Cleaner Production, 393, 135949. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.135949
Nunez, Y., Benavides, J., Shearston, J.A., Daouda M., Casey, J. A., i Kioumourtzoglou, M. A. (2024). An environmental justice analysis of air pollution emissions in the United States from 1970 to 2010. Nat Commun, 15(268). DOI: https://doi.org/10.1038/s41467-023-43492-9
Reed, M. G., i George, C. (2011). Where in the world is environmental justice? Progress in Human Geography, 35(6), 835–842. DOI: https://doi.org/10.1177/0309132510388384
Schlosberg, D., i Collins, L. B. (2014). From environmental to climate justice: Climate change and the discourse of environmental justice. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 5(3), 359–374. 5 DOI: https://doi.org/10.1002/wcc.275
Schroeder, R., Martin, K. S., Wilson, B., i Sen, D. (2008). Third World environmental justice. Society & Natural Resources, 21(7), 547–555. DOI: https://doi.org/10.1080/08941920802100721
Sze, J., i London, J. K. (2008). Environmental justice at the crossroads. Sociology Compass, 2(4), 1331–1354. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1751-9020.2008.00131.x
Wagner, L. (2020). Environmental justice. In The Routledge handbook to the political economy and governance of the Americas (pp. 93–102). Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781351138444-9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.