Słowa kluczowe
ruchy miejskie
kapitał społeczny
kapitał polityczny
partycypacja społeczna
Jak cytować
Abstrakt
Doświadczenia wielu państw wysoko rozwiniętych dowodzą, że tzw. nowe ruchy społeczne mogą odegrać ważną rolę w nagłaśnianiu spraw, które mają zasadnicze znaczenie dla poprawy życia mieszkańców osiedli, dzielnic, miast, a nawet całych regionów. W polskich warunkach ruchy te mogą mieć istotny wpływ na budowanie demokracji lokalnej, szczególnie w okresie spadku zaufania do partii i dezintegracji struktur politycznych. W coraz większym stopniu aktywność społeczności lokalnych widoczna w ruchach społecznych (np. ruchach miejskich) jest istotnym wkładem w budowanie kapitału społecznego, ale nie przekłada się to na zmianę kierunków rozwoju lokalnego, które są wyznaczane przez polityczne preferencje nie o lokalnym, ale ogólnokrajowym charakterze. Udział ruchów społecznych w procesach współzarządzania jednostkami samorządu terytorialnego, zwłaszcza w miastach, jest coraz większy. Jednak istotną barierą w ich działaniu jest brak zdolności do budowania kapitału politycznego, będącego podstawą do dokonywania zmian w społecznym i politycznym otoczeniu. W artykule przedstawione zostały czynniki decydujące o poziomie kapitału politycznego, właściwości nowych ruchów społecznych oraz znaczenie realizowanych przez nie wartości i celów, struktury, metod działania, świadomości uczestników i obowiązujących rozwiązań instytucjonalno-prawnych dla możliwości osiągania celów praktycznych (lepsze życie wspólnoty) i wartości symbolicznych (pogłębianie demokracji).
Bibliografia
Banfield C. 1961. Political Influence: A New Theory of Urban Politics. The Free Press, New York.
Barnes M., Newman J., Sullivan H. 2006. Discursive Arenas: Deliberation and the Constitution of Identity in Public Participation at a Local Level. Social Movement Studies, 5, 3: 193–207.
Baumann P. 2000. Sustainable livelihoods and political capital: Arguments and evidence from decentralisation and natural resource management in India. Working Paper, 136. Overseas Development Institute, London (http://lib.icimod.org/record/10554/files/3367.pdf; dostęp: 31.03.2020).
Bennister M., Paul ‘t Hart, Ben Worthy 2013. Leadership Capital: Measuring the Dynamics of Leadership (December 15) (https://ssrn.com/abstract=2510241; dostęp: 31.03.2020).
Birner R., Wittmer H. 2003. Using Social Capital to Create Political Capital: How do Local Communities Gain Political Influence? A Theoretical Approach and Empirical Evidence from Thailand. [W:] N. Dolšak, E. Ostrom (red.), The Commons in the New Millennium. Challenges and Adaptation, Massachusetts Institute of Technology, Cambridge–Massachusetts–London, s. 291–332.
Blühdorn I. 2009. The Participatory Revolution: New Social Movements and Civil Society. [W:] K. Larres (red.), A Companion to Europe Since 1945. Blackwell Publishing Ltd., Malden, s. 407–431.
Bourdieu P. 1986. The Forms of Capital. [W:] J. Richardson (red.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. Greenwood Press, New York–Westport–London, s. 241–258.
Bourdieu P. 1991. Language and Symbolic Power. Polity Press, Cambridge, s. 241–258.
Buechler S.M. 2008. Teorie nowych ruchów społecznych. [W:] K. Gorlach, P.H. Mooney (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 161–187.
Bukowski A. 2013. Ochocki model dialogu obywatelskiego. [W:] S. Rudnicki (red.), Nauki społeczne a komercjalizacja wiedzy. Jak humaniści tworzą innowacje dla gospodarki i społeczeństwa. Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Kraków.
Carney D. 2003. Sustainable Livelihoods Approaches: Progress and Possibilities for Change. Department for International Development, London.
Casey K.L. 2008. Defining Political Capital: A Reconsideration of Pierre Bourdieu’s Interconvertibility Theory. Critique: A Worldwide Student Journal of Politics. Illinois State University.
Castells M. 2013. Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Coleman J. 1988. Social Capital in the Creation of Human Capital. The American Journal of Sociology, 94: 95–120.
della Porta D. 2005. Deliberation in Movement: Why and How to Study Deliberative Democracy and Social Movements. Acta Politica, 40: 336–350.
della Porta D. 2009. Organizational Structures and Visions of Democracy in the Global Justice Movement: An Introduction. [W:] D. della Porta (red.), Democracy in Social Movements. Palgrave Macmillan, New York.
della Porta D., Diani M. 2009. Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Diani M. 2013. Networks and Social Movements. [W:] D. Snow, D. della Porta, B. Klandermans, D. McAdam (red.), Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements. Blackwell, Oxford, s. 835–840.
Diani M., McAdam D. (red.) 2003. Social Movements and Networks. Relational Approaches to Collective Action. Oxford University Press, Oxford.
Feixa C., Pereira I., Juris J.S. 2009. Global citizenship and the ‘New, New’ social movements: Iberian connections. Young. Nordic Journal of Youth Research, 17, 4: 421–442.
Flynn S.I. 2011. New Social Movement Theory. [W:] Theories of Social Movements. Salem Press, Pasadena–Hackensack, s. 88–99.
Green G.P., Haines A. 2008. Asset Building and Community Development. SAGE Publications, Thousand Oaks.
Grootaert C. 1998. Social capital: the missing link? Social Capital Initiative Working Paper 3. The World Bank Social Development Family Environmentally and Socially Sustainable Development Network.
Herbst K. 2013. Ruchy nieformalne a kierunki rozwoju ekonomii społecznej. Rekomendacje dla polityk publicznych. Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa.
Hess A. 2013. Społeczni uczestnicy medialnego dyskursu politycznego w Polsce. Mediatyzacja i strategie komunikacyjne organizacji pozarządowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Jacobsson K. (red.) 2015. Urban Grassroots Movements in Central and Eastern Europe. Routledge, London–New York.
Jentges E. 2017. Leadership Capital. A Bourdieuian Reinterpretation. [W:] M. Bennister, B. Worthy, P. ’t Hart (red.), The Leadership Capital Index: A New Perspective on Political Leadership. Oxford University Press, Oxford, s. 263–278.
Kantyka Z. 2011. Ruchy społeczne jako podmioty polityki. [W:] S. Wróbel (red.), Teoretyczne problemy ruchów społecznych i politycznych. Wydawnictwo Naukowe GRADO, Toruń.
Kauppi N. 2004. Bourdieu’s political sociology and the politics of European integration. [W:] D.L. Swartz, V.L. Zolberg (red.), After Bourdieu. Influence, Critiqe, Elaboration. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht–Boston–London, s. 317–331.
Kjaer U. 2013. Local Political Leadership: The Art of Circulating Political Capital. Local Government Studies, 39, 2: 253–272.
Kriesi H., Koopmans R., Duyvendak J.W., Giuni M. 2002. New Social Movements in Western Europe. A Comparative Analysis. UCL Press, London.
Krinsky J., Crossley N. 2014. Social Movements and Social Networks. Introduction. Social Movement Studies, 13, 1: 1–21.
Kubicki P. 2016. Polskie ruchy miejskie: polityczne czy kulturowe? Przegląd Socjologiczny, 1: 65–79.
Kubicki P. 2019. Ruchy miejskie w Polsce. Dekada doświadczeń. Studia Socjologiczne, 3: 5–30.
Langman L. 2013. Occupy: A new new social movement. Current Sociology, 61, 4: 510–524.
Larana E., Johnston H., Gusfield J.R. (red.), 1994. New Social Movements: From Ideology to Identity. Temple University Press, Philadelphia.
Lopez E.J. 2002. The Legislator as Political Entrepreneur: Investment in Political Capital. The Review of Austrian Economics, 15, 2/3: s. 211–228.
Medearis J. 2005. Social Movements and Deliberative Democratic Theory. British Journal of Political Science, 35, 1: 53–75.
Mergler L., Pobłocki K., Wudarski M. 2013. Anty-bezradnik przestrzenny – prawo do miasta w działaniu. Res Publica Nowa, Warszawa.
Naydenov N. 2011. Political Capital Conceptualization: Reclaiming the Heart of Democracy (https://ssrn.com/abstract=2041998; dostęp: 31.03.2020).
Paleczny T. 2010. Nowe ruchy społeczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Paleczny T. 2011. Nowe ruchy społeczne w warunkach globalizacji. [W:] K. Derwich, M. Kania (red.), Ruchy społeczne i etniczne w Ameryce Łacińskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 9–25.
Passy F., Giugni M. 2001. Social Networks and Individual Perceptions: Explaining Differential Participation in Social Movements. Sociological Forum, 16, 1: 123–153.
Pelling N. 2004. The Network Is The Knowledge: Ideology & Strategy in Mintzberg’s Ten Schools. MBA dissertation 2004. Kingston University Business School, Surrey, UK (http://www.nickpelling.com/dissertation; dostęp: 31.03.2020).
Pluciński P. 2014. „Miasto to nie firma!” Dylematy i tożsamość polityczna miejskich ruchów społecznych we współczesnej Polsce. Przegląd Socjologiczny, 1: 137–170.
Putnam R.D. 2000. Bowling Alon. The Collapse and Revival of American Community. Simon & Schuster, London.
Riedel R. 2007. Kapitał polityczny – budowa modelu eksplanacyjnego. Politeja, 8: 501–516.
Safire W. 2008. Safire’s Political Dictionary. Oxford University Press, Oxford–New York.
Sagan I. 2016. Młoda demokracja a neoliberalna polityka miejska. Przegląd Socjologiczny, 1: 9–26.
Sitrin M., Azzellini D. 2014. They Can’t Represent Us! Reinventing Democracy from Greece to Occupy. Verso Books, London–New York.
Sørensen E., Torfing J. 2003. Network Politics, Political Capital, and Democracy. International Journal of Public Administration, 26, 6: 609–634.
Sowada T. 2019. Ruchy miejskie w działaniu. Oblicza partycypacji. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Starosta P. 1995. Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Steyn I. 2012. The State and Social Movements: Autonomy and Its Pitfalls. Politikon, 39, 3: 331–351.
Tilly Ch. 2004. Social Movements, 1768–2004. Paradigm Publishers, Boulder–London.
Toerell J. 2006. Political Participation and Three Theories of Democracy: A Research Inventory and Agenda. European Journal of Political Research, 5: 787–810.
Touraine A. 1995. Wprowadzenie do analizy ruchów społecznych. [W:] J. Szczupaczyński (wybór i oprac.), Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki. Scholar, Warszawa, s. 212–220.
Touraine A. 2011. Myśleć inaczej. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Wnuk-Lipiński E. 1996. Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany społecznej, PWN, Warszawa.
Wolanik Boström K. 2012. Opowiadania o karierze – zawodowe paradygmaty i gra dystynkcji. [W:] B. Glinka, M. Kostera (red.), Nowe kierunki w organizacji i zarządzaniu. Organizacje konteksty, procesy zarządzania. Wolters Kluwer, Warszawa, s. 576–593.
Zuydam S. van. 2014. Credibility as a source of political capital: Exploring political leaders’ performance from a Credibility Perspective. Paper prepared for the ECPR Joint Sessions. Salamanca, Spain (https://ecpr.eu/filestore/paperproposal/71691ba3-7f4b-4f4a-ae59-3d7551645733.pdf; dostęp: 31.03.2020).