Treść głównego artykułu

Abstrakt

In the Polish People’s Republic (1944–1989), a number of organisational and ideological changes were made in the social welfare sector: most of the ways of organising help that were tested during the interwar period were replaced with new concepts, often with sad consequences for those in need. This article presents the changes that took place in the Polish social security sector in the decades after World War II. Subsequent attempts to reform the social welfare system have been shown with the use of archival materials, other historical sources and literature on the subject.

Słowa kluczowe

social welfare social assistance history of social assistance social welfare in the Polish People’s Republic history of social work social welfare social assistance history of social assistance social welfare in the Polish People’s Republic history of social work

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Brenk, M. (2017). System opieki społecznej w okresie Polski Ludowej (lata 1944–1989). Zarys problematyki. Biuletyn Historii Wychowania, (37), 79–92. https://doi.org/10.14746/bhw.2017.37.6

Referencje

  1. Andrejew-Frączek D., Narkomania w Polsce, „Biuro Studiów i Ekspertyz” 1992/1.
  2. Bloch T., Społeczno-wychowawcze funkcje szkoły pracowników socjalnych. Refleksje pedagogiczne w oparciu o doświadczenia szkoły poznańskiej, „Opiekun Społeczny” 1976/1.
  3. Brenk M., Działania z zakresu ratownictwa społecznego w Polsce w latach 1944–1948. „Biuletyn Historii Wychowania” 2014 (32).
  4. Chaczko K., „Polska w soczewce”. Ewolucja oraz modernizacja systemu… opieki i opieki społecznej w perspektywie instytucjonalnej, „Rocznik Administracji Publicznej” 2016/2.
  5. Chrostowska H., Niektóre aspekty środowiskowej opieki społecznej, „Opiekun Społeczny” 1980/3.
  6. Cichosz M., Pedagogika społeczna w Polsce w latach 1945–2005. Rozwój – obszary refleksji i badań – koncepcje, Toruń 2006.
  7. Cybula A. i in., Najważniejsze pytania o HIV i AIDS, Poznań 2007.
  8. Czyżowska Z., Świadczenia socjalne w czterdziestoleciu PRL, Warszawa 1987.
  9. Griffiths G.E., Zagadnienie rehabilitacji, „Praca i Opieka Społeczna” 1948/2.
  10. Grzelak W., P. Rządca, Drużyna i ja. Podręcznik drużynowego drużyny młodszoharcerskiej, Warszawa 1966.
  11. Hibel C., Dziesiąty rok kształcenia pracowników socjalnych w szkole warszawskiej, „Opiekun Społeczny” 1976/1.
  12. Instrukcja nr 1/69 Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 31 stycznia 1969 r. (CS 671–3/69) w sprawie ośrodka opiekuna społecznego, Dz. Urz. MZiOS z dn. 8 marca 1969 r. nr 4 poz. 12.
  13. Kamiński A., Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna, wyd. drugie poprawione i uzupełnione, Warszawa 1974.
  14. Karczewski M., 20 lat ofiarnej i owocnej pracy, „Opiekun Społeczny” 1979/2.
  15. Karczewski M., Opieka społeczna, w: Polityka społeczna, pod red. A. Rajkiewicza, Warszawa 1979.
  16. Kaźmierczak T., O wojewódzkich ośrodkach opiekuna społecznego – raz jeszcze, „Praca Socjalna” 1989/1.
  17. Kotański M., Wstęp, [do] Problemy narkomanii. Zarys metod resocjalizacji i profilaktyki „Monaru”, Warszawa 1984.
  18. Kowalska A., Studium Służb Społecznych i Wychowawczych Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej, „Biuletyn TWWP” 1968/1.
  19. Krzyszkowski J., Między państwem opiekuńczym a opiekuńczym społeczeństwem. Determinanty funkcjonowania środowiskowej pomocy społecznej na poziomie lokalnym, Łódź 2005.
  20. Lepalczyk I., Helena Radlińska. Życie i twórczość, Toruń 2001.
  21. Manifest demokratycznych organizacji społeczno-politycznych i wojskowych w Polsce, w: Protokół Pierwszego Plenarnego Posiedzenia Krajowej Rady Narodowej, Warszawa 31 XII 1943 r. – 1 I 1944 r.
  22. Matraś M., O zadaniach referatów socjalnych w roku 1952, „Przegląd Zagadnień Socjalnych”, 1952/4.
  23. Notatka w sprawie zakładów opieki społecznej prowadzonych przez „Caritas”, Wydział Administracyjny KC PZPR, Warszawa, dn. 22 IV 1960 r., Archiwum Akt Nowych, zespół Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, sygn. 237/XIV–180.
  24. Oleszczyńska A., [brak tytułu], „Opiekun Społeczny” 1974/ 2.
  25. Oleszczyńska A., Pomoc społeczna w roku jubileuszu, „Opiekun Społeczny” 1979/2.
  26. Oleszczyńska A., Pracownik socjalny w opieki społecznej, Warszawa 1978.
  27. Opieka Społeczna 1944–1947, Wydawnictwo MPiOS, [1948], Archiwum Akt Nowych, zespół Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej w Warszawie, numer zespołu 402/0, sygn. 263.
  28. Pląsek R., Przemiany polskiego systemu opieki społecznej w latach 1945–1989, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2014 (24).
  29. Pomoc społeczna w Polsce, pod red. J. Staręgi-Piasek, cz. I, Warszawa 1984.
  30. Poradnik Pracownika Socjalnego, pod red. Jana Rosnera, Warszawa 1973.
  31. Protokół Pierwszego Plenarnego Posiedzenia Krajowej Rady Narodowej odbytego dnia 31 grudnia 1943 r. i w nocy z dnia 31 grudnia 1943 r. na 1 stycznia 1944 r., w: Protokół Pierwszego Plenarnego
  32. Posiedzenia Krajowej Rady Narodowej, Warszawa 31.XII.1943 r. – 1.I.1944 r.
  33. Rak S., Niektóre uwagi o działalności ośrodków opiekuna społecznego, „Opiekun Społeczny” 1971/1.
  34. Rak S., Rola i zadania ośrodka opiekuna społecznego, „Biuletyn Opiekuna Społecznego” 1969/3.
  35. Rozciszewski A., Powstanie i likwidacja Zrzeszenia Katolików Caritas, 2007, dostęp online z 1 września 2017 r. www.old.caritas.pl/zalacznik.php?id=78.
  36. Rusinek K., Zagadnienia pracy i opieki społecznej w działalności Rad Narodowych, „Praca i Opieka Społeczna” 1950/1–2.
  37. Sendlerowa I., Dzieje rozwoju nowoczesnej opieki społecznej, „Opiekun Społeczny” 1947/2.
  38. Sikorski J., Duszpasterstwo więzienne. Spojrzenie wstecz – rzeczywistość – perspektywy, w: Kościół w Polsce wobec potrzebujących, pod red. M. Chmielewskiego, Lublin 1994.
  39. Smolińska-Theiss B., Pytania o pedagogikę społeczną w PRL, w: Pedagogika społeczna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania, pod red. E. Trempały, M. Cichosza, Olecko 2001.
  40. Sprawozdanie z działalności Centrum Szkolenia Pracowników Opieki Społecznej w Łodzi za okres od dnia 15 maja 1945 r. do dnia 1 grudnia 1947 r., Archiwum Akt Nowych, zespół Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej w Warszawie, sygn. 134.
  41. Śliwiński M., Do opiekunów społecznych, „Opiekun Społeczny” 1979/2.
  42. Uchwała Nr 92 Rady Ministrów z dnia 5 marca 1959 r. w sprawie powołania opiekunów społecznych, M. P. 1959, nr 32 poz. 145.
  43. Ustawa z dnia 13 kwietnia 1960 r. o utworzeniu Komitetu Pracy i Płac oraz o zmianach właściwości w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, rent, zaopatrzeń i opieki społecznej, Dz. U. 1960 nr 20 poz. 119.
  44. Wódz K., Służby społeczne w Polsce. Geneza, kierunki rozwoju, metody pracy, Katowice 1982.
  45. Zalewski D., Opieka i pomoc społeczna. Dynamika instytucji, Warszawa 2005.
  46. Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 4 listopada 1966 r. (Nr SZ2-0101–48/66) w sprawie zmiany nomenklatury zawodów i specjalności, do których przygotowują szkoły zawodowe, Dz. Urz. Min. Oświaty 1966, nr 16 poz. 193.
  47. Zawadecka S., O działalności Kół Gospodyń Wiejskich, „Nowe Drogi” 1960/3.
  48. Zieliński F., Organizacja sieci terenowych Opiekunów Społecznych, „Biuletyn Opiekuna Społecznego” 1960/1.
  49. Żurek J., Kościelny Październik ’56, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 2006/10.