Pasek boczny artykułu

Przesłane
2018 października 14
Zaakceptowano
2018 października 14
Opublikowane
2017 października 15
Pobieranie
PDF PDF (English)
Statystyczny
Read Counter : 418 Pobieranie : 423

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Parental instructions of Wacław Rzewuski for his son Seweryn and daughters from the years 1754 and 1763/64 The education of younger generations had long and rich traditions in the old Polish aristocratic Rzewuski family. The domestic and foreign education of sons in particular played a major role in building the power and social position of the family. The main purpose of this article is to present hitherto unknown sources on the history of the education of members of this family. Between 1754 and 1763 (or 1764) four instructions have survived, written by Wacław Rzewuski for his son Seweryn and two daughters: Teresa Karolina and Ludwika Maria Róża. The first instruction for Seweryn Rzewuski comes from the period of his studies in Warsaw (1754), when the young magnate attended the college of Theatines. In this piece of writing, the father gives detailed instructions on the civic education for his son. This instruction contains advice on how to behave properly during social gatherings and religious ceremonies. It also refers to the rules of the moral education of the young boy. The second instruction for Seweryn contains advice on the protection of the family residences in Podhorce and Olesko and was associated with the political situation in which Waclaw Rzewuski and his sons lived in the years from 1763-1764. However, the two instructions for his daughters are a real rarity. Wacław Rzewuski paid great attention to their security and safety and very good presence. One of the instructions was devoted to the conditions and circumstances for short journeys by the daughters to a nearby church or monastery. In particular, it concerns the staff of the daughters’ traveller suite. Another talks about being cautious with fire during their stay in the palace in Podhorce. Both instructions are unique documents of the realities of daily life and domestic trips by young women from the aristocratic sphere, and a father’s expectations with regard to their proper behaviour and maintaining good manners.

Słowa kluczowe

modern epoch education of Polish aristocracy parental instructions in Poland Wacław Rzewuski Seweryn Rzewuski daughters of Wacław Rzewuski modern epoch education of Polish aristocracy parental instructions in Poland Wacław Rzewuski Seweryn Rzewuski daughters of Wacław Rzewuski

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Kucharski, A. (2017). Instrukcje rodzicielskie Wacława Rzewuskiego dla syna Seweryna oraz córek Teresy i Ludwiki z lat 1754 i 1763/64. Biuletyn Historii Wychowania, (36), 105–120. https://doi.org/10.14746/bhw.2017.36.7
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Augustyniak U., Instrukcja Bogusława Radziwiłła dla opiekunów jego córki, Ludwiki Karoliny (przyczynek do edukacji młodej ewangeliczki w końcu XVII w.), „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1991, t. XXXVI, s. 215–235.
  2. Bratuń M., „Ten wykwintny, wykształcony Europejczyk”. Zagraniczne studia i podróże edukacyjne Michała Jerzego Wandalina Mniszcha w latach 1762–1768, Opole 2002.
  3. Chcachaj M., Orszak młodego magnata odbywającego podróż edukacyjną (wiek XVI-XVIII), w: Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, pod red. E. Dubas-Urwanowicz i J. Urwanowicza, Warszawa 2006.
  4. Czaplewski P., Górski Ludwik Stanisław (1725–1799), PSB, t. 8, Wrocław 1959–1960.
  5. Czapliński W., Długosz J., Życie codzienne magnaterii polskiej w XVII w., Warszawa 1982.
  6. Diarjusze sejmowe z wieku XVIII, t. III, Diariusze sejmów z lat 1750, 1752, 1754 i 1758, wyd. W. Konopczyński, s. 286.
  7. Dramat staropolski od początków do powstania sceny narodowej. Bibliografia, t. 2 , cz. 2, Programy drukiem wydane do r. 1765. Programy teatru pijarskiego oraz innych zakonów i szkół katolickich, opr. W. Korotaj, J. Szwedowska, M. Szymańska, Wrocław 1978.
  8. Dyspozycya około ostrożności od ognia w stancyi moich córek, Archiwum Narodowe w Krakowie (Wawel), APodh II 131, s. 343–344; dalej cyt.: Dyspozycya około ostrożności od ognia w stancyi moich córek.
  9. Dyspozycya około przejażdżki moich córek R.P. 1763 die 10 Julii w Podhorcach.; ANK, APodh II 131.
  10. Freylichówna J., Ideał wychowawczy szlachty polskiej w XVI i początku XVII w., Warszawa 1938.
  11. Gad P., „Ojcowskim sercem i słowem” – Instrukcja wychowawcza autorstwa Hieronima Floriana Radziwiłła, „Ogrody Nauk i Sztuk” 2016, 6.
  12. Graciotti S., Od Renesansu do Oświecenia, t. 2, Warszawa 1991.
  13. Informacya synowi memu Józefowi dana w Podhorcach R.P 1755 D. 14 Augusti; Muzeum Narodowe w Krakowie, rkps 22, k. 207v.–208.
  14. Informacya synowi memu Sewerynowi do Wiednia i dalszych cudzych krajów jadącemu dana dnia 14 februarii roku pańskiego 1759 w Podhorcach; Archiwum Narodowe w Krakowie (Wawel), APodh I 126, s. 383–384
  15. Informacyja synowi memu jak się ma sprawować w Warszawie. Archiwum Narodowe w Krakowie, oddział na Wawelu, Archiwum Podhoreckie (dalej cyt.: APodh) II 230, s. 215–216.
  16. Informacyja synowi memu staroście dolińskiemu dana roku 1763; ANK, APodh II 2/95, s. 553; dalej cyt.: Informacyja synowi memu staroście Dolińskiemu. Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948.
  17. Kurdybacha Ł., Kolegium teatynów w Warszawie, w: Historia wychowania, t. 1, pod red. Ł. Kurdybachy, Warszawa 1967.
  18. Kurdybacha Ł., Pedagogika szlachecka w XVI i XVII w. w świetle instrukcji rodzicielskich, w: idem, Pisma wybrane, opr. J. Miąso, t. 3, Warszawa 1976.
  19. Łempicki S., Polski ideał wychowawczy, Lwów-Warszawa 1937.
  20. Maksimowicz K., Hetman Seweryn Rzewuski pod sterem swego ojca Wacława w latach 1774–1779, „Ze skarbca kultury” 1989, z. 49.
  21. Maksimowicz K., Młodość i początki działalności publicznej Seweryna Rzewuskiego (lata 1743–1767), „Ze skarbca kultury” 1989, z. 48.
  22. Maksimowicz K., Seweryna Rzewuskiego droga do Targowicy, Gdańsk 2002. Maksimowicz K., W sprawie Collegium Varsaviense ojców teatynów, w: Europejskie związki dawnego teatru szkolnego i europejska wspólnota dawnych kalendarzy, pod red. I. Kadulskiej, Gdańsk 2003
  23. Parysiewicz B., Z badań nad rozwojem polskiej myśli pedagogicznej o wychowaniu w rodzinie, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX. Materiały z konferencji naukowej Katedry Historii wychowania czerwiec 1993, pod red. J. Jundziłła, Bydgoszcz 1994.
  24. Poraziński J., „Statysta głęboki”. Kilka uwag o erudycji staropolskich polityków, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, wiedza, pod red. S. Achremczyka, Olsztyn 2005.
  25. Przyłęcki S., Opisanie pałacu w Podhorcach, w: Dniestrzanka. Zbiór artykułów wierszem i prozą wydanych ku zabawie i nauce, wyd. S. Jaszowski, Lwów 1841.
  26. Puchowski K., Edukacja „losem urodzenia wyznaczonych w warszawskim kolegium teatynów (1737–1785), w: Między barokiem a oświeceniem. Sarmacki konterfekt, pod red. S. Achremczyka, Olsztyn 2002.
  27. Puchowski K., Przemiany w szkolnictwie zakonnym Rzeczypospolitej czasów saskich, w: Między barokiem a oświeceniem. Edukacja, wykształcenie, wiedza, pod red. S. Achremczyka, Olsztyn 2005.
  28. Rzewuski L., Kronika podhorecka 1706–1779, Kraków 1860. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich, t. 3, Warszawa 1882.
  29. Snyder J.R., Dissimulation and the Culture of Secrecy in Early Modern Europe, Londyn 2009, s. 12–13;
  30. M. Malinowska, Krytyka ideału honnêteté na tle nowoczesnych poglądów Poulaina de la Barre, „Acta Philologica”, nr 43 (2014).
  31. Szyszko-Bohusz A., Podhorce, „Sztuki Piękne” 1925, R. I, nr 4. Waniczkówna H., Caraccioli Ludwik Antoni de (1721–1803), PSB, t. 3, 1937.
  32. Wlaźlik B., Wychowanie dziewcząt w XVI i XVII w., „Prace Naukowe akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2008, Pedagogika, t. XVII.
  33. Zatorska I., Les Polonais en France 1696–1795. Bio-bibliographie provisoire, Warszawa 2000.
  34. Zielińska Z., Rzewuski Seweryn, PSB, t. 34, 1992–1993.
  35. Zielińska Z., Rzewuski Wacław h. Krzywda (1706–1779), Polski Słownik Biograficzny, t. 34, 1992– 1993.
  36. Żołądź D., Ideały edukacyjne doby staropolskiej. Stanowe modele i potrzeby edukacyjne szesnastego i siedemnastego wieku, Warszawa-Poznań 1990.
  37. Żołądź D., Rodzina szlachecka jako środowisko wychowawcze (XVI–XVII w.), w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX.
  38. Żołądź-Strzelczyk D., „Jako rządzić mają rodzice córki swe”. Poglądy na wychowanie kobiet w XVI–XVIII w., w: Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, t. 1, pod red. W. Jamrożka i D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 1998.
  39. Żołądź-Strzelczyk D., Jamrożek W., Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich, Poznań 2001.
  40. Żołądź-Strzelczyk D., Wychowanie dziecka w świetle staropolskiej teorii pedagogicznej, w: Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII, pod red. M. Dąbrowskiej i A. Klondera, Warszawa 2002.