Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
In this paper, I analyse the educational and teaching systems developed for boys joining Vilnius craft workshops. The boys worked (participating in production) and prepared themselves for their future profession. In my paper, I present the educational and teaching paths leading to an apprentice assuming the status of a fellow. It is interesting how the students operated in the structures of the guild workshops and what skills they possessed. The research does not encompass the sons of master craftsmen and out-of-guild craftsmen who would come to Vilnius and attempt to join the craft guilds. These issues require a separate analysis. It was not my intention to provide a holistic study of the issue; rather, I revised and supplemented Józef Morzy’s research in which he partly analysed craft guilds in Vilnius with respect to the essential work skills. In my analysis, I made use of the statutes of the craft guilds operating in Vilnius, one of the biggest cities in the Polish-Lithuanian Commonwealth, in the early modern period.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Arłamowicz K., Dzieje przemyskich cechów rzemieślniczych w dawnej Polsce, Przemyśl 1931.
- Baliński M., Opisanie statystyczne miasta Wilna, Wilno 1835.
- Bogucka M., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV–XVII wieku, Warszawa 1962.
- Brensztejn M.E., Cech krupiany w Wilnie, „Kurier Litewski” 1906, nr 138.
- Čaplinskas A.R., Vilniaus istorija. Legendos ir tikrovė, Vilnius 2015.
- Charewiczowa Ł., Lwowskie organizacje zawodowe za czasów Polski przedrozbiorowej, Lwów 1929.
- Doubek F., W sprawie składu narodowościowego i wyznaniowego cechu konwisarskiego w Wilnie,
- „Ateneum Wileńskie. Czasopismo naukowe poświęcone badaniom przeszłości ziem W. X. Litewskiego” 1930, t. 7.
- Drėma V., Dingęs Vilnius, Vilnius 1991.
- Drozdowski M., Życie gospodarcze miasta, w: Dzieje Poznania do roku 1793, J. Topolski (red.), Warszawa – Poznań 1988.
- Ereciński T., Prawo przemysłowe miasta Poznania, Poznań 1934.
- Frick D., Kith, Kin, and Neighbors. Communities and Confessions in Seventeenth-Century Wilno, Ithaca and London 2013.
- Frick D., Libellus chamorum: protestancka elita mieszczańska a szlachta w siedemnastowiecznym Wilnie, w: Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, W. Kriegseisen (red.), A. Rachuba, Warszawa 2006.
- Gadocha M., Cech piekarzy i handel chlebem w Krakowie w okresie nowożytnym, Kraków 2012.
- Herbst S., Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933.
- Horn M., Rzemiosło miejskie województwa bełskiego w pierwszej połowie XVII wieku. Zagadnienie kryzysu gospodarczego Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII wieku, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966.
- Indriulaitytė R., Vilniaus alavo liejikų cechas XVI–XIX a. Istorija ir veikla, „Menotyra” 1996, nr 2.
- Jurginis J., Merkys V., Tautavičius A., Vilniaus miesto istorija nuo seniausių laikų iki Spalio revoliucijos, Vilnius 1968.
- Jurkiewicz J., Wybory starszych rocznych w cechach wileńskich (XVI–XVIII w.), w: Praeities pėdsakais. Skiriama profesoriaus daktaro Zigmanto Kiaupos 65-mečiui, E. Aleksandravičius, A. Dubonis, E. Meilus, R. Miknys, E. Rimša (red.), Vilnius 2007.
- Kiaupa Z., Kiaupienė J., Evropejskie kontakty kupcow Vil`njusa v XV-XVI vv., w: Civilizacija Severnoj Evropy. Srednevekovyj gorod i kul`turnoe vzaimodejstvie, A.A. Svanidze (red.), Moskwa 1992.
- Klimenko F.W., Zapadno-russkie cechi XVI-XVIII vv., Kiev 1914.
- Klimka L., Vilniaus cechų istoriografija, „Vilniaus istorijos metraštis” 2007, t. 1, s. 179–184.
- Klovas M., Meilus E., Valionienė O., Vilniaus senamiesčio posesijų raidos XVI–XVIII a. apžvalga (rankraštis), http://www.istorija.lt/wp–content/uploads/2014/11/Vilniaus–senamiescio–posesiju–raidos–XVI–XVIII–a–apzvalga.pdf [dostęp: 30.08.2018].
- Kraszewski J.I., Wilno od początków jego do roku 1750, t. 3, Wilno 1841.
- Łopaciński E., Materiały do dziejów rzemiosła artystycznego w Wielkim Księstwie Litewskim (XV–XIX w.), Warszawa 1946.
- Łowmiańska M., Wilno przed najazdem moskiewskim 1655 roku, w: Dwa doktoraty z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Poznań 2005.
- Makowska-Gulbinowa E., Wileńskie cechy tkackie do r. 1795, „Ateneum Wileńskie” 1924, t. 2, nr 5–6, s. 69–103.
- Manyś B., Uroczystości rodzinne w Wilnie w czasach Augusta III (1733–1763), Poznań 2014.
- Manyś B., Wileńscy cyrulicy w 1 poł. XVIII w. w świetle regestrów taks podatkowych. Wstęp do badań [w druku].
- Manyś B., Wileńscy zarębacze w pierwszej połowie XVIII wieku, czyli historyczne „studium przypadku” [w druku].
- Meilus E., Przynależność etniczna wilnian i ich lojalność względem władzy w czasie wojen z Moskwą w połowie XVII w. Rozważania nad tematem, w: Kultura Litwy i Polski w dziejach. Tożsamość i współistnienie. Międzynarodowe centrum kultury w Krakowie, J. Wyrozumski (red.), Kraków 2000.
- Meilus E., Vilniaus ir Kauno upeivių brolijų (cechų?) privilegijos XVII a., w: Praeities pėdsakais. Skiriama profesoriaus daktaro Zigmanto Kiaupos 65-mečiui, E. Aleksandravičius, A. Dubonis, E. Meilus, R. Miknys, E. Rimša (red.), Vilnius 2007.
- Mikołajczyk-Zielecka V., Antemortem documents of Eastern Orthodox and Uniate burghers of Vilnius from the first half of the 18th Century, „Zapiski Historyczne”, 2014, t. 79, z. 4, s. 143–172.
- Mikołajczyk-Zielecka V., Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku wobec życia i śmierci w świetle testamentów, Warszawa 2012.
- Morzy J., Geneza i rozwój cechów wileńskich do końca XVII w., „Zeszyty Uniwersytetu im. A. Mickiewicza – Historia” 1959, z. 4, s. 3–93.
- Niedźwiedź J., Kultura literacka Wilna (1323–1655). Retoryczna organizacja miasta, Kraków 2012.
- Paknys M., Vilniaus miestas ir miestiečiai 1636 m.: namai, gyventojai, svečiai, Vilnius 2006
- Pazdro Z., Uczniowie i towarzysze cechów krakowskich od drugiej połowy wieku XIV. do połowy wieku XVII, Lwów 1900.
- Popowska M., Stiklių cechas senajame Vilniuje, „Naujoji Romuva” 1940, nr 11.
- Rodkiewiczówna J., Cech introligatorski w Wilnie, Wilno 1929.
- Samalavičius S., Vilniaus miesto kultūra ir kasdienybė XVII–XVIII amžiuose, Vilnius 2011.
- Samalavičius S., Vilniaus mūrininkų ir dailidžių cechas iki XVIII amžiaus vidurio, „Istorija” t. IX (1967), s. 97–111.
- Samalavičius S., Vilniaus statybininkų cechų ekspertizės XVII–XVIII a., „Architektūros paminklai”, 1970, t. 1, s. 44–55.
- Šapoka A., Raštai, t. 1: Vilniaus istorija, Vilnius 2013.
- Urbanavičius A., Vilniaus naujieji miestiečiai 1661–1795 m., Vilnius 2005.
- Vitkauskienė B.R., Złotnictwo wileńskie: ludzie i dzieła XV–XVIII wiek, Warszawa 2006.
- Wilnianie. Żywoty siedemnastowieczne, oprac., wstępem i komentarzami opatrzył D. Frick, Warszawa 2008.
- Wisłocki J., Organizacja prawna poznańskiego rzemiosła, Poznań 1963.
- Wojciechowska Z, Cechy rzemieślnicze i bractwa kupieckie w Wielkopolsce w okresie staropolskim, w: Wielkopolska brać cechowa w okresie staropolskim. Katalog wystawy, Gniezno 2005
Referencje
Arłamowicz K., Dzieje przemyskich cechów rzemieślniczych w dawnej Polsce, Przemyśl 1931.
Baliński M., Opisanie statystyczne miasta Wilna, Wilno 1835.
Bogucka M., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV–XVII wieku, Warszawa 1962.
Brensztejn M.E., Cech krupiany w Wilnie, „Kurier Litewski” 1906, nr 138.
Čaplinskas A.R., Vilniaus istorija. Legendos ir tikrovė, Vilnius 2015.
Charewiczowa Ł., Lwowskie organizacje zawodowe za czasów Polski przedrozbiorowej, Lwów 1929.
Doubek F., W sprawie składu narodowościowego i wyznaniowego cechu konwisarskiego w Wilnie,
„Ateneum Wileńskie. Czasopismo naukowe poświęcone badaniom przeszłości ziem W. X. Litewskiego” 1930, t. 7.
Drėma V., Dingęs Vilnius, Vilnius 1991.
Drozdowski M., Życie gospodarcze miasta, w: Dzieje Poznania do roku 1793, J. Topolski (red.), Warszawa – Poznań 1988.
Ereciński T., Prawo przemysłowe miasta Poznania, Poznań 1934.
Frick D., Kith, Kin, and Neighbors. Communities and Confessions in Seventeenth-Century Wilno, Ithaca and London 2013.
Frick D., Libellus chamorum: protestancka elita mieszczańska a szlachta w siedemnastowiecznym Wilnie, w: Litwa w epoce Wazów. Prace ofiarowane Henrykowi Wisnerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, W. Kriegseisen (red.), A. Rachuba, Warszawa 2006.
Gadocha M., Cech piekarzy i handel chlebem w Krakowie w okresie nowożytnym, Kraków 2012.
Herbst S., Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933.
Horn M., Rzemiosło miejskie województwa bełskiego w pierwszej połowie XVII wieku. Zagadnienie kryzysu gospodarczego Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII wieku, Wrocław – Warszawa – Kraków 1966.
Indriulaitytė R., Vilniaus alavo liejikų cechas XVI–XIX a. Istorija ir veikla, „Menotyra” 1996, nr 2.
Jurginis J., Merkys V., Tautavičius A., Vilniaus miesto istorija nuo seniausių laikų iki Spalio revoliucijos, Vilnius 1968.
Jurkiewicz J., Wybory starszych rocznych w cechach wileńskich (XVI–XVIII w.), w: Praeities pėdsakais. Skiriama profesoriaus daktaro Zigmanto Kiaupos 65-mečiui, E. Aleksandravičius, A. Dubonis, E. Meilus, R. Miknys, E. Rimša (red.), Vilnius 2007.
Kiaupa Z., Kiaupienė J., Evropejskie kontakty kupcow Vil`njusa v XV-XVI vv., w: Civilizacija Severnoj Evropy. Srednevekovyj gorod i kul`turnoe vzaimodejstvie, A.A. Svanidze (red.), Moskwa 1992.
Klimenko F.W., Zapadno-russkie cechi XVI-XVIII vv., Kiev 1914.
Klimka L., Vilniaus cechų istoriografija, „Vilniaus istorijos metraštis” 2007, t. 1, s. 179–184.
Klovas M., Meilus E., Valionienė O., Vilniaus senamiesčio posesijų raidos XVI–XVIII a. apžvalga (rankraštis), http://www.istorija.lt/wp–content/uploads/2014/11/Vilniaus–senamiescio–posesiju–raidos–XVI–XVIII–a–apzvalga.pdf [dostęp: 30.08.2018].
Kraszewski J.I., Wilno od początków jego do roku 1750, t. 3, Wilno 1841.
Łopaciński E., Materiały do dziejów rzemiosła artystycznego w Wielkim Księstwie Litewskim (XV–XIX w.), Warszawa 1946.
Łowmiańska M., Wilno przed najazdem moskiewskim 1655 roku, w: Dwa doktoraty z Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Poznań 2005.
Makowska-Gulbinowa E., Wileńskie cechy tkackie do r. 1795, „Ateneum Wileńskie” 1924, t. 2, nr 5–6, s. 69–103.
Manyś B., Uroczystości rodzinne w Wilnie w czasach Augusta III (1733–1763), Poznań 2014.
Manyś B., Wileńscy cyrulicy w 1 poł. XVIII w. w świetle regestrów taks podatkowych. Wstęp do badań [w druku].
Manyś B., Wileńscy zarębacze w pierwszej połowie XVIII wieku, czyli historyczne „studium przypadku” [w druku].
Meilus E., Przynależność etniczna wilnian i ich lojalność względem władzy w czasie wojen z Moskwą w połowie XVII w. Rozważania nad tematem, w: Kultura Litwy i Polski w dziejach. Tożsamość i współistnienie. Międzynarodowe centrum kultury w Krakowie, J. Wyrozumski (red.), Kraków 2000.
Meilus E., Vilniaus ir Kauno upeivių brolijų (cechų?) privilegijos XVII a., w: Praeities pėdsakais. Skiriama profesoriaus daktaro Zigmanto Kiaupos 65-mečiui, E. Aleksandravičius, A. Dubonis, E. Meilus, R. Miknys, E. Rimša (red.), Vilnius 2007.
Mikołajczyk-Zielecka V., Antemortem documents of Eastern Orthodox and Uniate burghers of Vilnius from the first half of the 18th Century, „Zapiski Historyczne”, 2014, t. 79, z. 4, s. 143–172.
Mikołajczyk-Zielecka V., Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku wobec życia i śmierci w świetle testamentów, Warszawa 2012.
Morzy J., Geneza i rozwój cechów wileńskich do końca XVII w., „Zeszyty Uniwersytetu im. A. Mickiewicza – Historia” 1959, z. 4, s. 3–93.
Niedźwiedź J., Kultura literacka Wilna (1323–1655). Retoryczna organizacja miasta, Kraków 2012.
Paknys M., Vilniaus miestas ir miestiečiai 1636 m.: namai, gyventojai, svečiai, Vilnius 2006
Pazdro Z., Uczniowie i towarzysze cechów krakowskich od drugiej połowy wieku XIV. do połowy wieku XVII, Lwów 1900.
Popowska M., Stiklių cechas senajame Vilniuje, „Naujoji Romuva” 1940, nr 11.
Rodkiewiczówna J., Cech introligatorski w Wilnie, Wilno 1929.
Samalavičius S., Vilniaus miesto kultūra ir kasdienybė XVII–XVIII amžiuose, Vilnius 2011.
Samalavičius S., Vilniaus mūrininkų ir dailidžių cechas iki XVIII amžiaus vidurio, „Istorija” t. IX (1967), s. 97–111.
Samalavičius S., Vilniaus statybininkų cechų ekspertizės XVII–XVIII a., „Architektūros paminklai”, 1970, t. 1, s. 44–55.
Šapoka A., Raštai, t. 1: Vilniaus istorija, Vilnius 2013.
Urbanavičius A., Vilniaus naujieji miestiečiai 1661–1795 m., Vilnius 2005.
Vitkauskienė B.R., Złotnictwo wileńskie: ludzie i dzieła XV–XVIII wiek, Warszawa 2006.
Wilnianie. Żywoty siedemnastowieczne, oprac., wstępem i komentarzami opatrzył D. Frick, Warszawa 2008.
Wisłocki J., Organizacja prawna poznańskiego rzemiosła, Poznań 1963.
Wojciechowska Z, Cechy rzemieślnicze i bractwa kupieckie w Wielkopolsce w okresie staropolskim, w: Wielkopolska brać cechowa w okresie staropolskim. Katalog wystawy, Gniezno 2005