Treść głównego artykułu
Abstrakt
The Second Polish Republic was a time of institutionalising and imposing stricter discipline in teaching in Poland. In the Interwar Period, institutions were established for teacher training, accompanied by new bodies in Polish universities tasked with teacher training and developing teaching methodology. A case in point was the establishment of the Faculty of Pedagogy and Didactics in Wszechnica Piastowska (Adam Mickiewicz University in Poznań). The first Faculty heads: Antoni Danysz, Bogdan Nawroczyński and Ludwik Jax-Bykowski, made considerable efforts for teacher training to play an important role in the structure of the Poznań University and to assume academic form. While the Faculty was closed down in 1933, Poznań University continued its cooperation with the Faculty of Psychology, thus providing an opportunity for educating future teachers.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Źródła
- Banasiewicz M., Czubiński A., Źródła do dziejów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1973.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1923/24, Poznań 1925.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1924/1925, Poznań 1926.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1925/26, Poznań 1926.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1927/28, Poznań 1928.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1931/32, Poznań 1933.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1933/34, Poznań 1935.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1934/1935, Poznań 1936.
- Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1936/1937, Poznań 1938.
- Księga Pamiątkowa Uniwersytetu Poznańskiego. Lata 1919–1923, Poznań 1925.
- Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swego istnienia (1919, 1919–1920, 1920–1921, 1921–1922, 1922–1923): za rektoratu Heliodora Święcickiego: księga pamiątkowa, Wrzosek A. (red.), Poznań 1924.
- Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3 – księga druga, Myśl pedagogiczna w XX stuleciu, Kielce 1998.
- Maszynopisy
- Dolata B., Bogdan Nawroczyński (1882–1974) jako kierownik Katedry Pedagogiki Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań 1994.
- Kobek I., Katedra Pedagogiki Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1945–1970, Poznań 1990.
- Nowaczyk E., Działalność naukowa i pedagogiczna Antoniego Danysza, Poznań 1980.
- Czasopisma
- Błachowski S., Pedagogika w Uniwersytecie Poznańskim, „Kurier Poznański” 1924, nr 264.
- Błachowski S., Uniwersytet Poznański. Wiedza pedagogiczna, „Kurier Poznański” 1929, nr 2.
- Danysz A., Studium Pedagogiczne wyższe. Studium Pedagogiki w Uniwersytecie Poznańskim, „Przegląd Pedagogiczny” 1922, nr 3.
- Gołębiowski S.Z., Starania polskie o uniwersytet w Poznaniu w XX wieku, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1957, t. 3, 2.
- Hellwig J., Prace naukowe Antoniego Danysza w Katedrze Pedagogiki na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1919–1925, „Kronika Wielkopolski” 1992, nr 1.
- Hellwig J., Tradycje prywatnego szkolnictwa wyższego, „Studia Edukacyjne” 1997, nr 3.
- Hellwig J., Poznańscy pedagodzy i ich wkład w rozwój nauk o wychowaniu w okresie międzywojennym, „Studia Edukacyjne” 1998, nr 4.
- Hornowski B., Życie i działalność prof. Dra S. Błachowskiego, „Przegląd Pedagogiczny” 1963, nr 6.
- Klafkowski A., Na 40-lecie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, „Kronika Miasta Poznania” 1959, nr 4.
- Malinowski A., Ludwik Jaxa-Bykowski o szkolnictwie wyższym, „Forum Akademickie” 2011, nr 7–8.
- Walczak M., Tajne nauczanie na poziomie wyższym w latach 1940–1945, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1977, nr 1 (75).
- Z wykładu inaugurującego rok akademicki 2009/2010 pt. Tradycje akademickie miasta Poznania i powstanie Uniwersytetu Poznańskiego w 1919 roku, „Życie Uniwersyteckie” 2009, nr 12.
- Opracowania
- Alma MaterPosnaniensis. W 80. rocznicę utworzenia Uniwersytetu w Poznaniu, P. Hauser, T. Jasiński, J. Topolski (red.), Poznań 1999.
- Bobrowska-Nowak W., Drynda D., Słownik pedagogów polskich, Katowice 1998.
- Bobrowska-Nowak W., Pionierzy psychologii naukowej w Polsce, Katowice 1971.
- Boras Z., Tradycje uniwersyteckie Poznania, Poznań 2003.
- Bromberek B., Studia uniwersyteckie w zakresie nauki o edukacji w świetle badań empirycznych, Poznań 1998.
- Buszko J., Historia Polski 1864–1948, Warszawa 1982.
- Cegielska P., Z moich wspomnień. Przechadzki po mieście, Poznań 1997.
- Cybal-Michalska A., Gromkowska-Melosik A., Kuszak K., Piorunek M., Segiet W. (red.), XXV lat Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1993–2018.
- Wydanie jubileuszowe, Poznań 2018.
- Drynda D., Pedagogika Drugiej Rzeczypospolitej: warunki – orientacje – kontrowersje, Katowice 1987.
- Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. I, Pilch T. (red.), Warszawa 2003.
- Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III, Pilch T. (red.), Warszawa 2004.
- Falski M., Koncepcja szkoły powszechnej i jej roli w ustroju szkolnym w okresie międzywojennym w Polsce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1958, t. I, Wrocław.
- Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika ogólna, Warszawa 2008.
- Hellwig J., Dzieje historii wychowania w Polsce i jej twórcy, Poznań 2001.
- Historia wychowania, Hellwig J. (red.) Poznań 1994.
- Historia wychowania. Słownik biograficzny, Gąsiorowski A. (red.), Olsztyn 2002.
- Inspiracje dla współczesnej edukacji w dydaktyce Drugiej Rzeczypospolitej, Drynda D. (red.), Katowice 2000.
- Jaroszuk T., Z iskrą filarecką w oku. Świat i dzieło Bogdana Nawroczyńskiego, Olsztyn 2004.
- Korzeniewska W., Myśl pedagogiczna na przestrzeni wieków. Chronologiczny słownik biograficzny, Kraków 2011.
- Kowalenko W., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Uniwersytet Poznański 1940–1945, Poznań 1961.
- Krajewski M., Dzieje wychowania i doktryn pedagogicznych, Płock 2005.
- Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika, t. I, Warszawa 2003.
- Miąso J. (red.), Studia z dziejów edukacji, Warszawa 1994.
- Michalska I., Działalność Naukowego Towarzystwa Pedagogicznego (1928–1958) na rzecz rozwoju nauk o wychowaniu, w: W. Szulakiewicz (red.), Z dziejów polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, Toruń 2009, s. 33–52.
- Michalski S., Praca naukowo-badawcza nauczycieli w Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań 1994.
- Miśkiewicz B., Uniwersytet Poznański. Fakty, refleksje, wspomnienia, Poznań 1983.
- Możdżeń S.I., Historia wychowania 1918–1945, Sandomierz 2006.
- Nauka w Wielkopolsce, Labuda G. (red.), Poznań 1973.
- Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury, Kraków – Warszawa 1947.
- Nowak-Kluczyński K., Kierownicy Katedry Pedagogiki i Dydaktyki na Uniwersytecie Poznańskim w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w: E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak (red.), Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji, Poznań 2017, s. 231–256.
- Nowak-Kluczyński K., Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim 1919–1933, w: A. Ćwikliński,
- M. Przybyła (red.), Społeczeństwo i edukacja. Teorie a implikacje praktyczne, Poznań 2015, s. 45–69.
- Nowak-Kluczyński K., Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (lata 1919–1993), w: A. Cybal-Michalska, A. Gromkowska-Melosik, K. Kuszak, M. Piorunek, W. Segiet (red.), XXV lat Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1993–2018. Wydanie jubileuszowe, Poznań 2018, s. 283–294
- Oświata i wychowanie w Polsce Ludowej. Wybrane zagadnienia, Okoń W. (red.), Warszawa 1968.
- Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1919–1969. Podstawowe akty prawne, Warszawa 1972.
- Poznań od A do Z, Łęcki W., Maluśkiewicz P. (red.), Poznań 1988.
- Rezler M., Kalendarium poznańskie, Poznań 2003.
- Słownik historyków polskich, Rosińska-Jackl M. (red.), Warszawa 1994.
- Stan i perspektywy rozwoju nauk pedagogicznych, Okoń W. (red.), Warszawa 1976.
- Studia z dziejów oświaty i myśli pedagogicznej XIX–XX wieku, Szablicka-Żak J. (red.), Wrocław 1998.
- Szulakiewicz W., Historia oświaty i wychowania w Polsce w 1918–1939. Studium historiograficzne, Toruń 2000.
- Topolski T., Historia Polski, Poznań 2003.
- Uczeni wrocławscy 1945–1979, Trzynadlowski J. (red.), Wrocław 1980.
- Uniwersytet. Społeczeństwo. Edukacja, Ambrozik W., Przyczypkowski K. (red.), Poznań 2004.
- Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1964.
- Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku, Kielce 1998.
- Wołoszyn S., Pedagogiczne wędrówki przez wieki i zagadnienia. Studia i szkice, Warszawa – Toruń 1996.
- Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej, t. 2, Warszawa 1996.
- Wrzosek A., Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swojego istnienia za rektoratu H. Święcickiego, Poznań 1924.
- Zbierski K., Zagadnienie kształcenia nauczycieli szkół średnich, Warszawa 1930
Referencje
Źródła
Banasiewicz M., Czubiński A., Źródła do dziejów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1973.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1923/24, Poznań 1925.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1924/1925, Poznań 1926.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1925/26, Poznań 1926.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1927/28, Poznań 1928.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1931/32, Poznań 1933.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1933/34, Poznań 1935.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1934/1935, Poznań 1936.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1936/1937, Poznań 1938.
Księga Pamiątkowa Uniwersytetu Poznańskiego. Lata 1919–1923, Poznań 1925.
Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swego istnienia (1919, 1919–1920, 1920–1921, 1921–1922, 1922–1923): za rektoratu Heliodora Święcickiego: księga pamiątkowa, Wrzosek A. (red.), Poznań 1924.
Wołoszyn S., Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 3 – księga druga, Myśl pedagogiczna w XX stuleciu, Kielce 1998.
Maszynopisy
Dolata B., Bogdan Nawroczyński (1882–1974) jako kierownik Katedry Pedagogiki Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań 1994.
Kobek I., Katedra Pedagogiki Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1945–1970, Poznań 1990.
Nowaczyk E., Działalność naukowa i pedagogiczna Antoniego Danysza, Poznań 1980.
Czasopisma
Błachowski S., Pedagogika w Uniwersytecie Poznańskim, „Kurier Poznański” 1924, nr 264.
Błachowski S., Uniwersytet Poznański. Wiedza pedagogiczna, „Kurier Poznański” 1929, nr 2.
Danysz A., Studium Pedagogiczne wyższe. Studium Pedagogiki w Uniwersytecie Poznańskim, „Przegląd Pedagogiczny” 1922, nr 3.
Gołębiowski S.Z., Starania polskie o uniwersytet w Poznaniu w XX wieku, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1957, t. 3, 2.
Hellwig J., Prace naukowe Antoniego Danysza w Katedrze Pedagogiki na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1919–1925, „Kronika Wielkopolski” 1992, nr 1.
Hellwig J., Tradycje prywatnego szkolnictwa wyższego, „Studia Edukacyjne” 1997, nr 3.
Hellwig J., Poznańscy pedagodzy i ich wkład w rozwój nauk o wychowaniu w okresie międzywojennym, „Studia Edukacyjne” 1998, nr 4.
Hornowski B., Życie i działalność prof. Dra S. Błachowskiego, „Przegląd Pedagogiczny” 1963, nr 6.
Klafkowski A., Na 40-lecie Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, „Kronika Miasta Poznania” 1959, nr 4.
Malinowski A., Ludwik Jaxa-Bykowski o szkolnictwie wyższym, „Forum Akademickie” 2011, nr 7–8.
Walczak M., Tajne nauczanie na poziomie wyższym w latach 1940–1945, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1977, nr 1 (75).
Z wykładu inaugurującego rok akademicki 2009/2010 pt. Tradycje akademickie miasta Poznania i powstanie Uniwersytetu Poznańskiego w 1919 roku, „Życie Uniwersyteckie” 2009, nr 12.
Opracowania
Alma MaterPosnaniensis. W 80. rocznicę utworzenia Uniwersytetu w Poznaniu, P. Hauser, T. Jasiński, J. Topolski (red.), Poznań 1999.
Bobrowska-Nowak W., Drynda D., Słownik pedagogów polskich, Katowice 1998.
Bobrowska-Nowak W., Pionierzy psychologii naukowej w Polsce, Katowice 1971.
Boras Z., Tradycje uniwersyteckie Poznania, Poznań 2003.
Bromberek B., Studia uniwersyteckie w zakresie nauki o edukacji w świetle badań empirycznych, Poznań 1998.
Buszko J., Historia Polski 1864–1948, Warszawa 1982.
Cegielska P., Z moich wspomnień. Przechadzki po mieście, Poznań 1997.
Cybal-Michalska A., Gromkowska-Melosik A., Kuszak K., Piorunek M., Segiet W. (red.), XXV lat Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1993–2018.
Wydanie jubileuszowe, Poznań 2018.
Drynda D., Pedagogika Drugiej Rzeczypospolitej: warunki – orientacje – kontrowersje, Katowice 1987.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. I, Pilch T. (red.), Warszawa 2003.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. III, Pilch T. (red.), Warszawa 2004.
Falski M., Koncepcja szkoły powszechnej i jej roli w ustroju szkolnym w okresie międzywojennym w Polsce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1958, t. I, Wrocław.
Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika ogólna, Warszawa 2008.
Hellwig J., Dzieje historii wychowania w Polsce i jej twórcy, Poznań 2001.
Historia wychowania, Hellwig J. (red.) Poznań 1994.
Historia wychowania. Słownik biograficzny, Gąsiorowski A. (red.), Olsztyn 2002.
Inspiracje dla współczesnej edukacji w dydaktyce Drugiej Rzeczypospolitej, Drynda D. (red.), Katowice 2000.
Jaroszuk T., Z iskrą filarecką w oku. Świat i dzieło Bogdana Nawroczyńskiego, Olsztyn 2004.
Korzeniewska W., Myśl pedagogiczna na przestrzeni wieków. Chronologiczny słownik biograficzny, Kraków 2011.
Kowalenko W., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Uniwersytet Poznański 1940–1945, Poznań 1961.
Krajewski M., Dzieje wychowania i doktryn pedagogicznych, Płock 2005.
Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.), Pedagogika, t. I, Warszawa 2003.
Miąso J. (red.), Studia z dziejów edukacji, Warszawa 1994.
Michalska I., Działalność Naukowego Towarzystwa Pedagogicznego (1928–1958) na rzecz rozwoju nauk o wychowaniu, w: W. Szulakiewicz (red.), Z dziejów polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, Toruń 2009, s. 33–52.
Michalski S., Praca naukowo-badawcza nauczycieli w Drugiej Rzeczypospolitej, Poznań 1994.
Miśkiewicz B., Uniwersytet Poznański. Fakty, refleksje, wspomnienia, Poznań 1983.
Możdżeń S.I., Historia wychowania 1918–1945, Sandomierz 2006.
Nauka w Wielkopolsce, Labuda G. (red.), Poznań 1973.
Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury, Kraków – Warszawa 1947.
Nowak-Kluczyński K., Kierownicy Katedry Pedagogiki i Dydaktyki na Uniwersytecie Poznańskim w okresie dwudziestolecia międzywojennego, w: E. Głowacka-Sobiech, K. Kabacińska-Łuczak (red.), Wielkopolska i Wielkopolanie w dziejach polskiej edukacji, Poznań 2017, s. 231–256.
Nowak-Kluczyński K., Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim 1919–1933, w: A. Ćwikliński,
M. Przybyła (red.), Społeczeństwo i edukacja. Teorie a implikacje praktyczne, Poznań 2015, s. 45–69.
Nowak-Kluczyński K., Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim i Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (lata 1919–1993), w: A. Cybal-Michalska, A. Gromkowska-Melosik, K. Kuszak, M. Piorunek, W. Segiet (red.), XXV lat Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1993–2018. Wydanie jubileuszowe, Poznań 2018, s. 283–294
Oświata i wychowanie w Polsce Ludowej. Wybrane zagadnienia, Okoń W. (red.), Warszawa 1968.
Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1919–1969. Podstawowe akty prawne, Warszawa 1972.
Poznań od A do Z, Łęcki W., Maluśkiewicz P. (red.), Poznań 1988.
Rezler M., Kalendarium poznańskie, Poznań 2003.
Słownik historyków polskich, Rosińska-Jackl M. (red.), Warszawa 1994.
Stan i perspektywy rozwoju nauk pedagogicznych, Okoń W. (red.), Warszawa 1976.
Studia z dziejów oświaty i myśli pedagogicznej XIX–XX wieku, Szablicka-Żak J. (red.), Wrocław 1998.
Szulakiewicz W., Historia oświaty i wychowania w Polsce w 1918–1939. Studium historiograficzne, Toruń 2000.
Topolski T., Historia Polski, Poznań 2003.
Uczeni wrocławscy 1945–1979, Trzynadlowski J. (red.), Wrocław 1980.
Uniwersytet. Społeczeństwo. Edukacja, Ambrozik W., Przyczypkowski K. (red.), Poznań 2004.
Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1964.
Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku, Kielce 1998.
Wołoszyn S., Pedagogiczne wędrówki przez wieki i zagadnienia. Studia i szkice, Warszawa – Toruń 1996.
Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej, t. 2, Warszawa 1996.
Wrzosek A., Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swojego istnienia za rektoratu H. Święcickiego, Poznań 1924.
Zbierski K., Zagadnienie kształcenia nauczycieli szkół średnich, Warszawa 1930