Treść głównego artykułu
Abstrakt
The aim of the article is to present the achievements of Professor Tadeusz Sulimirski, an archaeologist, in reference to organising and managing Polish education in exile, 1941–1947. The biographical method prevails in this research paper, presenting one of the leading figures in the Office of Education and School Affairs, as well as the Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment of the Polish government in exile. Tadeusz Sulimirski launched numerous initiatives aimed at developing and streamlining all the forms of Polish education in exile. He cooperated very closely with General Józef Haller. He devoted much attention to developing Polish higher education in exile. Once the Polish government in London was no longer recognised by the British government, Professor Tadeusz Sulimirski became head of the Department of Education, formed on 7 July 1945, of The Interim Treasury Committee for Polish Questions established by the British. He demonstrated great creativity and organizational skills, while very competently coordinating the gradual discontinuation of Polish education in Great Britain and, to some extent, in some of the British dominions. He took great care of the financial situation of Polish students in Great Britain and in the Middle East. He also received students and schools from General Władysław Anders’ Polish II Corps evacuated from Italy to Great Britain. In the post-war years he was an active member of Polish academic circles. He greatly contributed to the development of Polish education in exile and to establishing Polish identity among war refugees.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Referencje
- Źródła archiwalne
- Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie sygn. PAU I–39
- Instytut Polski i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie Kol. 548/8, Kol. 548/11, Kol. 548/13,.
- Zespół: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: sygn. A.19. I/7, A.19. I/9.
- A.19. I/10/ a–d, A.19. I/ 11, A.19. I/13 c, A.19. I/17, A.19.I/18, A.19.II/3, A.19.III/28, A.19.
- II/29, A. 19 III/44, A.19. II/47, A.19. II/52 A.19. III/58, A.19.III/68, A.19. III/116 (cz. 1), A.19. VI/20.
- Źródła drukowane i opracowania
- Atlas grodzisk i zamczysk śląskich z. 1, (oprac.) J. Żurowski, R. Jakimowicz, Kraków 1939.
- Chmielewski W., Działalność oświatowa Urzędu Ministra Gen. Broni Józefa Hallera, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2013, nr 3–4.
- Chmielewski W., Działalność wydawnicza polskich władz oświatowych na uchodźstwie w latach 1940–1945, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2013, nr 1–2.
- Chmielewski W., Poglądy gen. Józefa Hallera na wychowanie w latach 1940–1943, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2009, nr 4.
- Chmielewski W.J., Polska administracja szkolna w latach 1944–1950, wyd. 2, Piotrków Trybunalski 2010.
- Chmielewski W., Przygotowanie kadr oświatowych na uchodźstwie, Seria: Monografie z Dziejów
- Oświaty, t. XVIII, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013.
- Chmielewski W., Z działalności Komitetu Wydawnictw Śląskich Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1933–1939, „Studia Śląskie”, Seria nowa, 1976, t. XXIX.
- Chyrowiacy. Słownik biograficzny wychowanków Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Chyrowie 1886–1939, (oprac.) L. Grzebień, J. Kochanowicz, J. Niemiec, Kraków 2000.
- Czaykowski B., Sulik B., Polacy w W. Brytanii, Paryż 1961.
- Danilewicz M., Biblioteka Polska w Londynie, „Nauka Polska na Obczyźnie” 1958, z. 2.
- Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 maja 1941r. o utworzeniu Urzędu Oświaty i Spraw Szkolnych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1941, nr 3, poz. 5.
- Draus J., Działalność oświatowa Łukasza Kurdybachy w latach 1940–1946, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1984, t. XXVI.
- Dział urzędowy. Zwolnienia i mianowania ministrów, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 30 listopada 1944, nr 14, część II.
- Gajewski R., Ks. Zygmunt Kaczyński Kapłan i polityk, Lublin 2013.
- Grabski S., Pamiętniki, t. 2, do druku przygotował i wstępem opatrzył W. Stankiewicz, Warszawa 1989.
- Gurba J., Profesor Tadeusz Sulimirski (1IV 1898 – 21VI 1983), „Rocznik Polonijny” 1984–1985, nr 5–6.
- Haller J., Pamiętniki z wyborem dokumentów i zdjęć, Łomianki 2015.
- Hulewicz J., Wydawnictwa śląskie Polskiej Akademii Umiejętności, w: Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki humanistyczne i społeczne. Materiały z sesji jubileuszowej, Kraków, 3–4 V1973, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej, Wrocław 1974.
- Jasnowski J., Prof. Tadeusz Sulimirski jako organizator szkolnictwa polskiego na emigracji, „XXVII Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie 1984/84” (Londyn) 1984.
- Jażdżewski K., Z okazji 70-lecia urodzin profesora Tadeusza Sulimirskiego, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Archeologiczna 1968, nr 15.
- Leitgeber W., 1946 – rok decyzji w sprawie rozwiązania polskich sił zbrojnych na zachodzie w świetle dokumentów brytyjskich, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1977.
- Ministry of Education, Education in Exile. History of the Committee for the Education of Poles in Great Britain, London 1956.
- Polscy studenci – żołnierze we Włoszech 1945–1947, R. Lewicki (oprac.), Caldra House, 1996.
- Radzik T., Brytyjska pomoc edukacyjna, w: Mobilizacja uchodźstwa do walki politycznej 1945–1990, Londyn 1995.
- Radzik T., Profesor Tadeusz Sulimirski – archeolog (1898–1983), w: Kimmerowie, Scytowie i Sarmaci.
- Księga poświęcona pamięci profesora Tadeusza Sulimirskiego, J. Ciborowski (red.), Kraków 2004.
- Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności Rok 1937/1938, Kraków 1939.
- Rojek W., W służbie Polski i nauki Tadeusz Sulimirski (1898–1983), w: Kimmerowie, Scytowie i Sarmaci. Księga poświęcona pamięci profesora Tadeusza Sulimirskiego, J. Chochorowski (red.), Kraków 2004.
- Sprawozdanie z działalności Komitetu Wydawnictw Śląskich Polskiej Akademii Umiejętności za czas od 28 listopada 1935 do 21 listopada 1936 oraz program prac na rok budżetowy 1937/38.
- Drukowane jako rękopis, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1937.
- Sudoł A., Edward Franciszek Szczepanik. Ostatni premier rządu RP na uchodźstwie, Bydgoszcz, 2009.
- Sulimirski T., Fundusz Kultury Narodowej, „Nauka Polska na Obczyźnie 1939–1960” 1961, z. 3.
- Sulimirski T., Nauka polska na obczyźnie 1939–1954, „Nauka Polska na Obczyźnie” 1955, z. 1.
- Sulimirski T., Studium Pedagogiczne w Edynburgu (1943–1946), „Nauka Polska na Obczyźnie” 1955, z. 1.
- Szydłowski S., Studia wyższe Polaków w Wielkiej Brytanii, „Nauka Polska na Obczyźnie 1939–1960” 1961, z. 3.
Referencje
Źródła archiwalne
Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie sygn. PAU I–39
Instytut Polski i Muzeum im. Władysława Sikorskiego w Londynie Kol. 548/8, Kol. 548/11, Kol. 548/13,.
Zespół: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego: sygn. A.19. I/7, A.19. I/9.
A.19. I/10/ a–d, A.19. I/ 11, A.19. I/13 c, A.19. I/17, A.19.I/18, A.19.II/3, A.19.III/28, A.19.
II/29, A. 19 III/44, A.19. II/47, A.19. II/52 A.19. III/58, A.19.III/68, A.19. III/116 (cz. 1), A.19. VI/20.
Źródła drukowane i opracowania
Atlas grodzisk i zamczysk śląskich z. 1, (oprac.) J. Żurowski, R. Jakimowicz, Kraków 1939.
Chmielewski W., Działalność oświatowa Urzędu Ministra Gen. Broni Józefa Hallera, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2013, nr 3–4.
Chmielewski W., Działalność wydawnicza polskich władz oświatowych na uchodźstwie w latach 1940–1945, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2013, nr 1–2.
Chmielewski W., Poglądy gen. Józefa Hallera na wychowanie w latach 1940–1943, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2009, nr 4.
Chmielewski W.J., Polska administracja szkolna w latach 1944–1950, wyd. 2, Piotrków Trybunalski 2010.
Chmielewski W., Przygotowanie kadr oświatowych na uchodźstwie, Seria: Monografie z Dziejów
Oświaty, t. XVIII, Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013.
Chmielewski W., Z działalności Komitetu Wydawnictw Śląskich Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1933–1939, „Studia Śląskie”, Seria nowa, 1976, t. XXIX.
Chyrowiacy. Słownik biograficzny wychowanków Zakładu Naukowo-Wychowawczego OO. Jezuitów w Chyrowie 1886–1939, (oprac.) L. Grzebień, J. Kochanowicz, J. Niemiec, Kraków 2000.
Czaykowski B., Sulik B., Polacy w W. Brytanii, Paryż 1961.
Danilewicz M., Biblioteka Polska w Londynie, „Nauka Polska na Obczyźnie” 1958, z. 2.
Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 maja 1941r. o utworzeniu Urzędu Oświaty i Spraw Szkolnych, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1941, nr 3, poz. 5.
Draus J., Działalność oświatowa Łukasza Kurdybachy w latach 1940–1946, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1984, t. XXVI.
Dział urzędowy. Zwolnienia i mianowania ministrów, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 30 listopada 1944, nr 14, część II.
Gajewski R., Ks. Zygmunt Kaczyński Kapłan i polityk, Lublin 2013.
Grabski S., Pamiętniki, t. 2, do druku przygotował i wstępem opatrzył W. Stankiewicz, Warszawa 1989.
Gurba J., Profesor Tadeusz Sulimirski (1IV 1898 – 21VI 1983), „Rocznik Polonijny” 1984–1985, nr 5–6.
Haller J., Pamiętniki z wyborem dokumentów i zdjęć, Łomianki 2015.
Hulewicz J., Wydawnictwa śląskie Polskiej Akademii Umiejętności, w: Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki humanistyczne i społeczne. Materiały z sesji jubileuszowej, Kraków, 3–4 V1973, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej, Wrocław 1974.
Jasnowski J., Prof. Tadeusz Sulimirski jako organizator szkolnictwa polskiego na emigracji, „XXVII Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie 1984/84” (Londyn) 1984.
Jażdżewski K., Z okazji 70-lecia urodzin profesora Tadeusza Sulimirskiego, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi”, Seria Archeologiczna 1968, nr 15.
Leitgeber W., 1946 – rok decyzji w sprawie rozwiązania polskich sił zbrojnych na zachodzie w świetle dokumentów brytyjskich, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1977.
Ministry of Education, Education in Exile. History of the Committee for the Education of Poles in Great Britain, London 1956.
Polscy studenci – żołnierze we Włoszech 1945–1947, R. Lewicki (oprac.), Caldra House, 1996.
Radzik T., Brytyjska pomoc edukacyjna, w: Mobilizacja uchodźstwa do walki politycznej 1945–1990, Londyn 1995.
Radzik T., Profesor Tadeusz Sulimirski – archeolog (1898–1983), w: Kimmerowie, Scytowie i Sarmaci.
Księga poświęcona pamięci profesora Tadeusza Sulimirskiego, J. Ciborowski (red.), Kraków 2004.
Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności Rok 1937/1938, Kraków 1939.
Rojek W., W służbie Polski i nauki Tadeusz Sulimirski (1898–1983), w: Kimmerowie, Scytowie i Sarmaci. Księga poświęcona pamięci profesora Tadeusza Sulimirskiego, J. Chochorowski (red.), Kraków 2004.
Sprawozdanie z działalności Komitetu Wydawnictw Śląskich Polskiej Akademii Umiejętności za czas od 28 listopada 1935 do 21 listopada 1936 oraz program prac na rok budżetowy 1937/38.
Drukowane jako rękopis, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1937.
Sudoł A., Edward Franciszek Szczepanik. Ostatni premier rządu RP na uchodźstwie, Bydgoszcz, 2009.
Sulimirski T., Fundusz Kultury Narodowej, „Nauka Polska na Obczyźnie 1939–1960” 1961, z. 3.
Sulimirski T., Nauka polska na obczyźnie 1939–1954, „Nauka Polska na Obczyźnie” 1955, z. 1.
Sulimirski T., Studium Pedagogiczne w Edynburgu (1943–1946), „Nauka Polska na Obczyźnie” 1955, z. 1.
Szydłowski S., Studia wyższe Polaków w Wielkiej Brytanii, „Nauka Polska na Obczyźnie 1939–1960” 1961, z. 3.