Pasek boczny artykułu
Treść głównego artykułu
Abstrakt
The article focuses on the development of national education, Polish and Czech, in the territory of Teschen Silesia in 1848–1914 The first part of the article deals with the demographic changes that occurred at this time in the region, along with the development of industry. Moreover, the national issue and the national consciousness of the population are presented. In its second part, the article deals with the development of Polish and Czech education in the area, from preparatory high schools to secondary schools.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bogus M., Nauczyciele szkól ludowch Śląska Cieszyńskiego w XIX i na początku XX wieku Uwa- runkowania prawne i zawodowe, Akademia im. Jan Długosza w Częstochowie, Czeski Těšín – Częstochowa 2013.
- Bogus M., Dawid Ł., Gojniczek W., Król S., Kwaśny I., Morys-Twarkowski M., Nowak K., Panic I., Spyra J., Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych, t. 3, Cieszyn od Wiosny Ludów do III Rzeczypospolitej, Urząd Miejski, Wydział Promocji i Informacji, Cieszyn 2010.
- Borák M., Janák D., Rebrová A., Pavelčíková N., Gawrecki D., Bakala J., Dějiny Orlové, Městský úřad Orlová, Orlová 1993.
- Buzek K., Nejdůležitější zákony a nařízení národnostního školství pro zemi Moravskoslezskou, SPN Praha 1938.
- Fazan M., Polskie życie kulturalne na Śląsku Cieszyńskim w latach 1842/48–1920, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław – Warszawa 1982.
- Gawrecki D. a kol., Dějiny Českého Slezska 1740–2000, Slezská univerzita v Opavě, Filozoficko-přírodovědná fakulta, Ústav historie a muzeologie, Opava 2003.
- „Gwiazdka Cieszyńskaˮ 1863, nr 51, s. 412.
- Hajzlerová I., Matroszová V., Karviná. Zmizelá Morava a Slezsko, Paseka, Praha – Litomyšl 2009. Hajzlerová I., Dětmarovice. K sedmistému výročí první písemné zmínky o obci, Obecní úřad Dětmarovice, Státní okresní archív Karviná, Karviná 2005.
- Havlíček B., Průvodce stálou expozicí „Těšínsko od pravěku k dneškuˮ, t. 1, Dějinné osudy země a lidu v přehledu, Okresní vlastivědný ústav Český Těšín, Český Těšín 1989.
- Chlebowczyk J., Nad Olzą. Śląsk Cieszyński w wiekach XVIII, XIX i XX, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1971.
- Chmelař J., Polska mniejszość narodowa w Czechosłowacji, Czechosłowackie Towarzystwo dla Studium Zagadnień Narodowościowych, Praha 1935.
- Chromcová G., Noviny Těšínské 1894–2004, Český Těšín 2004.
- Król J., Ruch nauczycielski na Śląsku Cieszyńskim w XIX i na początku XX wieku, „Rocznik Cieszyńskiˮ 1976, vol. 3, s. 11–33.
- Kronika Mistrzowic, Zukowa Górnego i Frysztatu (archiwum Bibl. Kne Cz. Těšín).
- Kubisz J., Pamiętnik starego nauczyciela, Fundacja Słowa Polskiego dla Zaolzia, Warszawa 1994. Macura J., Z dziejów polskiego szkolnictwa na Zaolziu, Towarzystwo Nauczycieli Polskich w Republice Czeskiej, Těšín 1998.
- Obecní kronika městyse Doubravy do 1927 (archiwum Státní okresní archív Karviná). Popiołek F., Studia z dziejów Śląska Cieszyńskiego, Katowice 1958.
- Rebrová A., Karviná. Radnice v proměnách času, Oddělení správy zámku a majetkové péče Magi- strátu města Karviná, Karviná 2008.
- Rýdl K., Šmelová E. Vývoj institucí pro předškolní výchovu, Univerzita Palackého v Olomouci, Pedagogická fakulta, Olomouc 2015.
- Słowik J., Z kroniki polskiej szkoły w Suchej Średniej, Śląski Kościół Ewangelicki, Hawierzów 2022.
- Somr M. a kol., Dějiny školství a pedagogiky, Státní pedagogické nakladatelství, Praha 1987. Spilková V. a kol., Současné proměny vzdělávání učitelů, Paido, Brno 2004.
- Spyra J., Główne kierunki rozwoju szkolnictwa na Śląsku Cieszyńskim w XIX w. i na początku XX w. w świetle ustawodawstwa i statystyki, w: Książka – biblioteka – szkoła w kulturze Śląska Cieszyńskiego, red. J. Spyra, Książnica Cieszyńska, Zarząd Główny Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Těšín 2001, s. 167–216.
- Sznapka E., Księga pamiątkowa Liceum Pedagogicznego w Cieszynie, Cieszyn 1959, Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
- Szymeczek J., Nowak K., Poláci v Těšínském Sleszsku do roku 1918, w: Poláci na Těšínsku, red. R. Kaszper, B. Małysz, Český Těšín 2009, Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
- Šafránek J., Školy české, Praha 1918, s. 110.
- Šlachta F., Dějiny hornického města Karvinné, nákladem vlastním, Český Těšín 1937.
- Tafeln zur Statistik der österreichischen Monarchie, Jhg. 1867, 14, Wien 1867.
- Zormanová L., Polské školství regionu Těšínského Slezska v 19. na počátku 20. Stoleti, „Historia Scholasticaˮ 2017, 2, s. 55–69 .
- Zormanová L., Polské národnostní školství na Zaolší, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021 .
Referencje
Bogus M., Nauczyciele szkól ludowch Śląska Cieszyńskiego w XIX i na początku XX wieku Uwa- runkowania prawne i zawodowe, Akademia im. Jan Długosza w Częstochowie, Czeski Těšín – Częstochowa 2013.
Bogus M., Dawid Ł., Gojniczek W., Król S., Kwaśny I., Morys-Twarkowski M., Nowak K., Panic I., Spyra J., Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych, t. 3, Cieszyn od Wiosny Ludów do III Rzeczypospolitej, Urząd Miejski, Wydział Promocji i Informacji, Cieszyn 2010.
Borák M., Janák D., Rebrová A., Pavelčíková N., Gawrecki D., Bakala J., Dějiny Orlové, Městský úřad Orlová, Orlová 1993.
Buzek K., Nejdůležitější zákony a nařízení národnostního školství pro zemi Moravskoslezskou, SPN Praha 1938.
Fazan M., Polskie życie kulturalne na Śląsku Cieszyńskim w latach 1842/48–1920, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław – Warszawa 1982.
Gawrecki D. a kol., Dějiny Českého Slezska 1740–2000, Slezská univerzita v Opavě, Filozoficko-přírodovědná fakulta, Ústav historie a muzeologie, Opava 2003.
„Gwiazdka Cieszyńskaˮ 1863, nr 51, s. 412.
Hajzlerová I., Matroszová V., Karviná. Zmizelá Morava a Slezsko, Paseka, Praha – Litomyšl 2009. Hajzlerová I., Dětmarovice. K sedmistému výročí první písemné zmínky o obci, Obecní úřad Dětmarovice, Státní okresní archív Karviná, Karviná 2005.
Havlíček B., Průvodce stálou expozicí „Těšínsko od pravěku k dneškuˮ, t. 1, Dějinné osudy země a lidu v přehledu, Okresní vlastivědný ústav Český Těšín, Český Těšín 1989.
Chlebowczyk J., Nad Olzą. Śląsk Cieszyński w wiekach XVIII, XIX i XX, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1971.
Chmelař J., Polska mniejszość narodowa w Czechosłowacji, Czechosłowackie Towarzystwo dla Studium Zagadnień Narodowościowych, Praha 1935.
Chromcová G., Noviny Těšínské 1894–2004, Český Těšín 2004.
Król J., Ruch nauczycielski na Śląsku Cieszyńskim w XIX i na początku XX wieku, „Rocznik Cieszyńskiˮ 1976, vol. 3, s. 11–33.
Kronika Mistrzowic, Zukowa Górnego i Frysztatu (archiwum Bibl. Kne Cz. Těšín).
Kubisz J., Pamiętnik starego nauczyciela, Fundacja Słowa Polskiego dla Zaolzia, Warszawa 1994. Macura J., Z dziejów polskiego szkolnictwa na Zaolziu, Towarzystwo Nauczycieli Polskich w Republice Czeskiej, Těšín 1998.
Obecní kronika městyse Doubravy do 1927 (archiwum Státní okresní archív Karviná). Popiołek F., Studia z dziejów Śląska Cieszyńskiego, Katowice 1958.
Rebrová A., Karviná. Radnice v proměnách času, Oddělení správy zámku a majetkové péče Magi- strátu města Karviná, Karviná 2008.
Rýdl K., Šmelová E. Vývoj institucí pro předškolní výchovu, Univerzita Palackého v Olomouci, Pedagogická fakulta, Olomouc 2015.
Słowik J., Z kroniki polskiej szkoły w Suchej Średniej, Śląski Kościół Ewangelicki, Hawierzów 2022.
Somr M. a kol., Dějiny školství a pedagogiky, Státní pedagogické nakladatelství, Praha 1987. Spilková V. a kol., Současné proměny vzdělávání učitelů, Paido, Brno 2004.
Spyra J., Główne kierunki rozwoju szkolnictwa na Śląsku Cieszyńskim w XIX w. i na początku XX w. w świetle ustawodawstwa i statystyki, w: Książka – biblioteka – szkoła w kulturze Śląska Cieszyńskiego, red. J. Spyra, Książnica Cieszyńska, Zarząd Główny Macierzy Ziemi Cieszyńskiej, Těšín 2001, s. 167–216.
Sznapka E., Księga pamiątkowa Liceum Pedagogicznego w Cieszynie, Cieszyn 1959, Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Szymeczek J., Nowak K., Poláci v Těšínském Sleszsku do roku 1918, w: Poláci na Těšínsku, red. R. Kaszper, B. Małysz, Český Těšín 2009, Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Šafránek J., Školy české, Praha 1918, s. 110.
Šlachta F., Dějiny hornického města Karvinné, nákladem vlastním, Český Těšín 1937.
Tafeln zur Statistik der österreichischen Monarchie, Jhg. 1867, 14, Wien 1867.
Zormanová L., Polské školství regionu Těšínského Slezska v 19. na počátku 20. Stoleti, „Historia Scholasticaˮ 2017, 2, s. 55–69 .
Zormanová L., Polské národnostní školství na Zaolší, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021 .