Treść głównego artykułu
Abstrakt
The aim of the article is to present the debate on the teaching and educational effectiveness of school trips, described in Lviv “Szkoła”, the oldest Galician educational magazine –, from the moment the periodical was founded in 1868 until Poland regained independence. In the pages of this magazine, the leading representatives of the teaching community of the time, often professionally active teachers, expressed their opinions on the subject, analysing both the possibilities and the risks related to a broader use of these forms of teaching work. They often put forward original proposals regarding formal issues of the organisation of trips and outings, also referring to their own experiences in this area. The debate was not free from polemics but a majority of its participants positively assessed trips as a means of physical, health, hygienic and aesthetic education of students. The trips were also recognised to be a perfect opportunity to conduct illustrative geography or history lessons, and to shape civic and patriotic attitudes.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Referencje
- Bernadzikiewicz W.M., Znaczenie zabaw dziecięcych i majówek, „Szkoła” 1872, nr 44, s. 350–351; nr 45, s. 357–359; nr 46, s. 364–366.
- Dodatek do regulaminu wycieczkowego, „Szkoła” 1889, nr 20, s. 197.
- Falkiewicz K., Wycieczki młodzieży szkół ludowych, „Szkoła” 1891, nr 22, s. 257–258.
- Marzec F., Majówka: obrazek z lat minionych, „Szkoła” 1891, nr 20, s. 232–234.
- Maszkowski K. , Rzecz o zabawach szkolnych, „Szkoła” 1868, t. 2, nr 7, s. 46–53.
- Morawski Z., Przechadzki i wycieczki, „Szkoła” 1904, nr 14, s. 109–110.
- Nekrolog, „Szkoła” 1881, nr 48, s. 391.
- Nowakowski F., O majówkach, wycieczkach i przechadzkach młodzieży szkolnej, „Szkoła. Dodatek miesięczny poświęcony sprawom szkół średnich” 1870, nr 2, s. 17–26; nr 3, s. 41–46.
- Nowakowski F.K., O potrzebie, zakresie i sposobie uczenia Historyi i Gieografii w szkołach ludowych, „Szkoła” 1869, nr 35, s. 133–139; nr 36, s. 148–156.
- Radwański K. Wycieczki młodzieży szkolnej, „Szkoła” 1889, nr 18, s.173–175.
- Regulamin wycieczkowy, „Szkoła” 1889, nr 20, s. 195–197.
- Rosner Z., Kilka słów o wycieczkach młodzieży szkolnej, „Szkoła” 1908, nr 25, s. 198.
- Rybowski M., Wpływ rozrywki i zabaw na rozwój fizyczny i umysłowy dziatwy, „Szkoła” 1877, nr 26, s. 259–261; nr 27, s. 267–269, nr 28, s. 277-278; nr 29, s. 285– 287.
- Sobieski S., O majówkach i wycieczkach młodzieży szkolnej, „Szkoła. Dodatek miesięczny poświęcony sprawom szkół średnich” 1869, nr 12, s. 273–284.
- Suchocka M., Wycieczki szkolne, „Szkoła” 1906, nr 19, s. 143–144.
- Szalay W., Wychowanie fizyczne młodzieży w szkołach ludowych, „Szkoła” 1906, nr 37, s. 287–290.
- Szkoła” 1892, nr 1 (numer jubileuszowy).
- Szumski J., Wycieczka kandydatów nauczycielskich, „Szkoła” 1897, nr 24, s. 277.
- Barnaś-Baran E., Gry i zabawy w gimnazjach galicyjskich w II połowie XIX i na początku XX wieku, w: Szkoła polska od XVIII do XXI wieku, red. R. Ślęczka, A. Włoch, J. Wojniak, Kraków 2020, s. 205–222.
- Barnaś-Baran E., Wycieczki szkolne uczniów galicyjskich w latach 1890–1914, „Roczniki Pedagogiczne” 2017, t. 9(45), nr 1, s. 49–61. DOI: https://doi.org/10.18290/rped.2017.9.1-3
- Bieńkowski W., Rybowski Mikołaj, w: Polski słownik biograficzny, t. 33, Wrocław 1991–1992, s. 361–363.
- Bobrowska-Nowak W., Problemy pedagogiczne na łamach „Szkoły” w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1971, nr 2, s. 261–277.
- Brzozowski S.M., Maszkowski Karol, w: Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975, s. 154–155.
- Dolata E., Czasopisma galicyjskie wobec problemów higieny szkolnej, w: Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2010, s. 253–264. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-439-6.20
- Dolata E., Problematyka zdrowia i higieny na łamach galicyjskich czasopism pedagogicznych z przełomu XIX i XX wieku, w: Problemy opiekuńczo-wychowawcze w polskim czasopiśmiennictwie.
- Przeszłość i teraźniejszość, red. R. Bednarz-Grzybek, M. Hajkowska, Lublin 2015, s. 119–134.
- Dolata E., Rozwój ruchu higienicznego w Galicji w okresie autonomicznym ze szczególnym uwzględnieniem higieny szkolnej, Rzeszów 2016 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 23).
- Dolata E., „W zdrowym ciele zdrowy duch” – wychowanie zdrowotne w szkołach galicyjskich okresu autonomicznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J: Paedagogica Psychologia” 2018, vol. 31, nr 2, s. 25–38. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2018.31.2.25-38
- Dudek D., Pojęcie rekreacji w polskiej tradycji terminologicznej, „Folia Turistica” 2006, nr 17, s. 27–49.
- Falkowska J., Myśl wychowania narodowego w Galicji doby autonomii. Twórcy i idee, Toruń 2013.
- Karbowiak A., Polskie czasopisma pedagogiczne, Warszawa 1912.
- Majorek C., Towarzystwo Pedagogiczne i „Szkoła” wobec projektów reform kształcenia nauczycieli ludowych w Galicji z lat 1868–1869, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” 1972, z. 43, Prace Historyczne VI, nr 5, s. 289–300.
- Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 11).
- Nowacki A., Franciszek Kandyd Nowakowski w świetle badań archiwalnych, w: Polskie życie kulturalno-literackie od 1864 roku na ziemiach obecnej Ukrainy, red. M. Ołdakowska-Kuflowa, Lublin 2017, s. 295–311.
- Sobieski Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 39, Warszawa – Kraków 1999/2000, s. 510–511.
- Sprawozdanie Bolesława Adama Baranowskiego odczytane na posiedzeniu Zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego dnia 27 sierpnia 1908 r. pt. Czterdziestolecie Towarzystwa Pedagogicznego, w: Księga Jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 1868–1901, Lwów 1908, s. 1–24.
- Stopińska-Pająk A., Wkład czasopisma „Szkoła” w rozwój myśli pedagogicznej, w: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, red. C, Majorek, A. Meissner, Rzeszów 1997, s. 169–179 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 8).
- Szulakiewicz W., Stanisław Sobieski – życie i poglądy na wychowanie narodowe, w: Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 59–67 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 9).
- Wałęga A., Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki pedagogicznej na kartach „Szkoły”, w: Polskie dziedzictwo pedagogiczne – idee i instytucje, red. J. Falkowska, (Pedagogika Toruńska, t. 7), Toruń 2016, s. 59–75.
- Wałęga A., Galicyjska „Szkoła” jako przykład czasopisma pedagogicznego okresu zaborów, „Acta Universitatis Nicolai Copernici – Pedagogika” 2013, t. 29, s. 9–28. DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2013.001
- Wałęga A., Między konserwatyzmem a emancypacją. Dyskusje o modelu edukacji i wychowania kobiet na kartach galicyjskiej „Szkoły” (1868–1918), w: Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku, pod red. I. Michalskiej i G. Michalskiego, Łódź 2018, s. 245–261.
- Wałęga A., „Powinności” nauczyciela ludowego doby zaborów w przekazie czasopisma „Szkoła”, „Biuletyn Historii Wychowania” 2020, nr 42, s. 13–37. DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2020.42.2
Referencje
Bernadzikiewicz W.M., Znaczenie zabaw dziecięcych i majówek, „Szkoła” 1872, nr 44, s. 350–351; nr 45, s. 357–359; nr 46, s. 364–366.
Dodatek do regulaminu wycieczkowego, „Szkoła” 1889, nr 20, s. 197.
Falkiewicz K., Wycieczki młodzieży szkół ludowych, „Szkoła” 1891, nr 22, s. 257–258.
Marzec F., Majówka: obrazek z lat minionych, „Szkoła” 1891, nr 20, s. 232–234.
Maszkowski K. , Rzecz o zabawach szkolnych, „Szkoła” 1868, t. 2, nr 7, s. 46–53.
Morawski Z., Przechadzki i wycieczki, „Szkoła” 1904, nr 14, s. 109–110.
Nekrolog, „Szkoła” 1881, nr 48, s. 391.
Nowakowski F., O majówkach, wycieczkach i przechadzkach młodzieży szkolnej, „Szkoła. Dodatek miesięczny poświęcony sprawom szkół średnich” 1870, nr 2, s. 17–26; nr 3, s. 41–46.
Nowakowski F.K., O potrzebie, zakresie i sposobie uczenia Historyi i Gieografii w szkołach ludowych, „Szkoła” 1869, nr 35, s. 133–139; nr 36, s. 148–156.
Radwański K. Wycieczki młodzieży szkolnej, „Szkoła” 1889, nr 18, s.173–175.
Regulamin wycieczkowy, „Szkoła” 1889, nr 20, s. 195–197.
Rosner Z., Kilka słów o wycieczkach młodzieży szkolnej, „Szkoła” 1908, nr 25, s. 198.
Rybowski M., Wpływ rozrywki i zabaw na rozwój fizyczny i umysłowy dziatwy, „Szkoła” 1877, nr 26, s. 259–261; nr 27, s. 267–269, nr 28, s. 277-278; nr 29, s. 285– 287.
Sobieski S., O majówkach i wycieczkach młodzieży szkolnej, „Szkoła. Dodatek miesięczny poświęcony sprawom szkół średnich” 1869, nr 12, s. 273–284.
Suchocka M., Wycieczki szkolne, „Szkoła” 1906, nr 19, s. 143–144.
Szalay W., Wychowanie fizyczne młodzieży w szkołach ludowych, „Szkoła” 1906, nr 37, s. 287–290.
Szkoła” 1892, nr 1 (numer jubileuszowy).
Szumski J., Wycieczka kandydatów nauczycielskich, „Szkoła” 1897, nr 24, s. 277.
Barnaś-Baran E., Gry i zabawy w gimnazjach galicyjskich w II połowie XIX i na początku XX wieku, w: Szkoła polska od XVIII do XXI wieku, red. R. Ślęczka, A. Włoch, J. Wojniak, Kraków 2020, s. 205–222.
Barnaś-Baran E., Wycieczki szkolne uczniów galicyjskich w latach 1890–1914, „Roczniki Pedagogiczne” 2017, t. 9(45), nr 1, s. 49–61. DOI: https://doi.org/10.18290/rped.2017.9.1-3
Bieńkowski W., Rybowski Mikołaj, w: Polski słownik biograficzny, t. 33, Wrocław 1991–1992, s. 361–363.
Bobrowska-Nowak W., Problemy pedagogiczne na łamach „Szkoły” w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1971, nr 2, s. 261–277.
Brzozowski S.M., Maszkowski Karol, w: Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975, s. 154–155.
Dolata E., Czasopisma galicyjskie wobec problemów higieny szkolnej, w: Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do historii edukacji, red. I. Michalska, G. Michalski, Łódź 2010, s. 253–264. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-439-6.20
Dolata E., Problematyka zdrowia i higieny na łamach galicyjskich czasopism pedagogicznych z przełomu XIX i XX wieku, w: Problemy opiekuńczo-wychowawcze w polskim czasopiśmiennictwie.
Przeszłość i teraźniejszość, red. R. Bednarz-Grzybek, M. Hajkowska, Lublin 2015, s. 119–134.
Dolata E., Rozwój ruchu higienicznego w Galicji w okresie autonomicznym ze szczególnym uwzględnieniem higieny szkolnej, Rzeszów 2016 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 23).
Dolata E., „W zdrowym ciele zdrowy duch” – wychowanie zdrowotne w szkołach galicyjskich okresu autonomicznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J: Paedagogica Psychologia” 2018, vol. 31, nr 2, s. 25–38. DOI: https://doi.org/10.17951/j.2018.31.2.25-38
Dudek D., Pojęcie rekreacji w polskiej tradycji terminologicznej, „Folia Turistica” 2006, nr 17, s. 27–49.
Falkowska J., Myśl wychowania narodowego w Galicji doby autonomii. Twórcy i idee, Toruń 2013.
Karbowiak A., Polskie czasopisma pedagogiczne, Warszawa 1912.
Majorek C., Towarzystwo Pedagogiczne i „Szkoła” wobec projektów reform kształcenia nauczycieli ludowych w Galicji z lat 1868–1869, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie” 1972, z. 43, Prace Historyczne VI, nr 5, s. 289–300.
Meissner A., Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli, Rzeszów 1999 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 11).
Nowacki A., Franciszek Kandyd Nowakowski w świetle badań archiwalnych, w: Polskie życie kulturalno-literackie od 1864 roku na ziemiach obecnej Ukrainy, red. M. Ołdakowska-Kuflowa, Lublin 2017, s. 295–311.
Sobieski Stanisław, w: Polski słownik biograficzny, t. 39, Warszawa – Kraków 1999/2000, s. 510–511.
Sprawozdanie Bolesława Adama Baranowskiego odczytane na posiedzeniu Zjazdu Towarzystwa Pedagogicznego dnia 27 sierpnia 1908 r. pt. Czterdziestolecie Towarzystwa Pedagogicznego, w: Księga Jubileuszowa Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego 1868–1901, Lwów 1908, s. 1–24.
Stopińska-Pająk A., Wkład czasopisma „Szkoła” w rozwój myśli pedagogicznej, w: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918, red. C, Majorek, A. Meissner, Rzeszów 1997, s. 169–179 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 8).
Szulakiewicz W., Stanisław Sobieski – życie i poglądy na wychowanie narodowe, w: Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 59–67 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 9).
Wałęga A., Dziedzictwo polskiej teorii i praktyki pedagogicznej na kartach „Szkoły”, w: Polskie dziedzictwo pedagogiczne – idee i instytucje, red. J. Falkowska, (Pedagogika Toruńska, t. 7), Toruń 2016, s. 59–75.
Wałęga A., Galicyjska „Szkoła” jako przykład czasopisma pedagogicznego okresu zaborów, „Acta Universitatis Nicolai Copernici – Pedagogika” 2013, t. 29, s. 9–28. DOI: https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2013.001
Wałęga A., Między konserwatyzmem a emancypacją. Dyskusje o modelu edukacji i wychowania kobiet na kartach galicyjskiej „Szkoły” (1868–1918), w: Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XIX i początków XX wieku, pod red. I. Michalskiej i G. Michalskiego, Łódź 2018, s. 245–261.
Wałęga A., „Powinności” nauczyciela ludowego doby zaborów w przekazie czasopisma „Szkoła”, „Biuletyn Historii Wychowania” 2020, nr 42, s. 13–37. DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2020.42.2