Treść głównego artykułu

Abstrakt

The concept of upbringing was truly revolutionised in the 18th century. From the theses of the English scholar John Locke, who encouraged changes to the approach to young people and educating their spirit (mind) so that they would become righteous and just citizens, to the ideas introduced by the Geneva-based philosopher Jean Jacques Rousseau, suggesting that a child is a being completely different from an adult, so the concept of education should also be completely different. In Poland, there were some reflections of the aforementioned changes in education and upbringing, as evidenced by Prince Henryk Lubomirski, who at a very young age was placed under the care of his relative, Princess Izabela Lubomirska, née Czartoryska. It was she, influenced primarily by Jean Jacques Rousseau, who decided to raise Prince Henry according to the standards of the time.

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Polak, S. M. (2023). Wychowanie księcia Henryka Lubomirskiego na tle idei epoki oświecenia. Biuletyn Historii Wychowania, 46, 99–112. https://doi.org/10.14746/bhw.2022.46.7

Referencje

  1. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Potockich z Łańcuta, sygn. 142/1, Rachunki, percepty i ekspensy ks. Izabelli Lubomirskiej .
  2. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Potockich z Łańcuta, sygn. 142/2, Rachunki, percepty i ekspensy ks. Izabelli Lubomirskiej .
  3. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Potockich z Łańcuta, sygn. 142/3, Rachunki, percepty i ekspensy ks. Izabelli Lubomirskiej .
  4. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Potockich z Łańcuta, sygn. 1812, Korespondencja Czartoryskich. Do [Józefa Czartoryskiego]. Drezno, Łańcut, 3 IX, 29 IX, 7 IV 1807 Izabella [z Czartoryskich] Lubomirska, w związku z projektem poślubienia przez jej wychowanka, Henryka Lubomirskiego, córki adresata Teresy.
  5. Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Publiczne Potockich, sygn. 262/1, Listy Hr[abiego] Stan[isława] Potockiego do Małżonki : T. I – od 1785 do 1790 r.
  6. Bibliothèque de Genève, Manuscrits pour Société d’histoire et d’archéologie de Genève, vol. 289, Lettre de Georges-Louis Le Sage à Simon d’Huillier le 7 janvier 1787 .
  7. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Dział Rękopisów, sygn. 1314/II, Pamiętnik założenia i uposażenia Biblioteki Publicznej imienia hrabiów Ossolińskich we Lwowie .Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok... 1792, czyli II część, z konstytucyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi .
  8. Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, t. V, red. D. Diderot, Le Rond d’Alembert J., Paryż, b.d.w.
  9. Kant I., Pisma po roku 1781, red. M. Jankowski i in., („Immanuel Kant. Dzieła zebrane”, t. 6), Toruń 2012.
  10. Korespondencja Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, oprac. W. Jabłońska, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1975.
  11. Podróże, zebrał i oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959.
  12. Prek F.K., Czasy i ludzie, oprac. H. Barycz, Wrocław 1959.
  13. Radziwiłł M.K., Peregrynacya albo pielgrzymowanie do Jeruzalem Ziemie Swietey, Kraków 1745.
  14. Rousseau J.J., Emil, czyli o wychowaniu, t. 1, wstęp i komentarz J. Legowicz, Wrocław 1955.
  15. Sapieha E., Tak było: niedemokratyczne wspomnienia Eustachego Sapiehy, Warszawa 2012.
  16. Souvenirs de Mme Louise-Élisabeth Vigée-Le Brun, wstęp M.P. de Nolliac, Paryż 1909.
  17. Wolter, Listy o Anglikach albo listy filozoficzne, przeł. J. Rogoziński, przedm. i red. J. Adamski, Warszawa 1953.
  18. Castex P.G., Surer P., Manuel des études littéraires françaises, t. 1, Paryż 1954.
  19. Dritna F., Zasady wychowania według Locke’a w dwusetną rocznicę jego śmierci (28 października 1704), „Studia Philosophica Wratislaviensia” 2015, vol. X, fasc. 3.
  20. Dunin-Borkowski J., Almanach błękitny: genealogia żyjących rodów polskich, Lwów – Warszawa 1908 .
  21. Godoń R., Edukacja jako sztuka. „Emil” Rousseau jako wyzwanie hermeneutyczne, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2012, R. 21, nr 4 (84).
  22. Grabowski J., Scypion Piattoli przed R. 1790, w: Prace historyczne wydane ku uczczeniu 50-lecia Akademickiego Koła Historyków Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1878–1928, Lwów 1929.
  23. Knopp T., Prefekci Księstwa Warszawskiego. Przyczynek do portretu zbiorowego, „Studia Historyczne” 2012, R. 55, z. 3–4 (219–220).
  24. Kot S., Historia wychowania, t. 1, Warszawa 1996.
  25. Kowalczyk M.E., Osiemnastowieczne podróże jako element kształtowania kosmopolitycznej kultury, „Kultura. Historia. Globalizacja” 2008, nr 1.
  26. Krasuski J., Historia wychowania, Warszawa 1985.
  27. Lasocka B., Lubomirscy współtwórcy Ossolineum, „Вісник Львівського університету. Серія мистецтвознавство” 2007, Випуск 7.
  28. Lubomirski-Lanckoroński J., Lubomirscy. Książęta polscy, t. 3, Kraków – Poznań 2018.
  29. Majewska-Maszkowska B., Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej (1736–1818), Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1976.
  30. Majewska-Maszkowska, T.S. Jaroszewski, Podróż Stanisława Kostki Potockiego do Włoch w latach 1785–1786 w świetle jego korespondencji z żoną, w: Sarmatia artistica. Księga pamiątkowa ku czci profesora Władysława Tomkiewicza, red. J. Białostocki i in., Warszawa 1968.
  31. Mężyński K., Gotfryd Ernest Groddeck. Profesor Adama Mickiewicza. Próba rewizji, Gdańsk 1974.
  32. Młodecki S., Gotfryd Ernest Groddeck. Studium biograficzne na podstawie notat Mikołaja Malinowskiego, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1958, z. 6.
  33. Nitecka-Walerych A., Jean Jacques Rousseau i Jędrzej Śniadecki o fizycznym wychowaniu dzieci, „Biuletyn Historii Wychowania” 2016, nr 35.
  34. Polski Grand Tour w XVIII i początkach XIX wieku, red. A. Roćko, Warszawa 2014.
  35. Rajagopalan I., Concept of teaching, „Shanlax International Journal of Education” 2019, vol. 7, no. 2. DOI: https://doi.org/10.34293/education.v7i2.329
  36. Raniszewska-Wyrwa A., Johna Locke’a koncepcja wychowania moralnego, „Biuletyn Historii Wychowania” 2014, nr 31.
  37. Rostworowski E., La Suisse et La Pologne au XVIIIe siècle, w: Échanges entre la Pologne et La Suisse du XIVe au XIXe siècle. Choses – hommes – idées, Genewa 1964.
  38. Rottermund A., Kawalerowie maltańscy w Polsce w XVIII i XIX wieku, w: Zakon Maltański w Polsce, red. J. Baranowski i in., Warszawa 2000.
  39. Sinko Z., Początki polskiej recepcji literatury francuskiej (1740–1763), w: Kultura literacka połowy XVIII wieku w Polsce. Studia i szkice, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1992.
  40. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 2, Warszawa 2003.
  41. Wałęga A., Wolność i wychowanie w myśli Jana Jakuba Rousseau, w: Wolność w epoce poszukiwań, red. M. Szulakiewicz, Z. Karpus, Toruń 2007.
  42. Wrońska K., Johna Locke’a koncepcja wychowania – zapowiedź Oświeceniowych przemian w myśli pedagogicznej, „Pedagogika Filozoficzna on-line” 2013, nr 1.
  43. Wrońska, Uwagi o recepcji twórczości pedagogicznej Johna Locke’a w Polsce z perspektywy pedagogiki filozoficznej, w: Filozofia wychowania w Europie Środkowej w kontekście uwarunkowań historycznych, społecznych, politycznych, filozoficznych, red. S. Sztobryn i in., Łódź 2015. Żołądź-Strzelczyk D., Kabacińska-Łuczak K., Codzienność dziecięca opisana słowem i obrazem.
  44. Życie dziecka na ziemiach polskich od XVI do XVIII wieku, Warszawa 2012.
  45. Żołądź-Strzelczyk D., Kilka uwag o znajomości dzieła Jana Jakuba Rousseau „Emil, czyli o wychowaniu” w Polsce przełomu XVIII i XIX wieku, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2015, vol. 29, nr 2. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0008.5656
  46. Żołądź-Strzelczyk D., O przedsięwzięciu peregrynacyjej. Edukacyjne wojaże szlachty z Rzeczypospolitej w świetle instrukcji podróżnych, Warszawa 2020.