Słowa kluczowe
Jan III Sobieski
Kara Mustafa
Turcja osmańska
Jak cytować
Abstrakt
In the article, the author has analyzed some myths, controversies and inaccuracies concerning the genesis, course and results of the armed expedition by Grand Vizier Kara Mustapha Pasha against Vienna in 1683. Some of them came into existence almost immediately after the victory at Vienna John III Sobieski, others were created or retained for various reasons later, especially in the Polish literature of the subject. One of the main purposes of the article is also the analysis of the media and film image of the Battle of Vienna. The article is an attempt to answer some research questions and some hypotheses on the basis of such written sources as the Turkish chronicles and the available literature of the subject.Bibliografia
Abrahamowicz Z., Kara Mustafa pod Wiedniem. Źródła muzułmańskie do dziejów wyprawy wiedeńskiej 1683 roku, Kraków, 1973.
Baumfeld G., Udział artylerii polskiej w odsieczy wiedeńskiej, „Przegląd Artyleryjski”, nr 11, 1933.
Czyż A. S., Bitwa pod Wiedniem w relacji proboszcza antokolskiego Benedykta Samotulskiego, „Studia Wilanowskie” [online], 2010, t. 17, s. 25-29, http://www.wilanow-palac-download.php/23029/sw_17art3.pdf.
Danielewski J., Król polski ratuje Niemcy i chrześcijaństwo. Opis Odsieczy Wiedeńskiej przez Jana III Sobieskiego dnia 12 września 1683 roku, Toruń, 1883.
Davies N., Spuścizna Sobieskiego, Kraków, 2009.
Delumeau J., Strach w kulturze Zachodu, Warszawa, 1986.
Duda-Dudkiewicz W., „Była solemna procesyja…”. Pamięć o wiktorii wiedeńskiej, „W Sieci Historii. Triumf wiedeński”, 2013, nr 5, s. 21.
Egghardt H., Prinz Eugen. Der Philosph in Kriegsrűstung, Wien, 2007.
Eickhoff E., Eickhoff R., Venedig, Wien und die Osmanen: Umbruch in Sűdosteuropa 1645-1700, Stuttgart, 2008.
Forst de Battaglia O., Jan Sobieski król Polski, Warszawa, 1983.
Guthas K., Geschichte Niederősterreich, Wien 1984.
Inalcik H., Quataert D., Dzieje gospodarcze i społeczne imperium osmańskiego 1300-1914, Kraków, 2008.
Spielman J. P., Leopold I. Zur Macht nicht geboren Neue Deutsche Biogaphie, Berlin, 1985.
Stoye J., Oblężenie Wiednia, Kraków, 2009.
Kątski M., Diariusz wyprawy wiedeńskiej króla Jana III, red. B. Królikowski, Lublin, 2003.
Kienzler I., 1683 Wiedeń, Warszawa, 2014.
Konopczyński W., Polska a Turcja 1683-1792, Kraków, 2013.
Kreutel R. F., Teply K., Kara Mustafa vor Wien: 1683 aus der Sicht tűrkischer Quellen, Graz, 1982.
Lacom H., Niederősterreich brennt!, Tatarisch-osmanische Kampfeinheiten 1683, Wien, 2009.
Lorenz R., Tűrkenjahr 1683: das Reich in Kampf um Ostraum, Wien 1933.
Łątka J. S., Sulejman II Wspaniały, Warszawa 2004.
Matschke K., Das Kreuz und Halbmond: die Geschichte der Tűrkenkriege, Coburg, 2004.
Millar S., Odsiecz wiedeńska 1683, Poznań, 2011.
Nagielski M., Venimus, Vidimus, Deus vicit. Wiktoria wiedeńska 1683 roku w relacjach i dokumentach z epoki, Warszawa, 1984.
Nagielski M., Sobieski – wódz zawołany, „Mówią Wieki”, 2013, nr 9, s. 24-28.
Oppenheimer W., Eugeniusz książę Sabaudzki, tłum A. Marcinek, Warszawa, 1997.
Oppenheimer W., Prinz Eugen von Savoyen. Feldherr und Baumeister Europas, Wien, 2010.
Pabich Ł., Zenta 11 IX 1697, Zabrze-Tarnowskie Góry, 2012.
Pajewski J., Buńczuk i koncerz. Z dziejów wojen polsko-tureckich, Warszawa, 1983.
Podhorodecki L., Jan III Sobieski, Warszawa, 2010.
Podhorodecki L., Wiedeń 1683, Warszawa, 2001.
Wybranowski D., Mit wielkiego zwycięstwa pod Poitiers (732/733) jako ocalenia Zachodu przed podbojem muzułmańskim a współczesny problem „Eurabii” – „Europy w cieniu Półksiężyca” [w:] Mity historyczno-polityczne – wyobrażenia zbiorowe – polityka historyczna. Studia i materiały, red. E. Ponczek, A. Sepkowski, t. 2, Toruń, 2012.
Reychman J., Historia Turcji, Wrocław, 1973.
Rożek M., Zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem. Echa wiktorii, Kraków, 2008.
Sadzewicz M., Jan III Sobieski 1629-1696, Warszawa, 1972.
Sadzewicz M., Pod Wiedniem i Parkanami, Warszawa, 1967.
Schindling A, Leopold I. (deutscher Kaiser) [w:] Ders. Die Kaiser der Neuzeit, red. W. Ziegler, Műnchen 1990.
Sikora R., Husaria pod Wiedniem 1683, Warszawa, 2012.
Sikora R., Wiedeń 1683. Między propagandą a faktami, „W Sieci Historii. Triumf wiedeński”, 2013, nr 5, s. 18- 19.
Sturminger W., Die Tűrken vor Wien, Düsseldorf 1968.
Śliziński J., Jan III Sobieski w literaturze narodów Europy, Warszawa, 1979.
Tazbir J., Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna, Warszawa, 1987.
Turnbull S., The Ottoman Empire 1326-1699, Oxford, 2003.
Wagner M., Kampania żwaniecka 1684 roku, Warszawa, 2013.
Wasilewski W., Odgłosy odsieczy wiedeńskiej w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, „Kwartalnik Historyczny”, 1983, t. 90, nr 1, s. 3-19.
Z. Abrahamowicz, Tło wyprawy wiedeńskiej Kara Mustafy, „Kwartalnik Historyczny”, 1983, t. 90, nr 1, s. 5-54.
Wasilewski W., Wyprawa bukowińska Stanisława Jabłonowskiego w 1685 roku, Warszawa, 2002.
Wereszycki H., Historia Austrii, Wrocław, 1986.
Wessely Ch., Die Tűrken und was von ihnen blieb, Verband der Wissenschaft Geschichte Ősterreichs, Wien. 1978.
Wimmer J., Odsiecz wiedeńska 1683 roku, Warszawa, 1983.
Wojtasik J., Podhajce 1698, Warszawa, 2008.
Wimmer J., Wiedeń 1683. Dzieje kampanii i bitwy, Warszawa, 1983.
Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Oświęcim, 2013.
Woliński J., Z dziejów wojen polsko-tureckich, Warszawa, 1983.
Wójcik Z., Jan Sobieski 1629-1696, Warszawa, 1983.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.