Słowa kluczowe
French empire
Illyrian Provinces
Dalmatia
Napoleon
Jak cytować
Abstrakt
The article processes the period of the French Empire’s rule on the east Adriatic coast between 1809 and 1814. Based on the relevant literature and historical sources, the article points to events that followed Campo Formio's peace in 1797 until the destruction of French rule in 1814. Special focus is placed on the activities of the new rulers, based on the ideas of the French revolutions, which sought to transform the area of east Adriatic and integrate it into the state system of the French empire, with the goal of creating a united political, administrative, militaristic, economic and cultural-educational area. In that context, in the article, the main question being examined is the formation of the Illyrian provinces, which were intended to be a separate province of the French empire, which was supposed to unite different national and religious communities that spoke the same language. With a comprehensive analysis of political and social changes, an attempt is made to point to a pioneer attempt to transform a patriarchal and traditional community, through the implementation of modern models of public administration, healthcare, and education.
Bibliografia
Državni arhiv u Zadru (The State Archives in Zadar); Document Collection no. 386 (Pravilnik o javnoj čistoći, Zadar, 23.04.1810).
Decret sur l'organisation l'illyrie, De L'imprimere du gouvernement, Laybach 1811.
Ilirske pokrajine 1809–1813 u svjetlu povjesnih vrela. Zbornik radova sa studentske radionice na povijesnim izvorima povodom 210. godišnjice osnutka Ilirskih pokrajina, eds. Kristina Puljizević, Irena IpšićZagreb 2020.
Brnardić Teodora Shek, Prijevodi Napoleonova katekizma (1806.) u Dalmaciji i Ilirskim pokrajinama, „Crkva u svijetu“ 2021, vol. 56, no. 2, p. 179–196. DOI: https://doi.org/10.34075/cs.56.2.1
Broers Michael, Europe under Napoleon, 1799–1815, London 1996.
Cozzi Gaetano; Knapton Michael; Scarabello Giovanni, Povijest Venecije, vol. 2, Zagreb 2007.
Ćosić Stjepan, Dubrovnik u Ilirskim pokrajinama, „Anali zavoda za povijesne znanosti Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti u Dubrovniku“ 1997, vol. 35, p. 37–62.
Grab Alexander, Napoleon and the Transformation of Europe, London 2003. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4039-3757-5
Grmek Mirko Dražen, Opći pogled na zdravstvene prilike u Dalmaciji za vrijeme Francuske vladavine, napose u prvoj godini nove uprave, „Starine“ 1960, vol. 50, p. 401–426.
Jerkovic Jure, Pulejzevic Kristina, Odnos francuske vlasti prema Crkvi u Dalmaciji na primjeru dvaju dokumenata iz vremena Ilirskih pokrajina [in:] Ilirske pokrajine 1809–1813 u svjetlu povjesnih vrela, Zagreb 2020, p. 104–123.
Kissinger Henry A., Diplomacy, New York 1994.
Martinovic Denis, Razov Karolina, La route Napoléon en Dalmatie, Zagreb 2019.
Pavićević Branko, Crna Gora i Boka Kotorska od Požunskog do Tilzitskog mira 1805–1807, „Istorijski zapisi“ 1985, vol. 3–4, p. 5–55.
Prekić Adnan, Kulturno nasljeđe Crne Gore: od najstarijih vremena do 20. vijeka, Podgorica 2020.
Raspopović Radoslav, Istočna obala Jadrana od mira u Kampoformiju do Bečkog kongresa, „Istorijski zapisi“ 2016, vol. 1–2, p. 111–141.
Sajkowski Wojciech, French image of the inhabitants of the Illyrian Provinces and the emergence of South Slavic nationalisms, „Balcanica Posnaniensia. Acta et Studia“ 2020, vol. 27, p. 69–80. DOI: https://doi.org/10.14746/bp.2020.27.5
Samardžić Djordjo, Provincijska, distriktska i opštinska uprava u našim zemljama za vrijeme francuske vladavine, „Godišnjak Pravnog fakulteta u Sarajevu“ 1967, vol. 15, p. 479–502.
Slišković Dora, Vakcinacija u vrijeme ilirskih pokrajina [in:] Ilirske pokrajine 1809–1813 u svjetlu povjesnih vrela, Zagreb 2020, p. 79–89.
Stauber Reinhard A., The Illyrian Provinces. The Napoleonic empire and the new European political culture, London 2012. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137271396_23
Šagolj Dario, Javnozdravstvene mjere u Zadru 1810. godine [in:] Ilirske pokrajine 1809–1813 u svjetlu povjesnih vrela, Zagreb 2020, p. 60–78.
Vodopivec Peter, Illyrian Provinces from a Slovene perspective: myth and reality [in:] Napoleon’s Empire. War, culture and society, 1750–1850, eds. Rafe Blaufarb, Alan Forrest, Karen Hagemann, Alexander Mikaberidze, London 2024, p. 252–263. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137455475_18
Yepremyan Tigran, Napoleonic paradigm of European integration:theory and history, „Napoleonica. La Revue“ 2021, vol. 39, no. 1, p. 35–53.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Adnan Prekic
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.