Słowa kluczowe
cardiac death
death by organ donation
religious clause
Jak cytować
Abstrakt
The Montreal conference (2012) adopted the definition of death as „permanent loss of conscious- ness and permanent loss of all brainstem functions”. This definition aspires to cover with its scope all types of death that could be reduced to this definition as a phenomenon. This definition is based on the assumptions contained in the Harvard Report of 1968, which defined death as an irreversible coma. This approach to death has been criticized by some doctors, philosophers, theologians, lawyers, journalists and religious circles. In most countries, these protests were ignored by state legislation and the influential media, resulting in no apparent social opposition to the neurological criteria for death and the later introduced cardiac death criteria. In some countries, however, the legislation provides for the possibility of objecting to these death criteria, which allows them to be avoided for declaring death by anyone who disagrees with them. Japan and the state of New Jersey in the United States have developed statutory solutions for this purpose that could be an example for other countries. Meanwhile, this is not the case and the societies of most countries in the world have in effect imposed definitions and criteria of death with which 20–40% or even more citizens do not agree. This undermines their civil rights and therefore needs to be changed, especially since there is a desire for further legal changes that would legalize consent to death by organ donation (death by organ donation). This in turn would mean an open questioning of the principle that we do not kill some patients in order to save others, and the mission of doctors is only to heal patients, not to kill them.
Bibliografia
Abe, T. (2001). Philosophical and Cultural Attitudes Against Brain Death and Organ Transplantation in Japan. W: M. Potts, P.A. Byrne, R. Nilges (red.), Beyond Brain Death: The Case Against Brain Based Criteria for Human Death (ss. 191–199). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. https://doi.org/10.1007/0-306-46882-4. DOI: https://doi.org/10.1007/0-306-46882-4_8
Bagheri, A. (2007). Individual Choice in the Definition of Death. J. Med. Ethics, 33, 146–149. http://dx.doi.org/10.1136/jme.2006.016014. DOI: https://doi.org/10.1136/jme.2006.016014
Barber, N. (2007). The Nasty Side of Organ Transplanting: The Cannibalistic Nature of Transplant Medicine. http://nereja.free.fr/files/ThirdEditionFinal.pdf (dostęp: 20.11.2022).
Beecher, H. i in. (1968). A Definition of Irreversible Coma: Report of the Ad Hoc Com- mittee of the Harvard Medical School to Examine the Definition of Brain Death. Jama, 205(6), 337–342. DOI: https://doi.org/10.1001/jama.1968.03140320031009
Breul, R. (2018). Śmierć mózgu. Czy istnieją granice organodawstwa? Kraków: Wydaw- nictwo Rafael.
Byrne, P., Weaver, W. (2004). Brain Death Is Not Death. W: C. Machado, D.A. Shewmon (red.), Advances in Experimental Medicine and Biology. New York: Kluwer Academic/ Plenum Publishers.
CBN.com. Val Thomas: Second Breath of Life. https://www1.cbn.com/content/val-thomas-second-breath-life (dostęp: 20.11.2022).
Coimbra, C.G. (2002). Near-complete Brain Death and Ischaemic Penumbra. BMJ, 324. https://doi.org/10.1136/bmj.324.7345.1099. DOI: https://doi.org/10.1136/bmj.324.7345.1099
Coimbra, C.G. (2009). The Apnea Test – A Bedside Lethal ‘Disaster’ to Avoid a Legal ‘Disaster’ in the Operating Room. W: R. de Mattei, P.A. Byrne (red.), Finis Vitae. „Brain Death” is not True Death (ss. 129–161). Oregon Ohio, USA: The Life Guardian Foundation).
Czerwiński, J., Danielewicz, R. (b.d.). Prawo i organizacja pobierania i przeszczepiania narządów w Polsce. http://klinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/sites/klinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/files/prawo_i_organizacja_pobierania_i_przeszczepiania_narzadow_w_polsce_j._czerwinski_r_danielewicz.pdf (dostęp: 20.11.2022).
Delaney, R. (2010). Defining Death: Why All Fifty States Should Adopt the Uniform Definition of Death Act with a Religious Exception. Marquette University Law School Legal Studies Paper, 2. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1598969
Dodd-Sullivan, R. (2011). Ventilator Autotriggering: A caution in Brain Death Diagnosis. Prog- ress in Transplantation, 21(2), 152–155. https://doi.org/10.1177/152692481102100211. DOI: https://doi.org/10.1177/152692481102100211
Ely, E.W. (2019). Death by Organ Donation: Euthanizing Patients for Their Organs Gains Frightening Traction. Intensive Care Med., 45, 1309–1311. https://doi.org/10.1007/s00134-019-05702-1. DOI: https://doi.org/10.1007/s00134-019-05702-1
Franciscanfriars. Declared Brain Dead – the story of Zack Dunlap. https://www.youtube.com/@franciscanfriars (dostęp: 20.11.2022).
Halevy, A., Brody, B. (1993). Brain Death: Reconciling Definitions, Criteria, and Tests. Ann. Int. Med., 119, 519–525. https://doi.org/10.7326/0003-4819-119-6-199309150-00013. DOI: https://doi.org/10.7326/0003-4819-119-6-199309150-00013
Hamdy, S. (2013). Not Quite Dead: Why Egyptian Doctors Refuse the Diagnosis of Death by Neurological Criteria. Theor. Med. Bioeth., 34, 147–160. https://doi.org/10.1007/s11017-013-9245-5. DOI: https://doi.org/10.1007/s11017-013-9245-5
Hutcheson, F. (1726, 2004, 2008). An Inquiry into the Original of Our Ideas of Beauty and Virtue in Two Treatises. Edited and with an Introduction by Wolfgang Leidhold. The Collected Works and Correspondence of Francis Hutcheson. Indianapolis: Liberty Fund. https://www.google.com/urlsa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwi37cTxytL4AhW6XvEDHc7YAiYQFnoECAQQAQ&url=https%3A%2F%2Foll.libertyfund.org%2Ftitle%2Fleidhold-an-inquiry-into-the-original-of-our-ideas-of-beauty-and-virtue-17262004&usg=AOvVaw1_CtMz4EwlfQxeljz7YOtm (dostęp: 20.11.2022).
Jan Paweł II. (2000). Address to 18th International Congress of the Transplanta- tion Society. 29 August, § 4. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwi4kt_KrPv7AhUbgv0HHUEzCsUQFnoECAkQAQ&url=http%3A%2F%2Fwww.vatican.va%2Fcon-tent%2Fjohn-paul-ii%2Fen%2Fspeeches%2F2000%2Fjul-sep%2Fdocuments%2Fhf_jp-ii_spe_20000829_transplants.html&usg=AOvVaw2mctakhnpjD62UrIzZBgO1 (dostęp: 20.11.2022).
Jan Paweł II. (2005). List do uczestników konferencji „The Signs of Death” w Watykanie, w dniach 3–4 lutego [Tezy wygłoszone na tej konferencji są zawarte w książce: R. de Mattei, P.A. Byrne, Finis Vitae. „Brain Death” Is Not True Death. Oregon Ohio, USA: The Life Guardian Foundation].
Klag, W. (2014). Cywilizacja łacińska w myśli Feliksa Konecznego (wybrane zagadnienia). Racjonalia, 4, 66–92. https://doi.org/10.15633/r.1623. DOI: https://doi.org/10.15633/r.1623
Kotchoubey, B. i in. (2002). Is there a Mind? Electrophysiology of Unconscious Patients. News of Physiological Science, 17, 38–42. https://doi.org/10.1152/physiologyon-line.2002.17.1.38. DOI: https://doi.org/10.1152/physiologyonline.2002.17.1.38
Ley, E.J. i in. (2011). Mortality by Decade in Trauma Patients with Glasgow Coma Scale 3. The American Surgeon, 77, 1342–1345. https://doi.org/10.1016/j.archger. 2012.01.007. DOI: https://doi.org/10.1177/000313481107701015
Morioka, M. (2001). Reconsidering Brain Death: A Lesson from Japan’s Fifteen Years of Experience. Hastings Cent. Rep., 31(4), 41–46. DOI: https://doi.org/10.2307/3527955
Morioka, M. (2011). Natural Right to Grow and Die in the Form of Wholeness: A Philo- sophical Interpretation of the Ontological Status of Brain-dead Children. Diogenes, 57(3), 103–116. https://doi.org/10.1177/0392192111415773. DOI: https://doi.org/10.1177/0392192111415773
New Jersey Declaration of Death Act, January 18, 2013. https://dspace.njstatelib.org/xmlui/bitstream/handle/10929/26380/l4152013a.pdf?sequence=1 (dostęp: 20.11.2022).
Nguyen, D. (2018). Why the Thomistic Defense of „Brain death” Is Not Thomistic: An Anal- ysis from the Perspectives of Classical Philosophy and Contemporary Biophilosophy. The Thomist, 82, 407–446. https://doi.org/10.1353/tho.2018.0025. DOI: https://doi.org/10.1353/tho.2018.0025
Norkowski, J.M. (2019). Człowiek umiera tylko raz. Mało znane fakty dotyczące śpiączki, stanu wegetatywnego i śmierci mózgowej. Warszawa: Thaurus.
Olick, R.S., Braun, E.A., Potash, J. (2009). Accommodating Religious and Moral Objections to Neurological Death. The Journal of Clinical Ethics, 20(2), 183–191. DOI: https://doi.org/10.1086/JCE200920213
Ott, L. (1963). Fundamentals of Catholic Dogma. Cork, Ireland: The Mercier Press Limited. Potts, M., Evans, D.W. (2005). Does It Matter that Organ Donors Are Not Dead? Ethical and Policy Implications. J. Med. Ethics, 31, 406–409. http://dx.doi.org/10.1136/jme.2004.010298. DOI: https://doi.org/10.1136/jme.2004.010298
The President’s Council on Bioethics. (2008). Controversies in the Determination of Death.
A White Paper of the President’s Council on Bioethics. Washington D.C. https://bioethicsarchive.georgetown.edu/pcbe/reports/death/ (dostęp: 20.11.2022).
Seifert, J. (1993). Is ‘Brain Death’ Actually Death? The Monist, 76, 173–202. DOI: https://doi.org/10.5840/monist199376210
Seifert, J. (2001). Brain Death and Euthanasia. W: M. Potts, P.A. Byrne, R. Nilges (red.), Beyond Brain Death: The Case Against Brain Based Criteria for Human Death (ss. 201–227). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. DOI: https://doi.org/10.1007/0-306-46882-4_9
Shewmon, A. (2001). The Brain and Somatic Integration: Insights into the Standard Biological Rationale for Equating the „Brain Death” with Death. Journal of Medicine and Philosophy, 26(5), 457–478. https://doi.org/10.1076/jmep.26.5.457.3000. DOI: https://doi.org/10.1076/jmep.26.5.457.3000
Shewmon, A. (2009). Brain Death: Can It Be Resuscitated? Hastings Center Report, 39(2), 18–24. https://www.jstor.org/stable/25548368 (dostęp: 20.11.2022). DOI: https://doi.org/10.1353/hcr.0.0122
Shewmon, A. (2012). You Only Die Once: Why Brain Death Is Not the Death of a Human Being: A reply to Nicholas Tonti-Filippini. Communio: International Catholic Review 39, 422–494.
Szczęsny, M. (2002). Rola chrześcijaństwa w tworzeniu cywilizacji łacińskiej według Feliksa Konecznego. Studia Teologiczne, Białystok, Drohiczyn, Łomża, 4, 377–400.
Św. Tomasz z Akwinu. Summa theologiae.
Talar, J. (2014). Śpiączka mózgowa. Przypadki kliniczne. Bydgoszcz: Wydawnictwo Jan Talar.
Talar, J. (2017). Śpiączka mózgowa a tak zwana „śmierć mózgu”. Bydgoszcz: Wydawnictwo Jan Talar.
Talar, J. (2021/2022). Czarna księga tak zwanej śmierci mózgu. Bydgoszcz: Wydawnictwo Jan Talar.
Truog, R.D. (2000). Organ Transplantation Without Brain Death. Ann. N. Y. Acad. Sci., 913: 229–239. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2000.tb05175.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2000.tb05175.x
Truog, R.D., Miller, F.G. (2012). Brain Death: Justifications and Critiques. Clinical Ethics, 7: 128–132. https://doi.org/10.1258/ce.2012.012m09. DOI: https://doi.org/10.1258/ce.2012.012m09
Veatch, R.M. (2005). The Death of Whole-brain Death: The Plague of the Disaggregators, Somaticists, and Mentalists. Journal of Medicine and Philosophy, 30, 353–378. https://doi.org/10.1080/03605310591008504. DOI: https://doi.org/10.1080/03605310591008504
Veatch, R.M. (2015). Killing by Organ Procurement: Brain-based Death and Legal Fictions. Journal of Medicine and Philosophy, 40, 289–311. https://doi.org/10.1093/jmp/jhv007. DOI: https://doi.org/10.1093/jmp/jhv007
Verheijde, J.L., Rady, M., Potts, M. (2018). Neuroscience and Brain Death Controversies: The Elephant in the Room. Journal of Religion and Health, 57, 1745–1763. https://doi.org/10.1007/s10943-018-0654-7. DOI: https://doi.org/10.1007/s10943-018-0654-7
Załącznik do Obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 9 sierpnia 2010 r. Kryteria i sposób stwierdzenia nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie komórek, tkanek lub narządów do przeszczepienia. http://www.poltransplant.pl/Download/prawo/zal_nieodwracalne_zatrzymanie_krazenia.pdf (dostęp: 20.11.2022).
Załącznik do Obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2019 r. w sprawie sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (poz. 73). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20200000073/O/M20200073. pdf (dostęp: 20.11.2022).
Zeiler, K. (2009). Deadly Pluralism? Why Death-concept, Death-definition, Death-criterion and Death-test Pluralism Should Be Allowed, even Though It Creates Some Problems? Bioethics, 23(8): 450–459. https://doi.org/10.1111/j.1467-8519.2008.00669.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8519.2008.00669.x
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jacek Maria Norkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy