Słowa kluczowe
values
secularization
modernization
religion
Jak cytować
Abstrakt
The aim of the article is to verify the category of ressentiment developed by Max Scheler in the light of disputes about the sources and causes of secularization. The category of ressentiment is one of the most important subjects of the author’s scientific reflection, being an expression of his particular interest in the functioning of the world of values. On the other hand, the processes of secularization, which have become visible in Western societies in recent decades, are understood here as the result of a decline in interest in religious issues and the disappearance of references to the broadly understood supernatural world. The key issues concern the extent to which the phenomenological conceptual apparatus developed by Scheler can serve today as an effective tool for a fuller understanding of the essence of contemporary disputes over the secularization of the West. Thus, it seems possible to assess the topicality of Scheler’s approach to the world of values as a timeless model and point of reference in research on the changing social reality.
Bibliografia
Bell, D. (1998). Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bentham, J. (1958). Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, tłum. B. Nawroczyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Berger, P. (2005). Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, tłum. W. Kurdziel. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Galarowicz, J. (2019). Max Scheler. Etyka wartości. Kraków: Wydawnictwo Petrus. Kaczmarek, K.M. (2021). Upadek Kościoła otwartego. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
Knoblauch, H. (2011). „Niewidzialna religia” Thomasa Luckmanna, czyli o przemianie religii w religijność, tłum. D. Motak. W: Th. Luckmann, Niewidzialna religia. Problem religii w nowoczesnym społeczeństwie (ss. 37–74), tłum. L. Bluszcz. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Kobyliński, A. (2001). Historyczność sądów moralnych w etyce wartości Maxa Schelera. W: Z. Sareło (red.), Meandry etyki (ss. 29–46). Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej. https://www.academia.edu/16274558/Historyczno%C5%9B%C4%87_s%C4%85d%C3%B3w_moralnych_w_etyce_warto%C5%9B-ci_Maxa_Schelera (dostęp: 30.12.2022).
Luckmann, T. (2011). Niewidzialna religia. Problem religii w nowoczesnym społeczeństwie, tłum. L. Bluszcz. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Nietzsche, F. (2011). Z genealogii moralności, tłum. G. Sowiński. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Romanowicz, W. (2017). Ekonomiczna teoria religii w perspektywie postępującej sekularyzacji. Studia Ekonomiczne i Regionalne, 10(3), 53–62. https://doi.org/10.2478/ers-2017-0024 (dostęp: 30.12.2022). DOI: https://doi.org/10.2478/ers-2017-0024
Scheler, M. (1916). Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik. Neuer Versuch der Grundlegung eines ethischen Personalismus. Bd. I u. II, herausgegeben von E. Husserl, Freiburg i. B. – Halle a. d. Saale, Verlag von Max Niemeyer. https://archive.org/details/DerFormalismusInDerEthikUndDieMaterialeWertethik/page/n1/mode/2up (dostęp: 30.12.2022).
Scheler, M. (2022). Resentyment w strukturze systemów moralnych, tłum. B. Baran. Warszawa: Aletheia.
Schnädelbach, H. (1992). Filozofia w Niemczech 1831–1933, tłum. K. Krzemień-Ojak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Stark, R., Bainbridge, W.S. (2007). Teoria religii, tłum. T. Kunz. Kraków: Zakład Wydaw- niczy Nomos.
Strumiłowski, J. (2022). Zachwiana hierarchia. Pomieszanie pojęć i przyczyny kryzysu w Kościele. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Szacki, J. (2002). Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Trębicki, J. (1973). Etyka Maxa Schelera. Przyczynek do ogólnej teorii wartości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. D. Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Węgrzecki, A. (1975). Scheler. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Zielińska, K. (2009). Spory wokół teorii sekularyzacji. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wiesław Banach
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy