Keywords
Morris Lazerowitz
Jerzy Kalinowski
metaphilosophy
philosophy of philosophy
philosophical methodology
How to Cite
Abstract
Although reflection on the nature of philosophy has constituted an integral part of this discipline from its beginnings, the term „metaphilosophy” referring to such a reflection only made its first appearance in the middle of the twentieth century. In the course of discussions concerning the book by C.J. Ducasse about the subject-matter and method of philosophy, the term was introduced in the United States by C.G. Hempel and M. Lazerowitz, and in Poland by M. Choynowski. Subsequently, two different metaphilosophical programs, which disseminated this category, were put forward by Lazerowitz and J. Kalinowski. They had dissimilar objectives and assumptions, though for both of them a crucial problem was the diversity of philosophical conceptions and persistent disagreements in philosophy.
References
Ambrose, A. (1999). Lazerowitz, Morris. W: J.A. Garraty, M.C. Carnes (red.), American National Biography, t. 13 (ss. 315–316). New York: Oxford University Press.
Blanshard, B. (1966). In Defense of Metaphysics. W: W.E. Kennick, M. Lazerowitz (red.), Metaphysics: Readings and Reappraisals (ss. 331–355). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall; przekład polski: (1988). W obronie metafizyki, tłum. T. Szubka. Roczniki Filozoficzne, 36(1), 5–38.
Bortnowska, H. (1959). [Rec.] M. Lazerowitz, The Structure of Metaphysics. Roczniki Filozoficzne, 7(1), 129–141.
Bortnowska, H. (1961). Z problematyki metafilozoficznej u Ducasse’a. Roczniki Filozoficzne, 9(1), 141–144.
Choynowski, M. (1948/2003). Czy filozofia jest nauką? Przegląd Filozoficzny, 44(1–3), 1948, 198–217; przedruk: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria 12(1), 2003, s. 245–268.
Ducasse, C.J. (1941). Philosophy as a Science: Its Matter and Its Method. New York: Oskar Piest.
Hempel, C.G. (1941). [Rec.] Philosophy as a Science, Its Matter and Its Method by C.J. Ducasse. The Journal of Symbolic Logic, 6(4), 159–160.
Kalinowski, J. (1953/1993). Ku próbie konstrukcji metafilozofii. W: A.B. Stępień, T. Szubka (red.). Studia metafilozoficzne, t. 1: Dyscypliny i metody filozofii (ss. 327–331). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kalinowski, J. (1958/2017). O istocie i jedności filozofii. W: A. Lekka-Kowalik, K. Zaborowski SDS (red.) (2017). Logika – filozofia – człowiek. Wybór tekstów Stanisława Kamińskiego i Jerzego Kalinowskiego (ss. 159–170). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kalinowski, J. (1973/2017). Rozum, rozsądek i filozofia. Kilka uwag o filozofii i jej metodologii w związku z Dialectique hégélienne et formalization Dominica Dubarle’a. W: A. Lekka-Kowalik, K. Zaborowski SDS (red.) (2017). Logika – filozofia – człowiek. Wybór tekstów Stanisława Kamińskiego i Jerzego Kalinowskiego (ss. 191–210). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kalinowski, J. (1993). Postscriptum (listopad 1992). W: A.B. Stępień, T. Szubka (red.), Studia metafilozoficzne, t. 1: Dyscypliny i metody filozofii (ss. 332–333). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kalinowski, J. (1997). Poszerzone serca. Wspomnienia. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Kamiński, S. (1989). Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii klasycznej, T. Szubka (red.). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, S. (1993). Filozofia i metoda. Studia z dziejów metod filozofowania, J. Herbut (red.). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kelly, Th. (2016). Disagreement in Philosophy: Its Epistemic Significance. W: H. Cappelen, T. Szabó Gendler, J. Hawthorne (red.), The Oxford Handbook of Philosophical Methodology (ss. 374–394). Oxford: Oxford University Press.
Lazerowitz, M. (1942). [Rec.] Philosophy as a Science: Its Matter and Its Method. By C.J. Ducasse. Mind, 51(203), 284–287.
Lazerowitz, M. (1970). A Note on ‘Metaphilosophy’. Metaphilosophy, 1(1), 91.
Lazerowitz, M. (1971/1977). Metaphilosophy. W: idem, The Language of Philosophy: Freud and Wittgenstein (ss. 1–17). Dordrecht: D. Reidel.
Pycka, W. (2011). Metafilozofia jako sztuka tworzenia różnych filozofii. W: M. Woźniczka (red.), Metafilozofia – nieporozumienie czy szansa filozofii? (ss. 243–251). Kraków: Wydawnictwo «scriptum».
Reese, W.L. (1990). Morris Lazerowitz and Metaphilosophy. Metaphilosophy, 21(1–2), 28–42.
Rescher, N. (1985). The Strife of Systems: An Essay on the Grounds and Implications of Philosophical Diversity. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Rescher, N. (2006). Philosophical Dialectics: An Essay on Metaphilosophy. Albany: State University of New York Press.
Rescher, N. (2014). Metaphilosophy: Philosophy in Philosophical Perspective. Lanham: Lexington Books.
Rescher, N. (2021). Philosophy Examined: Metaphilosophy in Pragmatic Perspective. Berlin: Walter de Gruyter.
Rorty, R. (1961). Recent Metaphilosophy. The Review of Metaphysics, 15(2), 299–318.
Rorty, R. (2014). Mind, Language, and Metaphilosophy: Early Philosophical Papers, S. Leach, J. Tartaglia (red.). Cambridge: Cambridge University Press.
Stępień, A.B. (1961/1993). Co to jest metafilozofia? W: A.B. Stępień, T. Szubka (red.). Studia metafilozoficzne, t. 1: Dyscypliny i metody filozofii (ss. 343–347). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Szubka, T. (1982). Metoda analizy Morrisa Lazerowitza i jej filozoficzne uwarunkowania.
Lublin: Wydział Filozofii Chrześcijańskiej KUL (praca magisterska napisana pod kierunkiem ks. prof. S. Kamińskiego, mps w Archiwum KUL).
Williamson, T. (2022). The Philosophy of Philosophy, wyd. 2. Hoboken, NJ: Wiley Blackwell.
License
1. W momencie złożenia pracy celem rozpoczęcia postępowania w sprawie publikacji, Licencjodawca, zwany dalej Autorem, akceptuje wszystkie zasady umieszczone na stronie internetowej czasopisma “Człowiek i Społeczeństwo”, udzielając Licencjobiorcy, zwanego dalej Wydawcą, niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu. Licencja zakłada tym samym brak ograniczeń terytorialnych, czasowych oraz ilościowych na następujących polach eksploatacji (art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych):
a. utrwalanie Utworu;
b. zwielokrotnienie Utworu drukiem i w wersji cyfrowej;
c. wprowadzenie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału/zwielokrotnionych egzemplarzy Utworu;
d. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
f. wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzenie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
g. rozpowszechnianie Utworu w wersji elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej, a także samodzielnie w formule Open Access w oparciu o licencję Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), a także inną wersję językową tej licencji, lub którąkolwiek późniejszą wersję tej licencji.
2. Założenia licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna (CC BY 4.0), udzielają Wydawcy upoważnienia do kopiowania, zmieniania, rozprowadzania, przedstawiania i wykonywania Utworu jedynie pod warunkiem uznania autorstwa.
3. Wraz z dostarczeniem Utworu, Autor zobowiązuje się do wypełnienia, podpisania oraz odesłania skanu umowy