Transnarodowy modernizm a problem temporalnej spacjalizacji w Budowie chińskiego muru Franza Kafki
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

temporalizacja przestrzeni
spacjalizacja przestrzeni
modernizm
Franz Kafka

Jak cytować

Sriratana, V. (2015). Transnarodowy modernizm a problem temporalnej spacjalizacji w Budowie chińskiego muru Franza Kafki. Forum Poetyki, (2), 66–79. https://doi.org/10.14746/fp.2015.2.26692

Abstrakt

Zazwyczaj przyjmuje się, że czas postrzegany może być tylko w kategoriach przestrzennych i że spacjalizacja czasu, uzależniając go ściśle od tego, co materialne, ogranicza moc jego abstrakcyjności lub wirtualności. Literatura modernistyczna, tak jak zwykle ją się rozumie, przyswaja ten paradygmat, sugerując jednocześnie, że również przestrzeń tłumaczyć można w kategoriach czasowych, temporalizacja przestrzeni dekonstruuje fasadę trwałych oraz skodyfikowanych znaczeń przestrzennych. Derrida definiuje tę czasoprzestrzenną (inter)reakcję i logiczną współznaczenie jako  „rozsunięcie” (espacement). Niemniej jednak analizy czasu i czasowości, jak również przestrzeni/miejsca i przestrzenności w twórczości modernistycznej  często wpadają w pułapkę z powodu problemu czasowego następstwa, a następnie z powodu błędnego przekonania, że przestrzeń jest nieruchoma. Problem następstwa znajduje się w przekonaniu, że czas płynie i przestaje być natychmiast(owy), pozostawiając po sobie tylko Derriański „ślad”, który jest przestrzenny. Pojęcie to jest problematyczne, ponieważ opiera się na implikacjach, że przestrzeń jest nieruchoma i pasywna, wbrew temporalnej „rozsunięcie” czy temporalnemu następstwu, i że ślady czasu są w niej biernie odciśnięte. Dowodzę, że przestrzeń daleka jest od nieruchomości i pasywności. Jej dynamika czyni spacjalizację czasu problematyczną.  Opowiadanie Franza Kafki „Budowa Chińskiego Muru” (napisane w 1917 roku) jest dobrym przykładem modernistycznej twórczości, która nie tylko problematyzuje pojęcia czasu i czasowości oraz przestrzeni i przestrzenności, ale stawia w centrum problem spacjalizacji czasu.

https://doi.org/10.14746/fp.2015.2.26692
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Aristoteles. Fizyka. Przetłumaczone przez Kazimierz Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 1968.

Ástráður Eysteinsson, i Vivian Liska, red. Modernism: Volume 1. T. 21. Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins Pub., 2007.

Bradbury, Malcolm, i James McFarlane. Modernism 1890-1930. Harmondsworth: Penguin Books, 1976.

Bridgwater, Patrick. Kafka, Gothic and Fairytale. Amsterdam: Rodopi, 2003.

Daintith, John, i Elizabeth Martin, red. A Dictionary of Science. Oxford: Oxford University Press, 2010.

Derrida, Jacques. Głos i fenomen: Wprowadzenie do problematyki znaku w fenomenologii Husserla. Przetłumaczone przez Bogdan Banasiak. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.

Derrida, Jacques. Memoires for Paul Man. Przetłumaczone przez Paul De Man, Jonathan Culler, i Eduardo Cadava. New York: Columbia Univ. Pr., 1986.

Friedman, Susan Stanford. „Planetarity: Musing Modernist Studies”. Modernism/modernity 17, nr 3 (2010): 474.

Gray, Richard T. A Franz Kafka Encyclopedia. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2005.

Gray, Richard T. „Eine Kaiserliche Botschaft”. W A Franz Kafka Encyclopedia, 156. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2005.

Hägglund, Martin. Dying for Time: Proust, Woolf, Nabokov. Cambridge: Harvard Univ. Press, 2012.

Jian, Bozan. A Concise History of China. Honolulu: University Press of the Pacific, 2001.

Kafka, Franz. „Budowa chińskiego muru”. W Budowa chińskiego muru i inne nowele, przetłumaczone przez Alfred Kowalkowski i Roman Karst, 72. Gdańsk: Wydawnictwo Atext, 1996.

Kafka, Franz. Budowa chińskiego muru i inne nowele. Przetłumaczone przez Alfred Kowalkowski i Roman Karst. Gdańsk: Wydawnictwo Atext, 1996.

Kundera, Milan. Zasłona: esej w siedmiu częściach. Przetłumaczone przez Marek Bieńczyk. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2006.

Marx, Karl, i Friedrich Engels. Dzieła. T. 4. Warszawa: Książka i Wiedza, 1962.

Marx, Karl, i Friedrich Engels. „Manifest partii komunistycznej”. W Dzieła, T. 4. Warszawa: Książka i Wiedza, 1962.

Rosenthal, Sandra B. Time, Continuity, and Indeterminacy: A Pragmatic Engagement with Contemporary Perspectives. Albany: State University of New York Press, 2000.

Samuel Solomon. „L’espacement de La Lecture: Althusser, Derrida, and the Theory of Reading”. Décalages 1, nr 2 (2012): 20.

Shakespeare, William. Hamlet. Przetłumaczone przez Stanisław Barańczak. Kraków: Znak, 1997.

Wagenbach, Klaus. Kafka. Przetłumaczone przez Ewald Osers. London, 2003.

Wilke, Sabine, red. From Kafka to Sebald: Modernism and Narrative Form. London: Bloomsbury, 2012.

Woolf, Virginia. „Flying over London”. W The Captain’s Death Bed and Other Essays, 204. San Diego (Calif.); New York (N.Y.); London: Harcourt Brace Jovanovich, 1978.

Woolf, Virginia. The Captain’s Death Bed and Other Essays. San Diego (Calif.); New York (N.Y.); London: Harcourt Brace Jovanovich, 1978.

Wortham, Simon, red. The Derrida Dictionary. London: Continuum International Publishing Group Ltd, 2010.

Yang, Zhao. An Outline History of China. Beijing: Foreign Languages Press, 1982.

Yuan, Xingpei, red. The history of Chinese civilization. New York: Cambridge University Press, 2012