Barometr pani Aubain
PDF
PDF (English)

Słowa kluczowe

Gustave Flaubert
Roland Barthes
Jaques Rancière
opis literacki
realizm

Jak cytować

Franczak, J. (2019). Barometr pani Aubain. Forum Poetyki, (15-16), 24–35. https://doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26835

Abstrakt

Artykuł rozważa funkcję nadmiarowego detalu w realistycznej deskrypcji, a w szczególności w prozie Gustave’a Flauberta. Analizowany fragment opisu z Prosty serca Flauberta stał się przedmiotem refleksji Rolanda Barthes’a we Wstępie do analizy strukturalnej opowiadań oraz w Efekcie rzeczywistości. Wiszący nad pianinem barometr – ów zbędny szczegół – miałby fundować referencjalne złudzenie, czyli oznaczać samą kategorię „rzeczywistości”. Artykuł przedstawia rozliczne polemiki, jakimi obrosła ta interpretacja, by wyróżnić spośród nich krytyczną rewizję Jacques’a Rancière’a wyłożoną w Le fil perdu. Filozof odwraca tezy Barthes’a: w barometrze pani Aubain dostrzega nie tyle figurę referencjalnej pełni, co znak rozsadzający światoobraz, wymykający się konsensualnym uzgodnieniom. W tej perspektywie nadmiarowy detal jest stricte skandaliczny: stanowi przeszkodę dla interpretacji, która zmierza do zintegrowania wszystkich tekstowych znaków i ujawnia skandaliczną, rudymentarną równość wpisaną w porządek zmysłowego.

https://doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26835
PDF
PDF (English)

Bibliografia

Attridge, Derek. Post-structuralist Joyce. Cambridge: Cambridge University Press, 1984.

Barthes, Roland. Fragmenty dyskursu miłosnego. Przetłumaczone przez Marek Bieńczyk. Warszawa: Wydawnictwo „Aletheia”, 2011.

Chaudier, Stéphane. „L’insignifiant: de Barthes à Proust”. ETUDFR Études françaises 45, nr 1 (2009): 13–31.

Debray Genette, Raymonde, i Gérard Genette, red. Travail de Flaubert, 2017.

Dufour, Pilippe. Le Réalisme. Paryż: Presses universitaires de France, 1998.

Flaubert, Gustave, i Julian Rogoziński. Trzy opowieści. Warszawa: PIW, 1969.

Głowiński, Michał. Poetyka i okolice. Warszawa: Wydawn. Naukowe PWN, 1992.

Hamon, Philippe. „Czym jest opis?” Przetłumaczone przez Agnieszka Kuryś i Katarzyna Rytel. Pamiętnik Literacki, nr 1 (1983): 195–220.

Lyotard, Jean-François. Postmodernizm dla dzieci: korespondencja 1982-1985. Przetłumaczone przez Jacek Migasiński. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1998.

Markowski, Michał Paweł. Czarny nurt: Gombrowicz, świat, literatura. Kraków: Wydawn. Literackie, 2004.

Markowski, Michał Paweł. „Między nerwicą i psychozą: rzeczywistości Rolanda Barthes’a”. Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2012, nr 4 (2012): 127–42.

Musil, Robert. Czlowiek bez wlasciwosci. Przetłumaczone przez Krzysztof Radziwiłł. Warszawa: Porozumienie Wydawcow, 2002.

Orwell, George. Collected essays. London: Secker & Warburg, 1975.

Passeron, Jean-Claude. „L’illusion de représentativité Note sur un effet de littérature réaliste, conjointe à une remarque sur -graphie, -logie et -nomie”. Enquête, nr 4 (1988).

Pontmartin, Armand de. Nouvelles causeries du Samedi. Paris: Causeries littéraires, 1860.

Rancière, Jacques. „Dlaczego należało zabić Emmę Bovary? Literatura, demokracja i medycyna”. Przetłumaczone przez Jerzy Franczak. Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2012, nr 4 (2012): 143–59.

Rancière, Jacques. La parole muette: essai sur les contradictions de la littérature. Paris: Hachette littératures, 1998.

Rancière, Jacques. Le fil perdu: essais sur la fiction moderne. Paris: La Fabrique, 2014.

Roland Barthes. „Efekt rzeczywistości”. Przetłumaczone przez Michał Paweł Markowski (tłum.). Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja, nr 4 (2012): 119–26.

Sartre, Jean-Paul. Idiota w rodzinie: wybór tekstów z nieukończonej monografii. Zredagowane przez Wacław Sadkowski. Przetłumaczone przez Józef Waczków. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2000.

Sartre, Jean-Paul. Mdłości. Przetłumaczone przez Jacek Trznadel. Kraków: Wydaw. Zielona Sowa, 2005.

Turkiel, Jan. „Skandalon w LXX (Księgi Historyczne ST)”. W Skandal w kulturze europejskiej i amerykańskiej, zredagowane przez Bożena Płonka-Syroka, Magdalena Dąbrowska, Joanna Nadolna, i Małgorzata Skibińska. Warszawa: DiG, 2013.

Vinken, Barbara, i Peter Fröhlicher. Le Flaubert réel. Tübingen: Niemeyer, 2009.

Weintraub, Wiktor. Wyznaczniki stylu realistycznego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961.

Wydawnictwo Naukowe. Imperium Rolanda Barthes’a. Zredagowane przez Anna Grzegorczyk, Agnieszka Kaczmarek, Katarzyna Machtyl, i Bogusław Żyłko. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2016